Pierwszym etapem wytyczania pojedynczego budynku w terenie jest wyznaczenie linii frontu budynku. Na tej linii należy wyznaczyć również jego dwa naroża (program z aktami na uprawnienia budowlane). W tych punktach wbija się paliki z gwoździami. Kolejnym krokiem jest wytyczenie i zaznaczenie następnych naroży. Jest to sposób, który wykorzystuje się w przypadku, gdy:
– kąty kierunkowe ścian są proste,
– budynek ma niewielkie wymiary.
Kąty kierunkowe ścian to kąty, które tworzą linie ścian budynku z linią zabudowy.
Wytyczanie budynku
Instrumenty geodezyjne są niezbędne w momencie, kiedy trzeba wytyczyć duże budynki, a kąty kierunkowe ścian nie są proste. W sytuacji, kiedy plan budynku jest złożony z prostokątów, to żeby wytyczyć kąty wykorzystuje się:
– węgielnicę, czyli instrument do wytyczania kątów,
– trójkąt o bokach 3:4:5, który wykonany jest z drutu bądź desek.
To, czy wytyczenia prostokątów jest prawidłowe można sprawdzić poprzez zmierzenie ich przekątnych.
Rozstaw ścian wewnętrznych konstrukcyjnych odmierzany jest na liniach ścian zewnętrznych, które wyznaczają paliki. Oznacza się je palikami pośrednimi, które mają wbite gwoździe. W sytuacji, kiedy wytyczany budynek przylega do istniejącego, to charakterystyczne punkty zaznacza się na ścianach niezmywalną kredą.
Wykorzystując instrumenty geodezyjne wytycza się:
a) zespoły budynków na terenie zakładu przemysłowego,
b) osiedla,
c) budowle wodne:
– progi,
– stopnie,
– ostrogi,
– kanały,
– jazy,
– zapory.
Paliki, które wytyczają charakterystyczne punkty budynku mogą zostać zniszczone w następstwie wykonywania wykopów fundamentowych. Z tego powodu należy je przenieść poza krawędzie na odległość, która nie pozwoli na zniszczenie (egzamin ustny uprawnienia budowlane – pytania).
Wykopy
Wykopy wąskoprzestrzenne to wykopy, które są wykonywane na głębokość większą od 1 m. Szerokość dna nie może być mniejsza niż 1,5 m. Są to wykopy, które wykonuje się:
– pod ławy fundamentowe w budynkach, które nie są podpiwniczone,
– do układania przewodów instalacyjnych czy drenażu.
Wykopy jamiste to wykopy, które mają takie wymiary:
– powierzchnia dna nie jest większa niż 9 m2 w sytuacji, kiedy wykonuje się je mechanicznie,
– powierzchnia dna nie jest większa niż 2,5 m2 w sytuacji, kiedy wykonuje się je ręcznie,
– głębokość nie jest większa od 1 m.
Wykopy tego typu znajdują zastosowanie w robotach naprawczych czy pod stopy fundamentowe.
Ściany wykopów wąsko- oraz szerokoprzestrzennych należy odpowiednio zabezpieczyć na czas robót. Po ich wykonaniu rozbiera się je i usuwa (nauka do uprawnień architektonicznych). W momencie podejmowania decyzji o rodzaju zabezpieczeń powinno się kierować zasadą, która mówi o tym, żeby konstrukcja była wytrzymała oraz łatwa do rozbiórki. Z kolei ściany głębszych wykopów (powyżej 1 m) zabezpieczone są przed osuwaniem się gruntu poprzez wykonanie skarp lub rozparcia. Zabezpieczenia powinny się pojawić nawet w przypadku gruntów spoistych. Ściany wykopów mogą się usunąć nawet na skutek długotrwałych deszczów lub pochyłego układu warstw gruntu.
Od czego zależy odległość krawędzi wykopu od krawędzi fundamentu? Przede wszystkim od nachylenia skarp wykopu i jego głębokości. W sytuacji, gdy przewiduje się izolację na ścianach piwnic bądź gdy fundamenty będą w deskowaniu, to należy zachować odległość ok. 0,5 m pomiędzy dolną krawędzią wykopu a krawędzią fundamentu. Jest to przestrzeń robocza. W przypadku budynków, które są posadawiane na palach odległość ta powinna wynosić ok. 1,5 m.
Głębokość wykopu ustalana jest zgodnie z rysunkami, które obrazują przekroje budynku. W przypadku krawędzi wykopu należy wziąć pod uwagę przestrzeń roboczą przy fundamentach i wymagane pochylenie skarp.
Ławy drutowe
Ławy drutowe umieszcza się ok. 0,5-1 m poza krawędzią wykopu przy narożnikach i na przedłużeniu kierunków ścian konstrukcyjnych. Ławami są deski, które mają grubość od 3 do 4 cm. Mocuje się do wbitych pali lub krawędziaków, które mają przekrój 10×10 cm. Górna krawędź ław drutowych powinna znajdować się minimum 30 cm nad cokołem budynku. Po przymocowaniu desek do pali należy naciągnąć cienki stalowy drut lub sznur. Wyznaczą one obrys budynku (pytania na egzamin ustny do uprawnień).
