Tworzony na wzór szkiców polowych to pierworys. Jest on bazą do kolejnych rozrostów projektu i przez to trzeba go tworzyć niezwykle dokładnie i na odpowiednim papierze rysunkowym. Rysowanie pierworysu zaczynamy od oznaczenia siatki kwadratów, bez znaczenia jaka jest skala projektu, oznacza się ją w odległościach co 10cm. Kontrolowanie siatki to odmierzenie odległości boków różnych kwadratów i linii prostych obwodu siatki. (uprawnienia budowlane kontakt)
Projekty i plany
Po skontrolowaniu i narysowaniu siatki kwadratów, przy pomocy wyliczonych miar współrzędnych X oraz Y, tworzy się przy użyciu cyrkla, ekierek oraz podziałki miejsce osnowę. Kolejno kartuje się, czyli nakłada się detale sytuacyjne.
W rzeczywistości istnieją dwie metody miar wysokościowych. Jeśli ważne jest ukazanie rzeźby terenu blisko niesamowicie długiego, ale wąskiego pasa obszaru, tworzy się niwelację podłużną. Jest spotykana w przypadku linii kolejowych czy robienia dróg. Jak potrzebujemy ukazać na projekcie rzeźbę terenu na dużym terenie, przykładowo do stworzenia lotniska czy osiedla, wtedy robi się niwelację płaszczyzny. (uprawnienia budowlane 2021)
Niwelacja podłużna
Niwelację podłużną tworzy się do planów drogi albo do umieszczenia reperów pracowniczych. Zwykle robi się to sposobem niwelacji z centralnego punktu. Poza opisywaniem informacji pomiarowych tworzy się szkic trasy. Umieszcza się na nim detale sytuacyjne pasma ziemi otoczonego niwelacją, określając w tym samym momencie oś niwelacji, miejsca wyróżniające się, przekroje poprzeczne czy hektometry. Aby uprościć szkicowanie oś niwelacji oznacza się, bez zwracania uwagi na jej załamanie w linii prostej, a na zwrot kierunku trasy, który określa się strzałkami. (uprawnienia budowlane program)
Rezultaty niwelacji podłużnej drogi, już po wymierzeniu i poprawieniu rzędnych, wykazuje się jako przekrój podłużny. Skala odległości bywa zazwyczaj nie aż tak ogromna jak wysokości, bo odległość niwelowanej drogi jest widoczna, a rozbieżności rosłości są mniejsze. Zazwyczaj skala odległości jest dziesięciokrotnie niższa niż rosłości.
W zbliżony sposób oznacza się przekroje poprzeczne. Robi się je w punktach wyróżniających się obszaru i w odległościach około sto metrów. Niwelację dla zrobienia przekroju poprzecznego wykonuje się w odległości prostopadłej do osi i odległości 30-50m w dwa kierunki od osi drogi. (akty prawne uprawnienia budowlane)
Błąd rzeczywisty
Jak błąd rzeczywisty wyjdzie przekraczająco niż maksymalny, obliczenia kątów warto zrobić jeszcze raz. Jak wyjdzie odpowiedni, robi się wygładzenie kątów, czyli sprowadza się ich liczbę do wielkości teoretycznej. Błąd całkowity rozdziela się na liczbę kątów i do wszystkich z nich dokładamy identyczną poprawkę A f. Patrząc na stworzone kąty mierzymy po sobie każdy azymut.
Poprawki dokładamy do przyrostów ze znakiem innym niż odchyłek fx i fy. Po wymierzeniu przyrostów zbliżonych, mierzy się współrzędne każdego szczytu poligonu. Patrząc na określoną, wyliczoną i wyrównaną osnowę pomiarową, robi się obliczenia detali sytuacyjnych, wybierają przy tym który sposób wybierzemy:
Sposób domiarów prostokątnych to rzutowanie miejsc na bok poligonowy. Odległości Aau Ablt Aj widzimy na taśmie stalowej, a odległość ata, cxc, bib otrzymamy, jak użyjemy ruletki. Kąty proste blisko miejsc bt, cx i aj określamy węgielnicą. Dopuszczalna odległość poprzecznych wedle informacji pomiarowych nie może być większa niż 20 metrów. Wyliczenie detali sposobem wcięć liniowych to wyliczanie odstępów od miejsca likwidowanego do dwóch miejsc na boku poligonowym. (program egzaminu na uprawnienia)
Kąty odmierzamy teodolitem, a odległości ruletkami albo taśmami stalowymi. Decyzja co do sposoby wymiarów detali jest zależna od aspektów terenowych i dostępnych urządzeń.
W trakcie robienia sytuacji na obszarze tworzymy szkice polowe. Potrafią one być stworzone w skali zbliżonej, ale takiej, która wciąż posiada każdy detal bardzo widoczny i nierozmazany. Szkic potrafi otaczać parę boków poligonowych albo potrafi być zrobiony na jednej linii. Informacje pomiarowe pokazują formy zewnętrzne, metoda pokazywania szkiców i znaki konwencjonalne czarno-białe, w taki sposób, żeby plan był zawsze czytelny.
