Dokonania środowiska krakowskiego

Ciekawe są dokonania środowiska krakowskiego (egzamin na uprawnienia budowlane). Mowa tu zwłaszcza o:

– kościele w Jurkowie z 1875 r., który był projektem Teofila Żebrawskiego z bogatym wyposażeniem wnętrza,

– zespole kościelnym w Kalinie Wielkiej z 1913 r., którego autorem był Józef Pokutyński.

Warto wspomnieć o zbudowanej w „stylu nadwiślańskim” grupie kościołów. Powstały one w latach 30. XX w. Autorem był Jan K. Sas-Zubrzycki. Można je było spotkać m.in. w Sukowie i Masłowie. Poza tym wybudowano sporo kaplic, np. cmentarnych, które były w stylu neogotyckim. Do wyjątków można zaliczyć neoromańską świątynię w Miedzierzy. Powstała ona w 1913 r., a autorem był Jarosław Wojciechowski. Ciekawą architektonicznie budowlą jest bóżnica kielecka w stylu neogotycko-mauretańskim. Powstała ona na początku XX wieku i aktualnie była przebudowana.

Pałac Fränklów wybudowano na styl willi włoskiej z okresu renesansu. Powstał on w 1871 roku pod Ostrowcem Świętokrzyskim. Autorem projektu był Leandro Marconi. Z kolei ok. 1900 roku powstał pałac Badenich w Różnicy. W latach 20. pojawiły się tam oficyny i folwark, które odpowiadały „stylowi dworkowemu”. Interesującym przykładem stylu dworkowego jest dwór, którego autorem jest Kazimierz Skórewicz. Znajduje się on w Boksycach. Powstał w 1919 roku (uprawnienia budowlane – egzamin).

Forma historyzująca

W stylu historyzującym powstały:

– dwór w Górach Pińczowskich,

– pałac w Bałtowie z lat 90. XIX wieku,

– dwór w Krzelowie, który przebudowano po 1884 r. na wzór małego pałacu palladiańskiego z bocznymi pawilonami połączonymi z korpusem owalnymi galeriami. 

Kielecki architekt Franciszek Ksawery Kowalski był przedstawicielem tego nurtu. Był on uczniem Henryka Marconiego. Jego działami są m.in.

– teatr i hotel Polski w Kielcach,

– okazały kościół pielgrzymkowy w Piekoszowie,

– kościół św. Wojciecha w Kielcach,

– elewacja kolegiaty kieleckiej.

Kielce stały się głównym ośrodkiem architektonicznym od ustanowienia guberni. To w Kielcach powstało większość budynków użyteczności publicznej, które były wznoszone w stylu historyzującym. Mowa tu m.in. o bankach, towarzystwach kredytowych, koszarach (w Kielcach, Końskich i Pińczowie), cerkwiach. Do dzisiaj istnieje cerkiew garnizonowa w Kielcach. Autorem był Stanisław Szpakowski. Kamienica Saskich i hotel Bristol należą z kolei do nurtu neobarokowego. Przykładem form podhalańskich jest kościółek w Białogonie z 1917 roku.

Budynek Banku Towarzystwa Wzajemnego Kredytu i inne budowle

Budynek Banku Towarzystwa Wzajemnego Kredytu w Kielcach został z budowany w 1912 roku. Wybudowano go w modernistyczno-secesyjnym stylu. Autorem projektu był Zbigniew Odrzywolski. Jest to pierwszy nowoczesny budynek na terenie Kielc i okolic. Pomiędzy wojnami budynki w stylu modernistycznym budowano tylko w nielicznych, bardziej znaczących miastach przemysłowych (egzamin ustny uprawnienia budowlane – pytania). Przykładami budowli w stylu zmodernizowanego klasycyzmu, który przeważał w Kielcach są:

– Izba Skarbowa,

– Seminarium Nauczycielskie,

– Gimnazjum Kupieckie,

– inne szkoły średnie.

Gmach Domu Przysposobienia Obronnego i Wychowania Fizycznego należy do najważniejszych budowli wzniesionych między wojnami w Kielcach. Powstał on ok. 1935 roku. Autorem projektu był Edgar A. Norwerth. Jest to budynek, w którym pomieszczono:

– boiska sportowe,

– tor wyścigów konnych,

– tor saneczkowy,

– skocznia narciarska na zboczu wzgórza Pierścienica.

Kolejnym przykładem nowoczesnego budownictwa są mieszkania. Przede wszystkim mowa o osiedlach, które powstały przy Zakładach Starachowickich oraz domach mieszkalnych i gmachach publicznych w Ostrowcu Świętokrzyskim. Przy okazji rozbudowywania Zakładów Ostrowieckich zatrudnienie znalazło kilku warszawskich architektów. Z tego środowiska pochodzą również autorzy Zdroju i budynków, które zmodernizowano w latach 20. w uzdrowisku w Solcu-Zdroju. Odpowiedzialny za to był głównie Jan Heurich młodszy. Do nurtu awangardowego można zaliczyć halę targową w Końskich (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia). Powstała ona w 1925 r., a autorem projektu był Janusz Stefanowicz.