Kruszarka szczękowa działa tak, że zgniata ona bryły lub ziarna znajdujące się pomiędzy dwoma szczękami. Jedna z nich musi być ustawiona w sposób pionowy i być unieruchomiona. Druga natomiast jest nachylona pod pewnym kątem. Wykonuje ona ruch wahadłowy poprzez zbliżanie się i oddalanie od stałej szczęki. Możemy wyróżnić dwa rodzaje ruchów wahadłowych.[uprawnienia budowlane testy] Pierwszy z nich jest prosty i występuje w kruszarkach dwurozporowych, a drugi złożony, który odbywa się w kruszarkach jednorozporowych. Obydwie szczęki powinny posiadać wymienne płyty drobiące. Ich powierzchnia robocza ma formę podłużnych daszkowatych bruzd, które tworzą rodzaj uzębienia. Ostrza zębów przeciwległych płyt mijają się. Z tego powodu ziarna są zgniatane pomiędzy płytami i podlegają one zginaniu. W sposób częściowy, głównie przy złożonym ruchu wahadłowym szczęki ruchomej dochodzi do procesu ścierania podczas rozdrabniania.[akty uprawnienia budowlane]
Zastosowanie kruszarek szczękowych
W kruszarkach szczękowych występują urządzenia regulujące. Ich zadaniem jest ustalenie szczeliny wylotowej kruszarki, czyli odległości występującej pomiędzy szczękami podczas ich największego zbliżenia. Odległość ta jest mierzona w płaszczyźnie wylotu. Kruszarki szczękowe są stosowane do rozdrabniania grubych oraz średnich, rzadziej drobnych skał kruchych zwięzłych. Nie stosuje się ich praktycznie do rozdrabniania skał plastycznych. Skały, które są częściowo plastyczne takie jak wapień porowaty może być kruszony na lekkie kruszywo łamane poprzez zastosowanie kruszarek jednorozporowych. W ich przypadku złożony ruch szczęki przyczynia się do częściowego przepychania materiału w kierunku szczeliny wylotowej.[segregator uprawnienia budowlane]
Kruszarki dwu i jednorozporowe
Kruszarki dwurozporowe służą do rozdrabniania grubych oraz średnich skał. Z tego powodu są one stosowane zazwyczaj do rozdrabniania wstępnego lub wtórnego. Kruszarki jednorozporowe natomiast są wykorzystywane głównie do rozdrabniania średnich oraz drobnych materiałów, które nie są za bardzo zwięzłe. Odmianą takich kruszarek są między innymi granulatory szczękowe. Charakteryzują się one węższym oraz wydłużonym wlotem. Mają one również drobniej karbowaną płytę drobiącą i wydłużoną szczelinę wylotową, która powstaje w wyniku wykształcenia się dolnej części ruchomej szczęki w sposób równoległy do szczęki stałej.[egzamin na uprawnienia budowlane]
Kruszarki stożkowe
Działanie kruszarek stożkowych opiera się na podobnej zasadzie jak ma to miejsce w kruszarkach szczękowych. Proces rozdrabniania polega na zgniataniu oraz zginaniu pomiędzy dwoma powierzchniami stożkowymi. Zewnętrzna z tych powierzchni jest nieruchoma, a wewnętrzna jest ruchoma. Ta druga swoją osią geometryczną opisuje stożek lub walec.[uprawnienia budowlane] Główna różnica pomiędzy tymi kruszarkami a kruszarkami szczękowymi jest ich ciągłe działanie. Stożek ruchomy, który się porusza zbliża się oraz oddala od każdego punktu stożka nieruchomego. W ten sposób dochodzi do obsuwania się brył podczas ich oddalania oraz kruszenia podczas zbliżania. Możemy wyróżnić dwa rodzaje kruszarek stożkowych. Pierwszym z nich są kruszarki posiadające stożki przeciwległe zbieżne. Drugim rodzajem są kruszarki stożkowe posiadające stożki równoległe zbieżne. Kruszarki posiadające stożki przeciwległe zbieżne, które są używane do procesu kruszenia wstępnego oraz wtórnego. Ich wał główny posiada osadzony na nim stożek ruchomy. Porównując te kruszarki do kruszarek szczękowych mają one większa wydajność, ale też zwiększony jest ich ciężar oraz rozmiary. Ich konstrukcja jest natomiast delikatniejsza.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane]