Projektant sprawdzający – definicja, rola i znaczenie
Projektant sprawdzający odpowiada za weryfikację zgodności projektu z przepisami prawa i zasadami wiedzy technicznej.
Kim jest projektant sprawdzający według prawa budowlanego?
Projektant sprawdzający to nie tylko kolejna „pieczątka” pod dokumentacją – to jeden z kluczowych uczestników procesu inwestycyjnego. Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane, projektant główny ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. Obowiązek ten dotyczy projektów bardziej złożonych technicznie lub organizacyjnie – z wyjątkiem obiektów prostych, takich jak budynki jednorodzinne czy niewielkie budynki gospodarcze i inwentarskie.
Funkcja projektanta sprawdzającego została wprowadzona właśnie po to, by zapewnić zgodność projektu z przepisami prawa budowlanego, zasadami wiedzy technicznej oraz normami techniczno-budowlanymi. Osoba sprawdzająca – czy to projektant sprawdzający, audytor budowlany, inspektor projektowy czy weryfikator projektów – pełni więc niezależną funkcję kontrolną.
To ważne: projektant sprawdzający nie może być współautorem projektu, który sprawdza, ani osobą powiązaną finansowo z jego wykonawcą. Tylko wtedy jego ocena będzie wiarygodna, a decyzja o zatwierdzeniu projektu obiektywna.
Zgodnie z przepisami, do jego obowiązków należy m.in.:
sprawdzenie projektu budowlanego pod względem zgodności z przepisami (w tym zasadami bezpieczeństwa i ochrony zdrowia),
analiza poprawności rozwiązań technicznych zawartych w dokumentacji,
koordynacja międzybranżowa – ocena spójności projektu różnych branż (architektura, konstrukcja, instalacje itp.),
sporządzenie protokołu sprawdzenia oraz oświadczenia o wykonaniu sprawdzenia zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Rola projektanta sprawdzającego w procesie budowlanym
W świecie budownictwa nie ma miejsca na przypadek. Nawet najmniejszy błąd w dokumentacji może oznaczać tysiące złotych strat na etapie realizacji – lub, co gorsza, zagrożenie bezpieczeństwa użytkowników obiektu budowlanego. Dlatego rola projektanta sprawdzającego jest nie do przecenienia. To właśnie on stoi na straży jakości, poprawności i zgodności projektu z obowiązującymi regulacjami.
1. Weryfikacja zgodności projektu z przepisami prawa
Projektant sprawdzający analizuje, czy dokumentacja:
spełnia wymagania Prawa budowlanego,
uwzględnia przepisy szczególne (np. ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska, zasad BHP),
odpowiada zasadom wiedzy technicznej i aktualnym normom techniczno-budowlanym.
Ocenie podlegają zarówno rozwiązania konstrukcyjne, jak i zastosowane materiały, zgodność z decyzjami administracyjnymi oraz szczegółowym zakresem i formą projektu.
2. Zapewnienie spójności międzybranżowej
Na etapie projektowania często współpracują ze sobą specjaliści z różnych dziedzin – architekci, konstruktorzy, projektanci instalacji sanitarnych i elektrycznych. Projektant sprawdzający musi upewnić się, że wszystkie części projektu są ze sobą spójne i nie generują kolizji technicznych. To właśnie koordynacja międzybranżowa jest jednym z kluczowych obszarów jego działania.
Przykład? Instalacja wentylacji przecinająca strop zaprojektowany przez konstruktora – klasyczna sytuacja, której można uniknąć dzięki sprawnemu sprawdzeniu projektu.
3. Niezależna ocena techniczna i merytoryczna
Sprawdzający projektant musi być niezależny organizacyjnie i finansowo od autora dokumentacji. Tylko wtedy można mówić o rzetelnej weryfikacji. Jego zadaniem nie jest poprawianie projektu, ale ocena zgodności i wskazanie ewentualnych nieprawidłowości, które należy skorygować.
4. Sporządzenie protokołu sprawdzenia
Wyniki sprawdzenia dokumentowane są w protokole, który:
określa zakres dokonanej weryfikacji projektowej,
zawiera ocenę zgodności z przepisami prawa i zasadami wiedzy technicznej,
może wskazywać konieczność uzupełnień, poprawek lub doprecyzowania rozwiązań.
Ten dokument jest częścią składową projektu budowlanego i może być weryfikowany przez organ administracji architektoniczno-budowlanej przy wydawaniu decyzji o pozwoleniu na budowę.
5. Odpowiedzialność za poprawność sprawdzenia
Projektant sprawdzający ponosi odpowiedzialność zawodową, cywilną, a w niektórych przypadkach także karną. Jeśli poświadczy nieprawdę lub dopuści się rażącego niedbalstwa, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności – podobnie jak autor wadliwego projektu. Dlatego tak ważne jest, by sprawdzanie projektów wykonywała osoba z odpowiednią wiedzą techniczną i doświadczeniem praktycznym.
