Z racji tego, że schody i pochylnie z reguły powstają pomiędzy ścianami, to spora ich część posiada balustrady z poręczami.
Wysokość balustrad wynosi:
– z poręczą w przypadku obiektów budowlanych – minimum 0,9 m,
– w przypadku balustrad zewnętrznych, które są umieszczone powyżej 1,5 m nad poziomem terenu oraz w schodach z duszą o szerokości ponad 0,2 m – 1,1 m.
Balustrady powinny charakteryzować się odpowiednią sztywnością. Powinny być osadzone w taki sposób, żeby możliwe było przeniesienie prącia poziomego, który jest przewidziany w normach. Poręcze najczęściej są osadzone na słupach. Powierzchnię balustrady nad poręczą należy podzielić pionowymi słupkami. Szerokość otworów nie powinna być większa niż:
– 10 cm w przedszkolach,
– 20 cm w zakładach przemysłowych,
– 15 cm w pozostałych przypadkach.
Podział balustrad
Balustrady można podzielić na wiele sposobów. Jednym z nich jest podział w zależności od sposobu zamocowania poręczy. Dzielą się wówczas na przyścienne i na balustradzie (pytania na egzamin ustny do uprawnień). Ze względu na umiejscowienie mówi się o balustradach:
– schodowych,
– spocznikowych,
– balkonowych,
– na pochylniach,
– pomostowych,
– na galeriach,
– na tarasach.
Biorąc pod uwagę względy konstrukcyjne balustrady mogą być pełne, ażurowe oraz o konstrukcji mieszanej, czyli częściowo ażurowe i częściowo pełne. Ze względu na wykorzystane materiały, balustrady dzieli się na:
– kamienne,
– betonowe,
– żelbetowe,
– metalowe,
– drewniane.
Balustrady kamienne i betonowe, żelbetowe i stalowe
Balustrady kamienne i betonowe wykorzystywano w budynkach, które były wznoszone w XIX i na początku XX w. Pełniły funkcję balustrad balkonowych, a także na mostach, wiaduktach czy schodach terenowych. Aktualnie znajdują one zastosowanie w:
– schodach terenowych,
– na tarasach i innych elementach architektury parkowej czy ogrodowej.
Balustrady żelbetowe można spotkać w przypadku:
– schodów,
– balkonów,
– galerii,
– loggiach,
– tarasach.
Wadą balustrad żelbetowych ciągłych zewnętrznych jest to, że ciężko odprowadza się wodę opadową (jak wygląda egzamin na uprawnienia architektoniczne). W związku z tym balustrada na balkonach o małych wymiarach robiona jest częściowo jako płyta żelbetowa, a częściowo jako płyta stalowa ażurowa. Wówczas odprowadzenie wody jest możliwe na skutek nadania posadzce odpowiedniego spadku.
Zaletami balustrad stalowych jest to, że:
– mają łatwą konstrukcję,
– można je wykonać poza miejscem budowy,
– mają mały ciężar,
– łatwo się je montuje.
Słupki balustrad
W przypadku budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej słupki balustrad najczęściej powstają z prętów stalowych kwadratowych, okrągłych czy płaskowników. Z kolei w innych budynkach i budowlach słupki są najczęściej z rur, kątowników, teowników i .prętów płaskich.
W sytuacji, kiedy schody, balkon lub galeria powstaje z betonu, który jest wylewany w deskowaniu, to balustrada musi być zamocowana na deskowaniu w pozycji zgodnej z projektem. Słupki powinny być wbetonowane w stopnie i spoczniki. Z kolei w przypadku balustrad, które są mocowane w gotowych elementach budynku, należy wykonać gniazda. Kiedy beton stwardnieje, to słupki balustrady należy wstawić w te gniazda i zapełnić je zaprawą cementową. Na taki zapełniony otwór należy założyć blaszkę osłonową (tzw. rozetkę).
Cokoły ochronne wykonuje się najczęściej na pomostach w budynkach przemysłowych. Wykonuje się je z blach, które mają szerokość 15-20 cm i są przyspawane do słupków balustrady.
Stosunkowo rzadko wykorzystuje się balustrady drewniane. Robi się to wyłącznie w schodach z drewna. Słupki konstrukcyjne balustrady należy zamocować do policzków bądź belek spocznikowych. Na nich z kolei umiejscawia się sztywną poręcz z drewna lub stali (egzamin na uprawnienia architektoniczne). Coraz częściej korzysta się z poręczy z polichlorku winylu.
Poręcze wykonuje się z rur:
– w przypadku schodów do pomieszczeń podrzędnych (m.in. piwnice i strychy),
– na balkonach i galeriach.
Z kolei w budynkach przemysłowych poręcze robi się z rur i kątowników stalowych. Poręcze w ścianach występują np. w schodach piwnicznych czy na galeriach.
