Balustrada

Balustrada

Poręcze w ścianach i na balustradach powinny się pojawić w przypadku:

– schodów wewnętrznych i zewnętrznych, które mają więcej niż 5 stopni,

– spoczników schodów,

– galerii,

– pomostów,

– pochylni (uprawnienia architektoniczne 2021).

Z racji tego, że schody i pochylnie z reguły powstają pomiędzy ścianami, to spora ich część posiada balustrady z poręczami.

Wysokość balustrad wynosi:

– z poręczą w przypadku obiektów budowlanych – minimum 0,9 m,

– w przypadku balustrad zewnętrznych, które są umieszczone powyżej 1,5 m nad poziomem terenu oraz w schodach z duszą o szerokości ponad 0,2 m – 1,1 m.

Balustrady powinny charakteryzować się odpowiednią sztywnością. Powinny być osadzone w taki sposób, żeby możliwe było przeniesienie prącia poziomego, który jest przewidziany w normach. Poręcze najczęściej są osadzone na słupach. Powierzchnię balustrady nad poręczą należy podzielić pionowymi słupkami. Szerokość otworów nie powinna być większa niż:

– 10 cm w przedszkolach,

– 20 cm w zakładach przemysłowych,

– 15 cm w pozostałych przypadkach.

Podział balustrad

Balustrady można podzielić na wiele sposobów. Jednym z nich jest podział w zależności od sposobu zamocowania poręczy. Dzielą się wówczas na przyścienne i na balustradzie (pytania na egzamin ustny do uprawnień). Ze względu na umiejscowienie mówi się o balustradach:

– schodowych,

– spocznikowych,

– balkonowych,

– na pochylniach,

– pomostowych,

– na galeriach,

– na tarasach.

Biorąc pod uwagę względy konstrukcyjne balustrady mogą być pełne, ażurowe oraz o konstrukcji mieszanej, czyli częściowo ażurowe i częściowo pełne. Ze względu na wykorzystane materiały, balustrady dzieli się na:

– kamienne,

– betonowe,

– żelbetowe,

– metalowe,

– drewniane.

Balustrady kamienne i betonowe, żelbetowe i stalowe

Balustrady kamienne i betonowe wykorzystywano w budynkach, które były wznoszone w XIX i na początku XX w. Pełniły funkcję balustrad balkonowych, a także na mostach, wiaduktach czy schodach terenowych. Aktualnie znajdują one zastosowanie w:

– schodach terenowych,

– na tarasach i innych elementach architektury parkowej czy ogrodowej.

Balustrady żelbetowe można spotkać w przypadku:

– schodów,

– balkonów,

– galerii,

– loggiach,

– tarasach.

Wadą balustrad żelbetowych ciągłych zewnętrznych jest to, że ciężko odprowadza się wodę opadową (jak wygląda egzamin na uprawnienia architektoniczne). W związku z tym balustrada na balkonach o małych wymiarach robiona jest częściowo jako płyta żelbetowa, a częściowo jako płyta stalowa ażurowa. Wówczas odprowadzenie wody jest możliwe na skutek nadania posadzce odpowiedniego spadku.

Zaletami balustrad stalowych jest to, że:

– mają łatwą konstrukcję,

– można je wykonać poza miejscem budowy,

– mają mały ciężar,

– łatwo się je montuje.

Słupki balustrad

W przypadku budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej słupki balustrad najczęściej powstają z prętów stalowych kwadratowych, okrągłych czy płaskowników. Z kolei w innych budynkach i budowlach słupki są najczęściej z rur, kątowników, teowników i .prętów płaskich.

W sytuacji, kiedy schody, balkon lub galeria powstaje z betonu, który jest wylewany w deskowaniu, to balustrada musi być zamocowana na deskowaniu w pozycji zgodnej z projektem. Słupki powinny być wbetonowane w stopnie i spoczniki. Z kolei w przypadku balustrad, które są mocowane w gotowych elementach budynku, należy wykonać gniazda. Kiedy beton stwardnieje, to słupki balustrady należy wstawić w te gniazda i zapełnić je zaprawą cementową. Na taki zapełniony otwór należy założyć blaszkę osłonową (tzw. rozetkę).

Cokoły ochronne wykonuje się najczęściej na pomostach w budynkach przemysłowych. Wykonuje się je z blach, które mają szerokość 15-20 cm i są przyspawane do słupków balustrady.

Stosunkowo rzadko wykorzystuje się balustrady drewniane. Robi się to wyłącznie w schodach z drewna. Słupki konstrukcyjne balustrady należy zamocować do policzków bądź belek spocznikowych. Na nich z kolei umiejscawia się sztywną poręcz z drewna lub stali (egzamin na uprawnienia architektoniczne). Coraz częściej korzysta się z poręczy z polichlorku winylu.

Poręcze wykonuje się z rur:

– w przypadku schodów do pomieszczeń podrzędnych (m.in. piwnice i strychy),

– na balkonach i galeriach.

Z kolei w budynkach przemysłowych poręcze robi się z rur i kątowników stalowych. Poręcze w ścianach występują np. w schodach piwnicznych czy na galeriach.