Zabezpieczenie techniczne obiektów przed szkodami górniczymi

Obiekty budowlane powinny być odpowiednio zabezpieczone przed szkodami związanymi z górnictwem. Problemy związane z tym zjawiskiem zostały opracowane przez Zespół Budowlany w jaki sposób się przed nimi zabezpieczać. Zostały one opublikowane przez PAN w swoich biuletynach.[segregator uprawnienia budowlane] W późniejszym etapie zostały one uwzględnione w odpowiednich zarządzeniach. Problem budownictwa na terenach górniczych jest często omawiany na wszelkiego rodzajach konferencjach naukowych i naukowo-technicznych. Sprawy związane z ochroną powierzchni przed szkodami górniczymi podlegają administracyjnie pełnomocnikowi Rządu do Spraw Szkód Górniczych.[egzamin na uprawnienia budowlane]

Eksploatacja górnicza

Eksploatacją górniczą nazywamy wydobywanie z głębi ziemi minerałów lub surowców bez bezpośredniego naruszenia wierzchnich warstw ziemi. Sposób jej prowadzenia jest mocno zróżnicowany. Uzależniony jest od wielu czynników, z których najważniejszymi są rodzaj, głębokość zalegania, grubość i ułożenie warstwy wydobywanego materiału, rodzaj nadkładu i stojące do dyspozycji środki eksploatacji.

Zjawisko wyrobiska

Wyrobisko powstaje w miejscu wyeksploatowanego pokładu o grubości m oraz głębokości H pod terenem, którego strop ulega po pewnym czasie załamaniu. Ma to wpływ na dalsze obsunięcie się warstw górnych i wytworzenie na powierzchniach terenu zagłębień. Ich forma jest zróżnicowana i zależna od warunków lokalnych.

Formy wyrobiska

Możemy wyróżnić trzy główne formy. Pierwsza powstaje w skutek eksploatacji pokładów zalegających na dużej głębokości. Ma to miejsce przy nienaruszonych warstwach nakładu. W takim przypadku nad wyrobiskiem wytwarza się regularna niecka o głębokości w. Jest ona umiejscowiona w łagodnych obrzeżach.  Druga forma powstaje na powierzchni zapadliska w kształcie lejów lub rowów. Mają one kilkumetrowe średnice i głębokości. Jeśli chodzi o lokalne zapadliska mogą one powstawać z powodu nowej eksploatacji głębokiej, która powoduje ruchy nakładu. Takie zjawiska występują najczęściej na terenach wydobycia rud metali występujących w płytkich soczewkach. Ostatnia forma powstaje w przypadku jednostronnego dojścia z eksploatacją pokładów do uskoku. Powstają wtedy stopnie na powierzchniach danego terenu. Jest to bardzo niebezpieczne zjawisko dla budowli. [akty uprawnienia budowlane]

Rzut poziomy niecki

Z reguły ustalone jest aby nie wznosić budowli na terenach zapadliskowych i przyuskokowych. Jeśli chodzi o pozostałe tereny górnicze dopuszczalne jest stawianie tam konstrukcji. Należy jednak sprawdzić przebieg odkształceń występujących na danym terenie wywołany wpływem eksploatacji górniczej. Sama kubatura niecki nie może być większa niż kubatura wyrobiska. W Polsce w zagłębiach węglowych miąższość podkładów wynosi od kilkudziesięciu centymetrów do kilku metrów.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane] W zależności od niego i stosowanego sposobu eksploatacji znana jest wielkość obniżania terenu nad wyrobiskiem. W przypadku Polski głębokości niecek osiadań mają wartość od kilku milimetrów do kilkunastu centymetrów. Rzut poziomy danej niecki jest zazwyczaj większy niż obszar wyrobiska. Jest to spowodowane ograniczeniem powierzchni niecki przez powierzchnię zasięgu, które sa nachylone do poziomu pod kątem mniejszym niż 90°. Jeśli chodzi o jej głębokość to powinna być mniejsza od grubości wyeksploatowanego uprzednio podkładu (wartość m). Jest to spowodowane rozluźnieniem warstw nakładu w czasie zawalania się wyrobiska.[uprawnienia budowlane]

Okresy osiadania powierzchni terenu

Okresy rozpoczęcia i zakończenia osiadanie się powierzchni terenu są liczone od momentu wyeksploatowania podkładu. Uzależnione są od rodzaju i grubości warstwy nadkładowej i głębokości, zasięgu i sposobu eksploatacji. Do ich określenia najlepiej skorzystać z usług rzeczoznawcy górniczego. Zazwyczaj okresy te trwają od kilku dni lub miesięcy do nawet kilkudziesięciu lat.[uprawnienia budowlane testy]