Równomierność oświetlenia dziennego jest mierzona stosunkiem minimalnej wartości współczynnika oświetlenia dziennego w pomieszczeniu do jego wartości maksymalnej (uprawnienia budowlane – egzamin). W przypadku oświetlenia bocznego nie da się jednak uniknąć nierównomierności w kierunku prostopadłym do okien. Z kolei w przypadku oświetlenia górnego i mieszanego równomierność zależy przede wszystkim od właściwego zaprojektowania otworów świetlnych.
Równomierność oświetlenia dziennego
W pomieszczeniach, które są wieloprzęsłowe można uzyskać równomierność nawet na poziomie 0,9. Warunkiem jest jednak zastosowanie odpowiednich świetlików. Na takie równomierności w bardzo mocnym stopniu wpływa światło odbite. Z tego też powodu należy zadbać przede wszystkim o to, żeby wpływało jak najwięcej światła odbitego. Dotyczy to w szczególności oświetlenia bocznego. Jest to możliwe do wykorzystania w momencie, kiedy ściany pomieszczeń będą pomalowane na jasny kolor, a z kolei sufity – na kolor biały. Tak samo ważne jest również odpowiednie rozmieszczenie okien. Powinno się je umieścić w ten sposób, żeby powierzchnie, które odbijają światło były jak najlepiej oświetlone. Dodatkowo istotne jest to, żeby powierzchnie odbijające nie były zacienione. Dotyczy to zwłaszcza sufitów.
Kiedy może wystąpić olśnienie przy oświetleniu dziennym? W momencie, kiedy:
– pracownik, który wykonuje swoją pracę musi patrzeć w kierunku okna, które jest jasno oświetlone,
– światło z okna bądź świetlika pada wprost do oka pracującego na skutek kierunkowego odbicia od gładkich polerowanych powierzchni,
– występują duże różnice w natężeniu oświetlenia przy przejściu z jednego pomieszczenia do drugiego,
– na płaszczyznę roboczą padają kierunkowe, nierozproszone promienie słońca – sporadycznie występuje (uprawnienia architektoniczne 2021).
Obliczenie współczynnika oświetlenia dziennego
Obliczenie wartości współczynnika oświetlenia dziennego pozwala na uzyskanie informacji, czy oświetlenie dzienne w zaprojektowanym wnętrzu jest zgodne z powyższymi danymi. Uwzględnia się w nich wyłącznie światło słoneczne rozproszone. Zakłada się, że cała powierzchnia (wyobrażalna) półkuli nieba, która jest źródłem (wtórnym) tego światła, ma jednakową jaskrawość, co nie jest jednak prawdą. Można tak założyć z tego powodu, że:
– jest więcej pochmurnych dni niż słonecznych,
– przy całkowicie zakrytym niebie nie ma dużych różnic jaskrawości poszczególnych części półkuli niebieskiej.
Dodatkowo w obliczeniach oświetlenia należy uwzględniać najbardziej niekorzystne warunki oświetleniowe.
Żeby móc obliczyć współczynnik oświetlenia dziennego, należy zrobić to w dwóch częściach. W pierwszej kolejności należy określić wartość współczynnika oświetlenia dziennego w dowolnym punkcie wnętrza dla światła, które jest tylko i wyłącznie bezpośrednie (czyli takie, które pada na konkretne miejsce bez wcześniejszego odbicia). Dodatkowo musi się to odbywać przy pustych otworach świetlnych (czyli nieszklonych i bez ram). Jest to wartość e0 i można ją najłatwiej określić sposobem wykreślnym (uprawnienia architektoniczne – egzamin). W następnej kolejności należy wprowadzić odpowiednie współczynniki obliczeniowe i wziąć pod uwagę wszelkie straty światła, które:
– powoduje zaciemnienie przez ramy i szczebliny,
– powstaje na skutek pochłaniania i odbijania światła przez szyby,
– powstają ze względu na zabrudzenie szyb,
– powoduje konstrukcja dachu przy oświetleniu górnym lub przez otaczające budynki przy oświetleniu bocznym.
W tej drugiej części należy również wziąć pod uwagę wpływ światła odbitego. Na etapie projektowania powinno się usuwać możliwości powstania wyżej wymienionych okoliczności. Należy:
– odpowiednio rozmieścić miejsca pracy i otwory świetlne,
– uzyskać odpowiednie natężenie i równomierność oświetlenia,
– w przypadku insolacji – odpowiednio umieścić otwory świetlne i gdy jest to konieczne – wykorzystać szkło rozpraszające oraz odpowiednie ruchome zasłony i żaluzje (nauka do uprawnień budowlanych).
