Dowolny punkt wykresu

Dowolny punkt wykresu przedstawia teoretyczny aktualny poziom postępu technicznego. Wyraża się go jako procent kosztu (K) po pewnym czasie (t) od początku obserwacji (egzamin ustny uprawnienia budowlane – pytania). Oczywiście na wzrost wartości tempa rozwoju procesu technologicznego (D) ma wpływ:

– kumulacja pomysłów i opracowań w określonym czasie,

– wyjątkowo efektywne działania wdrożeniowe lub techniczne.

Poniżej przykład zmniejszenia kosztów realizacji jednostki budowlanej w okresie 10 lat przy wprowadzaniu postępu technicznego.

Można sobie wyobrazić, że:

– moment wyjściowy to K = 100% i t = 0; podjęto decyzję o stypizowaniu danego rozwiązania oraz o produkcji na określoną liczbę lat (czyli np. okres dwuletni, jest to okres typowości projektu),

– po upływie okresu typowości projektu (At) ostatni egzemplarz produkuje się drożej niż podczas nowej produkcji ze względu na zamrożenie postępu w czasie At,

– powstaje różnica kosztu AK – tzw. dopłata typizacyjna, która jest ekonomicznym skutkiem zamrożenia postępu technicznego, który był świadomie zawieszony na okres typowości projektu.

Jak już kiedyś wspomniano głównym celem typizacji jest racjonalizacja i usprawnienie produkcji budowlanej, żeby móc osiągnąć planowane skutki ekonomiczne. W związku z tym należy zaplanować długości okresu realizacji określonej serii produktów lub obiektów (programy do uprawnień budowlanych). Może to być np. okres pięcioletniego planu gospodarczego czy 20-letniego planu rozwojowego. Poprzez podjęcie takiej decyzji zawiesza się w pewnym zakresie eksploatację oraz możliwość korzystania w danym czasie z postępu technologicznego, który wnika z nowych rozwiązań.

Aby zilustrować tę zależność używa się terminu typizacji. Mówi się, że typizacja jest procesem schodkowym, w którym realizacja postępu technologicznego nie jest ciągła, ale właśnie schodkowa. Z czego wynika wstrzymanie postępu technologicznego w procesie inwestycyjnym? Przede wszystkim wynika z charakteru obiektu i jego cyklów, podczas gdy typizacja to działanie całkowicie świadome, celowe i ekonomicznie uzasadnione.

Projekt typowy

Projekt typowy uważa się przede wszystkim za najbardziej ekonomiczny w swojej realizacji (uprawnienia budowlane – egzamin). Żeby można było go wielokrotnie zrealizować, musi przynosić on określone korzyści, które będą przewyższać ewentualne straty wynikające z czasowego wstrzymania postępu technologicznego. Na podstawie wyżej wymienionych informacji można się dowiedzieć, że:

– w okresie pierwszym (Atj = 2 lata) dopłata typizacyjna była równa wielkości Akv,

– po tym okresie wprowadza się nowy projekt, który opiera się na aktualnym stanie techniki, a okres obowiązywania będzie ważny przez kolejne 2 lata (okres drugi).

W drugim okresie może nastąpić spadek funkcji K = f(t). Przyspieszone tempo postępu technologicznego w tym okresie wynika przede wszystkim z nowo wynalezionych technicznych metod wytwarzania elementów konstrukcyjnych. Dopłata typizacyjna wielokrotnie wzrośnie w porównaniu do AKv. W okresie trzecim z kolei, po upływie At3 (okres pięcioletni) dopłata AK3 nie jest wyższa od AKX, mimo faktu, że okres pierwszy trwał tylko 2 lata.

Można z tego wyciągnąć wnioski, które mówią o tym, że:

– dopłata typizacyjna jest coraz większa wraz ze wzrostem czasu trwania „okresu typowości” projektu,

– a także im większe jest w tym samym okresie czasu tempo rozwoju postępu technicznego (D).

Na wykresach można zobrazować te cztery przypadki zależności kosztów produkcji od wielkości serii wyrobów.

Koszt produkcji dłuższych serii jest korzystniejszy (uprawnienia architektoniczne 2021). W zależności od wydajności sprzętu produkcyjnego poszczególne krzywe wykresu są ułożone w porządku numerycznym. Możliwość obniżenia kosztu produkcji w przeliczeniu na jednostkę jest mniejsza w dłuższych seriach ze względu na niższy koszt wyjściowy niż przy krótkiej serii.

Wynika z wykresów to, że wielkość dopłaty typizacyjnej, którą się założyło jest przekroczona dla analizowanych przypadków:

– pierwszego – po dwóch latach,

– drugiego – po trzech latach,

– trzeciego – po sześciu latach,

– czwartego – nie zostaje przekroczona po 10 latach, ale w czasie dłuższym, który nie mieści się na wykresie.