Różnice między projektantem głównym a osobą sprawdzającą
W świecie budownictwa często mówi się, że dobrze zaprojektowany budynek to połowa sukcesu. Druga połowa? To poprawna weryfikacja dokumentacji przed wbiciem pierwszej łopaty. I właśnie tutaj w grę wchodzą dwie kluczowe funkcje: projektant główny i projektant sprawdzający. Choć oba stanowiska funkcjonują na etapie projektowania, ich zakres obowiązków, odpowiedzialność i cel działania różnią się zasadniczo. I dobrze – bo to właśnie dzięki tej różnicy możliwe jest skuteczne sprawdzanie projektów budowlanych, zanim trafią do urzędów czy na budowę.
1. Zakres obowiązków – kto co robi?
Projektant główny to osoba, która odpowiada za całościowe opracowanie projektu budowlanego – zarówno w warstwie merytorycznej, jak i organizacyjnej. To on czuwa nad zgodnością projektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, przepisami prawa budowlanego i wytycznymi inwestora. Koordynuje też pracę projektantów branżowych i dba o koordynację międzybranżową, by architektura, konstrukcja i instalacje „nie wchodziły sobie w drogę”.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 pkt 1a Prawa budowlanego, projektant główny ma obowiązek zapewnić udział osób posiadających uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności w opracowaniu projektu oraz… zapewnić jego sprawdzenie.
Tutaj na scenę wchodzi projektant sprawdzający – osoba niezależna, której zadaniem jest weryfikacja projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego. Celem jest sprawdzenie dokumentacji pod względem zgodności z obowiązującymi przepisami, normami techniczno-budowlanymi i zasadami wiedzy technicznej.
sporządza protokół sprawdzenia – który trafia do dokumentacji przekazywanej do organu administracji architektoniczno-budowlanej.
2. Odpowiedzialność – kto odpowiada za co?
Projektant główny ponosi pełną odpowiedzialność za:
opracowanie kompletnej dokumentacji projektowej,
zgodność projektu z przepisami,
dobór specjalistów do zespołu projektowego (w tym projektanta sprawdzającego),
zapewnienie bezpieczeństwa użytkowników i poprawności pod kątem ochrony zdrowia oraz środowiska.
Projektant sprawdzający natomiast odpowiada za:
rzetelność dokonanej weryfikacji projektowej,
zgodność projektu z przepisami i zasadami wiedzy technicznej,
niezależność oceny – poświadcza, że nie jest powiązany z wykonawcą czy autorem projektu.
W przypadku błędów – obie strony mogą ponosić odpowiedzialność zawodową, cywilną, a nawet karną. Ustawodawca nie pozostawia tu wiele miejsca na niedopatrzenia.
3. Niezależność – kluczowa zasada weryfikacji
To, co zdecydowanie odróżnia projektanta sprawdzającego od głównego projektanta, to wymóg niezależności.
Projektant główny może być:
zatrudniony przez inwestora,
częścią biura projektowego realizującego całą dokumentację,
bezpośrednio zaangażowany w opracowanie projektu.
Projektant sprawdzający nie może:
być współautorem projektu, który sprawdza,
być powiązany finansowo z inwestorem lub projektantem głównym,
działać w imieniu organu wydającego pozwolenie na budowę.
Tylko taka niezależność daje gwarancję obiektywnej oceny dokumentacji, bez wpływu interesów stron.
4. Uprawnienia – jakie trzeba mieć kwalifikacje?
Projektant główny musi posiadać uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności – np. architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej czy instalacyjnej. W niektórych przypadkach wystarczające są uprawnienia ograniczone (np. dla mniejszych obiektów).
Projektant sprawdzający – w odróżnieniu – musi posiadać uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności. Alternatywnie, może być wpisanym na listę rzeczoznawców budowlanych. To podnosi wiarygodność i poziom wiedzy osoby wykonującej sprawdzanie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami.
5. Cel działania – co chcą osiągnąć?
Projektant główny tworzy projekt – jego celem jest opracowanie kompletnej dokumentacji, zgodnej z przepisami i odpowiadającej wymaganiom inwestora. Dba o estetykę, funkcjonalność i bezpieczeństwo projektowanego obiektu budowlanego.
Projektant sprawdzający nie projektuje, lecz kontroluje – jego celem jest wykrycie błędów, wskazanie nieprawidłowości i zapewnienie, że dokumentacja nie zawiera luk, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo, funkcjonalność lub legalność inwestycji.
Podsumowanie różnic: projektant główny vs. projektant sprawdzający
Aspekt
Projektant główny
Projektant sprawdzający
Zakres działań
Opracowanie i koordynacja projektu
Weryfikacja poprawności i zgodności dokumentacji
Odpowiedzialność
Za całość projektu, dobór zespołu, bezpieczeństwo
Za rzetelność oceny i zgodność z przepisami
Niezależność
Może być powiązany z inwestorem lub autorem
Musi być niezależny od projektanta i inwestora
Wymagane uprawnienia
Uprawnienia budowlane w odpowiedniej specjalności
Uprawnienia bez ograniczeń lub status rzeczoznawcy
Cel działania
Stworzenie kompletnego projektu budowlanego
Zapewnienie poprawności i zgodności dokumentacji
Dlaczego to ważne?
