Kryteria dobrego oświetlenia

Słońce jest źródłem światła przy oświetleniu dziennym (uprawnienia budowlane – egzamin). Światło to przenika przez atmosferę, żeby móc dotrzeć do ziemi. Atmosfera jednak pochłania część promieni, inną część przepuszcza kierunkowo, a część przepuszcza rozpraszając. Mówi się wówczas kolejno o świetle słonecznym kierunkowym oraz rozproszonym. Stosunek ilościowy światła rozproszonego do światła kierunkowego zależy od stanu atmosfery. Zmienia się ono od 100% przy niebie, które w pełni jest pokryte chmurami do 25% przy niebie bez chmur. Przenikanie kierunkowo-rozproszone ma miejsce w momencie, kiedy słońce lekko świeci przez cienką powłokę chmur.

Światło bezpośrednie jest wtedy, kiedy pada ono bezpośrednio na oświetlaną powierzchnię. Wówczas nie ma znaczenia to, czy światło słoneczne jest kierunkowe czy rozproszone. Światło odbite bądź pośrednie jest wtedy, kiedy światło słoneczne nie pada na oświetloną powierzchnię w sposób bezpośredni. Jest ono odbite wcześniej do najmniej raz od:

– powierzchni ziemi,

– roślin,

– budynków,

– przedmiotów.

Należy również pamiętać o tym, że światło bezpośrednie nie jest oświetleniem bezpośrednim czy pośrednim. Oświetlenie bezpośrednie to oświetlenie przez otwory świetlne, które znajdują się w zewnętrznych ścianach bądź na dachu. Z kolei oświetlenie pośrednie to oświetlenie światłem, które doprowadzone jest pośrednio z pomieszczeń, które posiadają oświetlenie bezpośrednie. Dobre oświetlenie pomieszczeń przemysłowych ma za zadanie zapewnić:

– odpowiednią wydajność pracy,

– higienę i bezpieczeństwo pracy.

Wzrok

Wydajność pracy oraz sprawność wzroku ściśle się ze sobą wiążą (uprawnienia architektoniczne 2021). Na wydajność pracy mają wpływ dwa czynniki:

– dokładność widzenia, czyli umiejętność rozróżniania dostatecznie drobnych szczegółów,

– szybkość spostrzegania – czyli szybkość rozróżniania szczegółów od momentu, kiedy powstanie obraz na siatkówce oka.

Należy wiedzieć o tym, że sprawność wzroku w dużej mierze zależy od natężenia oświetlenia. Jest większa w momencie, kiedy rośnie natężenie (do ok. 1000 luksów). Sprawność jest słabsza powyżej 1000 luksów i zaczyna maleć powyżej kilku tysięcy luksów. Jeżeli natężenie światła jest zbyt wysokie, to jest to męczące i szkodliwe dla wzroku. Podobna sytuacja ma miejsce, gdy w grę wchodzi słabe oświetlenie.

Ludzkie oko charakteryzuje się tym, że potrafi się przyzwyczajać do znacznych zmian w natężeniu oświetlenia. Należy jednak pamiętać o tym, że związane to jest z dużym upływem czasu i w zależy od równomierności oświetlenia pola widzenia. Olśnienie to zjawisko, które występuje na skutek obniżenia sprawności wzroku. Sprawność ta ulega zmianie w momencie, kiedy następuje:

– nagła zmiana natężenia oświetlenia, czyli przejście z ciemnego pomieszczenia do jasnego lub odwrotnie,

– zbyt duże odchylenia od średniego natężenia w polu widzenia, czyli np. jaskrawo oświetlone słońcem jasne powierzchnie lub odbicie światła od gładkich powierzchni.

Olśnienie nie występuje w momencie, kiedy istnieje dobre oświetlenie. Z powodu olśnienie dochodzi do wypadków przy pracy, tak samo jak w przypadku niedostatecznego oświetlenia (uprawnienia architektoniczne – egzamin).

Techniczne kryteria dobrego oświetlenia

Techniczne kryteria dobrego oświetlenia dotyczą:

– dostatecznego natężenia oświetlenia, które zależy od rodzaju pracy (zwłaszcza od wielkości szczegółów, które trzeba rozróżniać podczas pracy),

– dostateczna równomierność natężenia oświetlenia.

Olśnienia można uniknąć na skutek wyeliminowania warunków, w których mogłoby powstać oraz z powodu ochrony przed insolacją (nasłonecznieniem). Problematyczne są kierunkowe, nierozproszone promienie słońca w pomieszczeniach przemysłowych. To właśnie one doprowadzają do:

– olśnienia, które przeszkadza w pracy,

– przegrzania pomieszczeń w lecie,

– szkodliwego, czasami niszczącego działania na niektóre materiały.

W związku tym insolacja powinna być ograniczona. W tych miejscach, gdzie jest to niezbędne, to należy całkowicie zabezpieczyć od niej miejsca poprzez odpowiednie zaprojektowanie otworów świetlnych (nauka do uprawnień budowlanych).