Ciężar objętościowy ziarn kruszywa oznaczany jest literą g. Jest on stosunkiem ciężaru ziarna G do jego objętości V. Do objętości zaliczane są też pory i kapilary. Czasami możemy spotkać się z ciężarem objętościowym ziarn, z którego wyeliminowane są pory zewnętrzne, które są dostępne dla zaczynu. Również możemy spotkać ciężar objętościowy ziarn w obrysie, czyli taki z zewnętrznymi kawernami i porami. Ciężar właściwy wyrażany jest stosunkiem ciężaru próbki kruszywa G do objętości tej próbki. W lekkim kruszywie nie występują w zasadzie ziarna iglaste i płaskie. Określanie ilości ziarn słabych oraz zwietrzałych nie jest stosowane w przypadku ogólnie niskiej wytrzymałości ziarnowej.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane]

Określanie wytrzymałości na ściskanie

Wytrzymałość na ściskanie kruszywa można określić na kilka sposobów. Dla kruszyw naturalnych określa się wytrzymałość kostkową skały, z której produkuje się kruszywo. Dla lekkich kruszyw ten sposób nie działa. Można ewentualnie wycinać kostki z większych niepokruszonych brył lub ze spieków. Na skutek przypadkowych naprężeń oraz spękań mogą dawać one nieporównywalne wyniki. Najczęściej wytrzymałość określa się metodą wskaźnika rozkruszenia lub metodą zagłębiania tłoka w cylindrze.[akty uprawnienia budowlane]

Wymiary cylindra

Wymiary cylindra, wielkość siły oraz badana frakcja są zróżnicowane w zależności od wymagań znajdujących się w normach. Najczęściej stosowanym cylindrem jest ten o wymiarach 170 milimetrów. Jego naciska wynosi 5 ton. Dla większych wytrzymałości kruszywa są niższe wartości wskaźnika rozkruszenia. Najczęściej stosowana średnica cylindra ma 150 milimetrów. W przypadku norm GOST stosowane są mniejsze wymiary wynoszące 80 i 120 milimetrów. Do dziś nie udało znaleźć się zależności liczbowe pomiędzy wytrzymałością betonu a wytrzymałością kruszywa.[egzamin na uprawnienia budowlane]

Metoda zagłębiania tłoka

W metodzie zagłębiania tłoka określa się siłę, która jest potrzebna do wtłoczenia stalowego tłoka na głębokość 20 milimetrów w badane kruszywo. Siła ta, gdy zostanie podzielona przez powierzchnię określa umowną wytrzymałość kruszywa. Celowość wprowadzenia wytrzymałości standardowego składu betonu jako miernika określającego jakość kruszywa była rozpatrywana wielokrotnie. W praktyce jednak bardzo trudno jest wyeliminować zmienność szeregu ubocznych parametrów.[segregator uprawnienia budowlane]

Oryginalny sposób oceny jakości kruszywa

Najbardziej oryginalny sposób oceniania jakości kruszywa lekkiego przeznaczone do betonów konstrukcyjnych został ujęty w normie ASTM C 332-61. W normie tej nie ma ograniczeń dotyczących ilości spoiwa. Wymagane jest jedynie uzyskanie określonej wytrzymałości betonu podczas jednoczesnego ograniczenia jego ciężaru objętościowego.

Nasiąkliwość objętościowa

Nasiąkliwość objętościowa można określić poprzez odniesienie objętości zawartej wody do objętości kruszywa. Zazwyczaj jej wartość jest mniejsza od porowatości. Jest to spowodowane tym, że w praktyce nie wszystkie pory kruszywa są dostępne dla wody. Czasami można rozróżnić nasiąkliwość podczas gotowania. Jest ona zazwyczaj większa niż nasiąkliwość określana podczas zanurzania w wodzie.[uprawnienia budowlane testy]

Produkowane w Polsce pumeksy

W okresie międzywojennym w Polsce produkowany był pumeksy hutniczy, którego nazwa handlowa brzmiała termozyt. Miało to miejsce w hucie Florian i było w ograniczonych ilościach. Po wojnie najpierw stosowane było lekkie kruszywo pod postacią gruzu ceglanego. W miarę kończenia się jego zapasów zastępowany był on żużlem paleniskowym. W 1959 roku została uruchomiona produkcja pumeksu hutniczego, który jest spieniany metodą poletkową.[uprawnienia budowlane]