W zakładach przemysłowych można wyróżnić trzy rodzaje zabudowy:
– parterową pawilonową,
– parterową jednolitą (pod jednym dachem),
– wielokondygnacjową.
Rodzaje zabudowy
Oprócz nich można wyróżnić jeszcze inne zabudowy, które są odmianami albo połączeniami podanych rodzajów w jedną całość. Przykładem mogą być hale z warsztatami, które są przybudowane (programy do uprawnień architektonicznych).
Na wybór rodzaju zabudowy mają wpływ dwa czynniki. Są to wymagania technologiczne oraz przebieg procesu produkcji. Proces produkcji (w zasadzie każdy oprócz górnictwa) wygląda następująco:
1) przyjęcie do zakładu surowców lub półfabrykatów,
2) składowanie surowców lub półfabrykatów,
3) magazynowanie gotowych wyrobów i ich wysyłka.
Produkcja w planie generalnym może przebiegać w różny sposób. Wszystko zależy od położenia budynków i ich umiejscowienia w stosunku do dróg transportowych. Wyróżnia się dwa schematy produkcji o:
– podłużnym przebiegu,
– poprzecznym przebiegu,
– kombinowanym przebiegu.
Cechy charakterystyczne schematów
Cechami charakterystycznymi schematu o podłużnym przebiegu produkcji jest fakt, że produkcja przebiega w sposób równoległy do dróg transportowych. Ma to miejsce w jednym lub kilku ciągach (egzamin na uprawnienia budowlane). W przypadku tego typu schematu najczęściej wybieranym typem zabudowy jest zabudowa parterowa pawilonowa. W przypadku schematu o poprzecznym przebiegu produkcji główną cechą jest fakt, że sam proces produkcji przebiega w sposób prostopadły do dróg transportu – kolei, które leżą po przeciwnych stronach zakładu. Najczęściej stosuje się zabudowę parterową jednolitą. Schemat ten wybiera się z reguły tam, gdzie można wyzyskać grawitację przy wykorzystaniu materiałów sypkich lub płynów. Jego zadaniem jest zadbanie o:
– to, żeby materiały i prefabrykaty będą przebiegać w jednym kierunku, bez zbędnych nawrotów i skrzyżowań,
– ekonomiczną kontrukcję,
– prawidłowe rozwiązanie architektoniczne.
Jeżeli chodzi o schemat o kombinowanym przebiegu produkcji, to produkcja przebiega w sposób prostopadły do dróg, ale w kilku ciągach. Drugą opcją jest to, że się załamuje i powraca do tej samej linii transportowej. W przypadku tego schematu wykorzystuje się i zabudowę pawilonową, i jednolitą.
Najlepiej jest, gdy rzuty budynków będą miały kształt regularnych prostokątów. Dzięki temu powstaje największa powierzchnia podłogi przy jednoczesnym najmniejszym obwodzie ścian (uprawnienia budowlane – egzamin). Oprócz tego:
– jest potrzebna mniejsza powierzchnia terenu,
– drogi transportowe są krótsze,
– można wykonywać więcej budów metodami przemysłowymi.
Obiekty zbiorowego żywienia
Istnieją dwa rodzaje obiektów zbiorowego żywienia:
– centralna przygotowalnia i jadalnie oraz bufety, które są zaopatrywane przez przygotowalnię,
– samodzielne stołówki.
Wybór rodzaju obiektu i jego użytkowanie w planie generalnym zależy od:
– wielkości zakładu,
– charakteru produkcji,
– organizacji pracy – ilości zmian załogi, czasu trwania przerwy obiadowej.
Ambulatoria i strażnica straży pożarnej
Ambulatoria mają swoje miejsce w okolicy wejścia od strony zakładu (egzamin ustny uprawnienia budowlane – pytania). Pomieszczenia dla pomocy doraźnej lub posterunki pierwszej pomocy należy umiejscowić przy dużych halach. Wszystko zależy od niebezpieczeństwa, które jest przy produkcji oraz od liczby zatrudnionych.
Z kolei strażnica straży pożarnej powinna być w miejscach, które są najbardziej zagrożone z powodu możliwości wystąpienia pożarów. Należy jednak je usytuować w takiej odległości, żeby w razie pożaru była poza zasięgiem ognia. Należy zapewnić dostęp straży do własnego placu do ćwiczeń z wieżą. Wieża ta może być akcentem architektonicznym zakładu. Dobrym miejscem na wieżę jest rejon, który znajduje się w pobliżu wejścia do zakładu.
