Kolegiata i pałac

Do pałacu kieleckiego wlicza się:

– kolegiatę,

– pałac,

– zespół kanonii i dworków miejskich,

– okazałe budowle kościoła seminaryjnego,

– seminarium,

– pałacowy zespół gospodarczy, który był wielokrotnie przebudowywany.

Wszystko zostało zamknięte parkiem miejskim. W Podzamczu Piekoszowskim w Tarłowie powstała replika pałacu kieleckiego. Miało to miejsce ok. 1645 roku. Do dzisiaj można zobaczyć ruiny rezydencji (program uprawnienia budowlane).

Wpływ kontrreformacji

Dzięki kontrreformacji wzrosło zainteresowanie budownictwem kościelnym. Widać to było szczególnie w dobrach biskupów krakowskich. Zbudowano bądź przebudowano wtedy prawie 70 obiektów. Do jednego z najważniejszych dzieł zalicza się farę rakowską z 1645 roku, któ®a jest zrobiona w stylu wczesnobarokowym.

Niewielkie założenie kościelne w Starych Chęcinach jest symbolem wyjątkowej klasy artystycznej. Autorem jest Tylman z Gameren. Wszystko powstało w roku 1680. W jego skład wchodził centralny kościół kopułowy, który charakteryzował się krótkimi ramionami i dwoma wolnostojącymi dzwonnicami piętrowymi.

Wnętrza kościołów zdobiono sztukateriami sklepiennymi, które pochodziły z Lubelszczyzny. Charakteryzują się one bogactwem o prowincjonalnym charakterze. Przykładami są wnętrza kościołów w:

– Pińczowie (po 1642),

– Brzezinach (1646),

– Złotnikach (1666),

– Chełmcach,

– niektóre wnętrza pałacu biskupiego w Kielcach.

Interesująca jest również brama triumfalna wykonana z kamienia. Powstała ona po to, żeby upamiętnić zwycięstwo pod Wiedniem. Znajduje się ona w Podzamczu Chęcińskim przy przebudowanym XVII-wiecznym dworze starościńskim (program na uprawnienia budowlane w wersji android).

Barokowe wpływy

Tradycje renesansowe zaczęły zanikać pod koniec XVII wieku. Ustąpiły one miejsca formom barokowym.

Kacper Bażanka działał w Kielcach. Dzięki niemu został przebudowany klasztor bernardynów na Karczówce. Zaprojektował on również boczne skrzydła pałacu biskupiego oraz seminarium. Miał on również swój udział w projekcie bazyliki w Młodzawach Wielkich z 1740 roku. Ksiądz Józef Karśnicki wykonywał swoje prace w bardziej swojskiej, dekoracyjnej wersji barokowej. Do jego dzieł należy m.in. zespół kościelny w Szewnej, który powstał po 1775 roku.

Jednym z ważniejszych budowli jest kościół klasztorny w Jędrzejowie, który został przebudowany w 1750 roku. Dzięki temu zabiegowi klasztor mógł się pochwalić dwuwieżową, wschodnią fasadą, szczytami transeptu oraz bogatym wyposażeniem z późnego baroku.

Stare kościoły klasztorne również zostały przebudowane na styl barokowy. Miało to miejsce m.in. w Miechowie i na Świętym Krzyżu. Klasztory bernardynów w Kaznowie i Piotrkowicach koło Chmielnika powstały w połowie XVII wieku. W 1776 do kościoła w Piotrkowicach dobudowano owalną kopułową kaplicę loretańską.

Kościoły drewniane, które powstały w drugiej połowie XVIII wieku, formą nie nawiązują do średniowiecznych tradycji. Przykładami są:

– kościoły w w Probołowicach, Obiechowic, Chomentowie, Cudzynowicach,

– dwuwieżowa dzwonnica bramna w Krynkach,

– kościół w Mnichowie.

Ostatni kościół powstał ok. 1770 roku. Wykorzystano w drewnie wzór barokowego kościoła transeptowego z kopułą centralną. Wartość tego kościoła jest większa z powodu bogatej i stylowej jednolitej dekoracji snycerskiej we wnętrzu budowli.

Do dzisiejszych czasów zachowało się niewiele rezydencji z tego okresu. Najbardziej oryginalną budowlą jest pałacyk w Grabkach Dużych. Ma on boczne pawilony. Zaprojektował go Franciszek Placidi (egzamin na uprawnienia budowlane). Kolejnym wyróżniającym się obiektem są boczne skrzydła z pawilonami rozebranego pałacu Małachowskich w Końskich z ok. 1740 roku.

Architektura klasycystyczna

Dzięki architekturze klasycystycznej Kielecczyzna może pochwalić się dużą i zróżnicowaną grupą zabytków. Widać to w budownictwie kościelnym (program do egzaminu na uprawnienia na komputer). Mowa tu o:

– dziełach Stanisława Zawadzkiego w Krzyżanowicach Dolnych (fundacja Hugona Kołłątaja z 1789 roku),

– odbudowanym kościele benedyktynów na Świętym Krzyżu,

– kościele we Wrocieryżu z 1801 roku – prowincjonalna odmiana klasycyzmu,

– kościół w Grzymałkowie z 1859 roku – prowincjonalna odmiana klasycyzmu,

– bóżnica w Nowym Korczynie z XVIII wieku,

– bóżnica i budynek chederu i kahału w Działoszycach projektu Felicjana Frankowskiego z 1852 roku.

Podziel się: