Zaprawy spełniają bardzo ważną rolę polegającą na wyrównywaniu naprężeń, jakie występują murach oraz w innych budowlanych konstrukcjach. Powierzchnia budowlanych kamieni, bloków oraz cegieł nie jest nigdy idealnie równa. Podczas układania murów, przy użyciu tych materiałów ale bez użycia zaprawy, nastąpiło by przeciążenie lokalne, ponieważ powierzchnia tych elementów stykałaby się w niektórych punktach. Pomiędzy blokami czy cegłami warstwa zaprawy wyrównuje ich powierzchnie oraz pozwala na równomierne rozłożenie obciążeń (uprawnienia budowlane 2021).
obciążenia lokalne
Mury bez stosowania zapraw
Mury wykonane bez zaprawy pomimo przeprowadzenia licznych prób, mają dużo mniejszą wytrzymałość, niż mury zespojone zaprawą. Spoiwem do zapraw jest m.in. cement, wapno, magnezjowe spoiwo itp. (program na uprawnienia budowlane). Na lepiszcze, czyli materiał, którego wiązanie wywołane jest fizycznym procesem takim jak: obniżenie temperatury czy wyparowanie wody stosuje się smołę, asfalt, glinę itp. Kruszywem jest głównie piasek, a czasami też mielony żużel, opiłki, trociny itp. Chcąc osiągnąć upłynnienie zaprawy ze spoiwa trzeba dodać odpowiednią ilość wody, a czasami aby zwiększyć urabialność bez zwiększenia ilości wody dodaje się specjalne uplastyczniające środki. Do zapraw dodaje się domieszki, takie jak pigmenty czy środki które przyśpieszają proces wiązania. Mogą być to też uszczelniające środki itp. Marka oznacza wytrzymałość zaprawy. Wskazuje ona wytrzymałość na procesy ściskania w kG/cm² po upływie 2 dni dojrzewania, w normalnych warunkach.
Rodzaje kruszyw
Naturalne kruszywo do zapraw stanowią piaski z domieszką gliny, żwirku, pyłu lub czasami z organicznymi domieszkami. Kruszywo naturalne stosuje się do zwykłych betonów oraz zapraw. Rozdrobnione sztucznie kruszywo pochodzi z naturalnych kamieni albo z nieorganicznych przemysłowych produktów bądź organicznych. Kruszywo tego rodzaju nie stosuje się na ogół do zwykłych tynkarskich i murarskich zapraw, lecz tylko do specjalnych prac. Kruszywo kruszone z naturalnych kamieni jest lekkie albo ciężkie (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Ciężkie uzyskuje się ze ścisłych kamieni, ciężkich a lekkie ze skał, które mają dużą ilość porów.
Inne rodzaje kruszyw
Ciężkie kruszywo z marmurów stosuje się do zapraw pod szlachetne tynki, a kruszywo z bazaltów do podłóg, które są odporne na ścieranie. Lekkie kruszywo, które pochodzi z rozdrobnienia pumeksu, granulowanych żużli albo lekkich tufów stosuje się do tzw. ciepłych zapraw. Są one przeznaczone do wypełnienie spoin między blokami albo płytami z lekkiego betonu. Do rozdrobnionych kruszyw sztucznie zalicza się także korkowy miał (program egzamin uprawnienia 2021). Ma on zastosowanie do asfaltowo – korkowych zapraw. Jest przeznaczony do spajania korkowych płyt w ciepłochronnych izolacjach.
