Pokaolinowa krzemionka

Pokaolinową krzemionkę otrzymuje się jako odpadkowy produkt podczas wyrobu kaolinowej gliny, glinowych siarczanów, glinowego chloru czy ałunów. Zawiera on od 60 do 80% SiOz oraz 4-f-15% A1203. Jej aktywność jest wysoka. Dodając ją do zapraw albo betonów powiększa ich urabialność, a twardniejąc podnosi wodoszczelność, kwasoodporność i wytrzymałość. Jest stosowana do cementowych oraz cementowo – wapiennych zapraw, jak i do betonów w ilości wynoszącej 10-30% od ciężaru cementu. W związku z wahaniami w chemicznym składzie pokaolinowej krzemionki przed jej użyciem należy wykonać laboratoryjne próby (uprawnienia budowlane).

Granulowane wielkopiecowe żużle

Już w XVIII wieku zaobserwowano wiążące właściwości wielkopiecowych granulowanych żużli (testy uprawnienia budowlane). Badania rozpoczęto jednak w końcówce wieku XIX. Zasadowe wielkopiecowe granulowane żużle, które są drobno zmielone podczas zarabiania wodą wykazują właściwości hydraulicznego spoiwa w bardzo małym stopniu i dodając dopiero małą ilość pobudzacza, np. wapno, gips, cement czy anhydryt następuje energiczne pobudzenie uśpionych hydraulicznych właściwości. Spoiwo ulega wiązaniu i twardnieniu oraz otrzymuje dużą wytrzymałość. Także kwaśne zmielone granulowane żużle wielkopiecowe pod wpływem pobudzaczy wiążą się i twardnieją.

Wypalany rodzaj gliny

W starożytnych czasach stosowano tłuczone cegły o charakterze hydraulicznej domieszki (program egzamin uprawnienia 2021). Mielona zwykła cegła nie posiada dużych właściwości hydraulicznych. Glina natomiast cechuje się znaczną ilością kaolinitu i jest wypalana w umiarkowany sposób w temperaturze 600-800°C. Po przekształceniu się związku w bezwodny kaolinit ma on znaczna chemiczną trwałość i tworzy z wapnem nierozpuszczalny rodzaj krzemianów glinowo – wapniowych. Niektóre rodzaje spalanego węgla wydalają kwaśne popioły, które spala się w niezbyt wysokich temperaturach. Mają one w dość małym stopniu cechy hydraulicznych domieszek.

Wielkopiecowy żużel

Wielkopiecowy żużel otrzymuje się jako uboczny produkt podczas wyrobu surówki w dużym piecu (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Podczas wytopu wielki piec załadowuje się koksem z dodatkiem topników oraz żelazną rudą od góry. Powietrze, które tłoczy się pod ciśnieniem od dołu do pieca wpływa na to, że podczas spalania się koksu powstający tlenek węgla niweluje rudę przy temperaturze wynoszącej 1450°C. Oddzielone żelazo spływa na dno pieca, a powstałe zanieczyszczenia zbierają się nad poziom surówki i zlewa się je jako odpadkowy produkt.

Hutniczy cement

W Polsce hutniczy przemysł co roku wytwarza ponad milion ton wielkopiecowego żużla. Kiedyś był on uciążliwym produktem i wyrzucano go na hałdy. Obecnie opracowuje się problem związany z produkcją bez klinkierowych spoiw z granulowanego żużla (pytania na egzamin ustny do uprawnień). Wyniki będą mieć duże znaczenie dla gospodarki, ponieważ uzyskując dobre hydrauliczne spoiwo zaoszczędzimy.