Specjalne urządzenia bądź konstrukcje stosuje się w ulicach z powodów:
– estetyki,
– wygody,
– bezpieczeństwa ruchu,
– zróżnicowania w ukształtowaniu terenu (uprawnienia budowlane 2021).
Zalicza się do tego:
– schody uliczne,
– tunelowe przejścia dla pieszych,
– ściany oporowe,
– balustrady,
– cokoły,
– wyspy,
– perony,
– przystanki.
Zdarza się tak, że miasta znajdują się na silnie zróżnicowanych pod względem ukształtowania terenach. Wówczas część ulicy przebiega w dużych pochyleniach podłużnych. Jednak jest to uciążliwe rozwiązanie i dla ruchu kołowego, i dla pieszego. Kiedy spadek ulicy wynosi ponad 8%, to schody w chodnikach są niezbędne.
Schody chodnikowe poprzeczne
Schody chodnikowe poprzeczne, które są usytuowane stopniami prostopadle do osi ulicy zbudowane są z biegów schodowych, które podzielone są podestami. Ze względu na swobodę i wygodę ruchu pieszego muszą one spełnić takie warunki:
– wysokość pojedynczego stopnia (h) powinna wahać się w granicach 8-12 cm,
– szerokość stopnia (s) powinna mieścić się w granicach 36-41 cm,
– zależność między wysokością stopnia a jego szerokością powinna spełniać równanie 4/3 h + s = 52 cm,
– minimalna długość stopnia odpowiadająca szerokości chodnika wynosi 1,50 m.
Dodatkowo należy unikać pojedynczych stopni lub bardzo krótkich podestów, a stopnie skupiać po kilka razem (program do egzaminu na uprawnienia na komputer). Jeden bieg schodów nie powinien być wyższy niż 4 m. Najlepsza wysokość jednego biegu wynosi 1,50 m. Podest powinien być długi na 0,95 + nk (n – zakładana ilość kroków, k – długość kroku waha się w granicach 0,70-0,75 m). Z kolei pochylenie podłużne podestu nie powinno być wyższe niż 4%.
Konstrukcja schodów składa się z:
a) biegów schodowych:
– można je wykonywać z kamienia,
– można je betonować na miejscu bądź układać z krawężników i płyt betonowych I klasy,
– schody betonowane na miejscu powinno się wykonywać z betonu marki 350 przy użyciu grysów z twardych gatunków skał,
b) podestów:
– można je wykonywać z kamienia,
– można je betonować na miejscu bądź układać z krawężników i płyt betonowych I klasy,
c) policzków:
– są to mury oporowe, które oddzielają podwyższoną konstrukcję schodów od niższego poziomu jezdni,
– nie powinno się zastępować ich skarpami ziemnymi lub brukowanymi,
d) poręcze:
– są dla bezpieczeństwa ruchu pieszego,
– osadza się je w policzkach, a pochwyty w ścianach budynków.
Schody chodnikowe podłużne
Schody chodnikowe podłużne stosuje się wtedy, kiedy pomiędzy poziomem ulicy czy placu a wysokościami progów budynków przyległej zabudowy (np. sklepy) występują znaczne różnice poziomów. W sytuacji, kiedy są one niewielkie i nie są większe niż 1 m to jezdnię z górnym poziomem chodnika łączy się przy wykorzystaniu schodów, które biegną wzdłuż osi ulicy czy boku placu. W schodach tego typu nie stosuje się poręczy, a konstrukcję takich schodów dobrze jest wykonać z krawężników (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia).
Schody w niezależnych ciągach chodnikowych
Schody w niezależnych ciągach chodnikowych buduje się w sytuacji, kiedy:
– dla skrócenia drogi pieszych sytuujemy ciągi chodników obok jezdni prowadzonej na stoku w serpentynach,
– konieczne jest wykonania skrótu pomiędzy dwiema ulicami biegnącymi w różnych poziomach.
Schody uliczne
Schody uliczne wykonuje się wtedy, kiedy ze względu na różnice wysokościowe nie można połączyć dwóch ulic prostopadle i bezpośrednio.
Należy pamiętać o tym, że ulicę główną, która biegnie wzdłuż warstwy prowadzi się normalnie. Z kolei ulicę poprzeczną o kierunku prostopadłym do warstwy należy zamknąć na ślepo. Powinno się ją doprowadzić do granicy, która odpowiada wartości dopuszczalnego spadku.
Ulicę ślepą od czoła należy zakończyć chodnikiem. Schody, które są osadzone w skarpie terenu powinny prowadzić na poziom drugiej ulicy. Takie schody konstruuje się tak samo jak schody chodnikowe poprzeczne (uprawnienia budowlane – egzamin). Należy je wykonać z kamienia w sytuacji, kiedy dotyczy to przypadków szczególnie eksponowanych bądź o dużym znaczeniu architektonicznym.