Zapory ziemne są przegrodami doliny, które wykonuje się przy użyciu luźnych materiałów po pochodzeniu mineralnym. Przykładowo takimi materiałami jest glina, pospółka, żwir, piasek czy kamień. Przegrodę konstruuje się z nasypu, który składa się z dwóch części: części nośnej i uszczelnienia. Część nośna ma za zadanie przenosić parcie poziome oraz pionowe pochodzące od wody. Przekazuje ona również obciążenia na podłoże gruntowe lub skaliste. Zapora ziemna ma przekrój poprzeczny w kształcie trapezu. Jego górna krawędź stanowi koronę, a boczne krawędzie stanowią odpowietrzną skarpę oraz odwodną danej zapory.[uprawnienia budowlane testy]

Rodzaje zapór ziemnych

Możemy wyróżnić trzy główne typy zapór ziemnych. Są one uzależnione od technologii jaką wykonane są części nośne. Możemy wyróżnić zapory ziemne narzutowe, nasypowe oraz napławiane. Jeśli chodzi o sposób powstawania to zapory narzutowe oraz nasypowe powstają poprzez mechaniczne lub ewentualnie ręczne układanie materiału ziemnego, z którego tworzony jest korpus danej zapory. Te dwa typy zapór ziemnych różnią się od siebie materiałem z jakiego są wykonywane. Do zapór narzutowych wykorzystuje się materiał gruboziarnisty typu kamień, gruby żwir czy tłuczeń. Natomiast do zapór nasypowych używamy materiałów drobnoziarnistych takich jak drobny żwir, pospółka, glina czy piasek.

Zapory napławiane

Zapory napławiane można wykonywać z materiałów drobnoziarnistych. Należy jednak go dostarczyć oraz ułożyć przy użyciu transportu hydraulicznego. Technologia wykonywania zapór napławianych uwzględnia segregację materiału. Polega ona na oddzieleniu drobniejszych frakcji pyłowo-piaskowych i umieszczeniu ich na środku profilu zapory. Frakcję grubsze wykonuje się na skarpach. W przypadku zapór budowanych z materiałów przepuszczalnych, powinna zawierać ona uszczelnienie, które wykonuje się z materiałów wodoszczelnych.[akty uprawnienia budowlane]

Rodzaje uszczelnień zapory

Możemy wyróżnić cztery rodzaje zapór, które uzależniona są od rodzaju materiału, którym uszczelnia się ją oraz od sposobu w jaki ułożone uszczelnienie jest w korpusie. Pierwszym z rodzajów są zapory o rdzeniu wodoszczelnym plastyczny. Wykonuje się je z iłu lub glinu. Drugim rodzajem są zapory z rdzeniem wodoszczelnym sztywnym. W tym przypadku stosuje się beton lub żelbet.[egzamin na uprawnienia budowlane] Kolejnym rodzajem są zapory posiadając wodoszczelny plastyczny ekran. Ostatni typ zapór to te posiadające ekrany wodoszczelne sztywne. Wykonuje się je z betonu oraz żelbetu. W tym przypadku ekran stanowi równocześnie okładzinę skarpy odwodnej. Rdzenie oraz ekrany plastyczne należy obustronnie pokryć materiałem, który układa się w postaci filtru odwrotnego. Ekrany sztywne nazywane również okładzinami powinno układać się na drenującej podsypce żwirowej.[segregator uprawnienia budowlane]

Podłoże zapór ziemnych

Podłoże, na którym wykonywana jest zapora ziemne może mieć różne właściwości fizyko-mechaniczne. W przypadku, gdy jest ono przepuszczalne niezbędne jest wykonanie uszczelnienia. Robi się to w ten sposób, aby ciśnienie filtracyjne pod zaporą nie mogło wymywać gruntu.

Uszczelnienia podłoża gruntowego

Rodzaje uszczelnień podłoża gruntowego są zależne od warunków, w jakich się je stosuje. Pierwszym rodzaje są przesłony wykonywane z zastrzyków. Wybiera się je dla podłoży zbudowanych ze żwirów, spękanych skał czy rumoszów. Kolejnym rodzajem uszczelnienia są ścianki szczelne wykonywane ze stali lub żelbetu. Obecnie nie stosuje się ich tak często. Wybieramy je dla gruntów piaskowych, pylastych, organicznych oraz piaszczysto-gliniastych. Trzecim sposobem uszczelniania są fartuchy iłowe.[uprawnienia budowlane] Stosuje się je dla zapór budowanych na gruntach słabo lub średnio przepuszczalnych charakteryzujących się dużą miąższością. Możemy spotkać się również z przesłonami betonowymi i żelbetowymi, jeżeli konstrukcja zbudowana jest na podłożu skalnym. Ostatnim ze sposób uszczelnienia jest wykorzystanie przesłon iłowych i cementowo-iłowych. Je wykonuje się dla wąskoprzestrzennych wykopów pod osłoną zawiesin wykonanych z tiksotropów. Należy pamiętać, że każde z uszczelnień podłoża powinno być związane z uszczelnieniem korpusu danej zapory.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane]