Próbki – powierzchnia
Należy zadbać o to, żeby powierzchnie próbek były równe i równoległe (uprawnienia architektoniczne 2021). Kierunek działania siły powinien być prostopadły. Wytrzymałość próbki jest zmniejszona w sytuacji, kiedy pojawią się nawet niewielkie niedokładności. Po wyjęciu z form próbki powinny być poddane oględzinom. Jeżeli są widoczne jakieś uszkodzenia, to należy je wyrównać gęstym zaczynem cementowym lub zaprawą cementową o ziarnach piasku do 1 mm. Można również wyrównać i wygładzić powierzchnie zaprawą gipsową.
Warstwa wyrównawcza nie powinna być grubsza niż 5 mm. Gładkie i równoległe powierzchnie uzyskuje się tylko w szlifowanych formach stalowych. Kierunek ściskania próbek kostkowych jest na ogół prostopadły do kierunku napełniania formy.
Próbki należy przechowywać 28 dni. Po tym okresie możliwe jest ich przebadanie. Jednak istnieje możliwość przyspieszenia badania próbek nawet do 24 godzin. Ma to miejsce w szczególnych przypadkach, do których zalicza się:
– konieczność szybszego obciążenia budowli,
– zastosowanie cementów szybkosprawnych,
– zastosowanie naparzania, próżniowania i innych sposobów przyspieszających twardnienie betonu.
Przechowywanie próbek
Zgodnie z wynikami doświadczeń wysuszone próbki charakteryzują się odrobinę wyższą wytrzymałością niż próbki, które są naturalnie wilgotne i odpowiednio przechowywane. Z kolei próbki, które ciągle przechpwuje się w wilgoci charakteryzują się wyższą wytrzymałością niż próbki, które przechowuje się na powietrzu (testy uprawnienia budowlane).
Próbki betonu należy przechowywać w następujący sposób:
1) przy dojrzewaniu naturalnym:
– co najmniej trzy próbki przechowuje się jedną dobę w formach w komorze klimatyzacyjnej o temperaturze powietrza 18 ± 2°C i wilgotności względnej powyżej 90%,
– po wyjęciu próbek z form przechowuje się je w komorze w tej samej temperaturze i wilgotności do chwili badania,
– dopuszczalne jest przechowywanie próbek w wilgotnym pomieszczeniu, w piasku wilgotnym lub pod nawilżonym przykryciem z płótna,
2) przy dojrzewaniu sztucznym (nagrzewaniu lub naparzaniu niskoprężnym):
– procesowi temu poddaje się najmniej sześć próbek,.
– następnie przechowuje się je w warunkach zbliżonych do warunków dojrzewania prefabrykatów,
– trzy próbki bada się z chwilą wyjmowania z form elementów prefabrykowanych, pozostałe zaś trzy po 28 dniach (uprawnienia budowlane).
Do wyznaczania wytrzymałości zapraw na ściskanie stosuje się walce, których średnica jest równa wysokości. Po dwóch godzinach powierzchnie zaprawy w formie wyrównuje się i wygładza. Próbki pozostawia się w formach na 24 godziny. Walce z zapraw wolno twardniejących mogą być wyjęte z form w okresach późniejszych, nie później jednak niż po 72 godzinach od chwili ich uformowania. Po wyjęciu próbek z form przechowuje się je przez 28 dni w temperaturze 18 ± 2°C:
1) na powietrzu – dla zapraw twardniejących na powietrzu,
2) dla zapraw przeznaczonych do murowania w środowisku mokrym – 6 dni na powietrzu o wilgotności ponad 75%, a pozostały okres w wodzie.
Do każdego badania należy przygotować 5 próbek.
Pobranie próbek stwardniałych betonów
Próbki stwardniałych betonów należy pobrać na budowie. Polega to na wycięciu większe bryły betonu ręcznymi lub mechanicznymi dłutami w odpowiednich miejscach bloku betonowego. W laboratorium obrabia się je piłami mechanicznymi. W efekcie należy otrzymać sześciany o boku 10 lub 20 cm. Czasami zdarza się tak, że wykonuje się mniejsze lub większe kostki. Należy jednak pamiętać, że ich wytrzymałość należy odnieść do próbek o normowych wymiarach. W tym celu należy je pomnożyć przez odpowiednie współczynniki zmniejszające lub zwiększające. Warto wiedzieć o tym, że wytrzymałość kostki o boku 10 cm jest niższa ok. 10% od kostki o boku 20 cm (program z aktami na uprawnienia budowlane).
Powierzchnie próbek wyciętych z betonów o małych wytrzymałościach są nierówne i powinny być w laboratorium wyrównane. Wygładza się je stalowymi tarczami, które na obwodzie pokrywa się karborundem o uziarnieniu, które zależy od twardości betonu. Gruboziarniste tarcze wykorzystuje się w przypadku miękkich betonów. Z kolei drobnoziarniste tarcze są idealne dla twardych betonów. Szybkość obrotu tarczy, względnie szybkość obwodowa, zależy od rodzaju betonu. Wynosi ona na ogół 30 m/sek.