Grunty wysadzinowe
Grunty, cechujące się zdolnością do zwiększania objętości w wyniku zamarzania. Tworzą się w nich tak zw. soczewki lodowe, które powiększają się poprzez kapilarne podciąganie wody gruntowej. Czynnikami sprzyjającymi powstawaniu wysadzin są ujemne temperatury, a także odpowiedni skład gleby ( zawieranie więcej niż 3% cząsteczek mniejszych od 0, 002 mm przy glebach różnoziarnistych i ponad 10% tychże przy glebach równoziarnistych), jak i niski współczynnik wodoprzepuszczalności i wysoki kapilarności (uprawnienia budowlane)
Do takich gleb zaliczają się; torfy, gliny, grunty organiczne ,iły, piaski pylaste
Proces powstawania:
- – Wpierw występuje zamarzanie podłoża gruntowego, następnie powstają tak zwane soczewki lodowe. Potem w wyniku zjawiska kapilarności wody z niższych sfer przemarzania podciągają się do soczewek
- – Efektuje to zwiększeniem objętości soczewek i gruntu
Zagrożeń dla budowy wynikających z takich gruntów jest wiele:
- – Zachodzą zmiany fizyczne w gruntach – zwiększenie wilgotności a także zmniejszenie gęstości objętościowej szkieletu gruntowego
- – Grunt traci na swoich parametrach wytrzymałościowych (spójność, kąt tarcia wewnętrznego czy moduł odkształcenia)
- – zniszczenia na torowiskach poprzez odkształcanie się torów
- – możliwość osunięcia sie skarp i wykopów przy roztopach
- -Podczas wiosennych roztopów część gruntu rozmarza a część zostaje zamarznięta, co powoduje przemieszczanie się podłoża, co może prowadzić do poważnych uszkodzeń fundamentów (egzamin ustny)
- – Nośność fundamentów zostaje zmniejszona, jest niebezpieczne zwłaszcza przy lekkich konstrukcjach, w których to udział podłoża jest kluczowy
- – w przypadku budowania drogi, może ona ulec deformacji i zniszczeniu
- – w przewodach wodociągowych może dojść do pękania poprzecznego i przeciekach na złączach
By przeciwdziałać tym destrukcyjnym efektom:
– w drogownictwie:
- – stosuje się izolację mrozoodporną konstrukcji drogi od gruntu, na przykład mokry torf, bądź porowate kule gliniane (segregator)
- – obniża się poziom wód gruntowych-
- – wymienia się grunt lub stosuje podsypkę pod powierzchnię
- – Przy istniejących drogach narażonych na efekty wysadzin można; wykonać drenaż podłużny, monitorować i ograniczać ruch, zwłaszcza pojazdów ciężkich na takich drogach, wykonać nadbudowę istniejącej konstrukcji
– w budownictwie:.
- – fundamenty wykonuje się poniżej strefy zamarzania wód
- – stosuje się izolację mrozoodporną gruntu w dolnej nośnej części fundamentu. Używa się między innymi styroduru czy spienionego szkła. Pod materiałem izolacyjnym powinien się znaleźć materiał ziarnisty (program uprawnienia budowlane)
- – innym działającym aczkolwiek nie zawsze ekonomicznym rozwiązaniem jest ocieplenie elektryczne takiego gruntu