Bo jedno bez drugiego nie działa. Projektant główny i projektant sprawdzający to dwie strony tej samej monety. Jeden tworzy, drugi weryfikuje. Razem dbają o to, by dokumentacja była kompletna, spójna i zgodna z prawem. A inwestor? Zyskuje pewność, że jego projekt przejdzie przez urzędowe sito i będzie bezpieczny w realizacji.
Znaczenie niezależności finansowej i funkcjonalnej projektanta sprawdzającego
Weryfikacja projektu architektoniczno-budowlanego to nie jest zwykła formalność – to poważna, techniczna i prawna odpowiedzialność. I właśnie dlatego niezależność osoby sprawdzającej – zarówno finansowa, jak i organizacyjna – ma kluczowe znaczenie dla rzetelności całego procesu. Projektant sprawdzający pełni funkcję kontrolną, porównywalną do audytora finansowego czy inspektora projektowego – i podobnie jak oni, musi działać niezależnie, by jego ocena była wiarygodna i bezstronna.
1. Czym jest niezależność finansowa i dlaczego jest taka ważna?
Projektant sprawdzający nie może być finansowo zależny od autora projektu ani od wykonawców robót budowlanych. Co to oznacza w praktyce?
Nie powinien być zatrudniony przez to samo biuro projektowe, które opracowało dokumentację.
Nie może mieć zlecenia opłacanego bezpośrednio przez projektanta głównego.
Wynagrodzenie osoby sprawdzającej powinno pochodzić z niezależnego źródła, np. od inwestora lub zewnętrznej jednostki kontrolnej.
Dlaczego to takie istotne?
Bo brak niezależności finansowej może prowadzić do utraty obiektywizmu. A stąd już tylko krok do sytuacji, w której sprawdzanie projektów budowlanych staje się fikcją – bo osoba oceniająca nie chce „gryźć ręki, która ją karmi”.
2. Niezależność funkcjonalna – klucz do rzetelnej oceny
Poza finansami równie ważna jest niezależność funkcjonalna, czyli organizacyjna. Projektant sprawdzający powinien działać jako osobny podmiot lub członek niezależnego zespołu – nie może być częścią tego samego zespołu projektowego, który opracowywał dokumentację.
Oznacza to m.in.:
brak bezpośrednich relacji zawodowych między autorem projektu a osobą sprawdzającą,
odrębność struktur organizacyjnych – np. projektant z firmy A, sprawdzający z firmy B.
Ta separacja daje gwarancję, że ocena dokumentacji nie będzie kompromisem zawartym „przy kawie w pokoju projektowym”, ale faktyczną, rzeczową weryfikacją pod względem zgodności z przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
3. Obiektywizm i swoboda działania osoby sprawdzającej
Jeśli projektant sprawdzający działa niezależnie, może:
swobodnie wskazywać nieprawidłowości w dokumentacji, bez obaw o utratę współpracy czy konsekwencje zawodowe,
krytycznie spojrzeć na błędy techniczne, niespójności międzybranżowe, luki w danych,
zaproponować poprawki lub uzupełnienia – a nawet zalecić pełne przeprojektowanie elementu, jeśli zajdzie taka potrzeba.
Przykład z życia? W jednym z projektów hal przemysłowych, niezależny weryfikator projektów odkrył, że zaproponowany system odwodnienia kolidował z fundamentami. Gdyby sprawdzał to ktoś z zespołu projektowego – problem mógłby zostać zignorowany. A na budowie oznaczałoby to opóźnienia i koszty.
4. Niezależność = brak konfliktu interesów
Ustawodawca – i praktyka inżynierska – jasno wskazują: funkcja projektanta sprawdzającego musi być wolna od konfliktu interesów. Oto przykłady, czego unikać:
„Kolega sprawdza koledze” – nawet jeśli mają uprawnienia, nie mogą się wzajemnie weryfikować w ramach tego samego projektu.
Sprawdzanie własnego projektu – to oczywiście niedopuszczalne.
Wzajemne „przysługi” między firmami projektowymi – tu pojawia się ryzyko, że sprawdzanie stanie się wyłącznie formalnością.
Projektant sprawdzający to nie „podbijacz pieczątek”, tylko kontroler dokumentacji technicznej, który ma realny wpływ na bezpieczeństwo budowy.
5. Co mówi prawo budowlane?
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy – Prawo budowlane, projekt budowlany musi być sprawdzony przez:
osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, lub
rzeczoznawcę budowlanego, wpisanego na oficjalną listę.
Ustawodawca jednoznacznie wskazuje też, że osoba sprawdzająca nie może być zaangażowana w opracowanie projektu. To oznacza zarówno brak udziału w opracowaniu projektu, jak i brak powiązań organizacyjnych.
6. Korzyści wynikające z zachowania niezależności
Wiarygodność dokumentacji – sprawdzanie nie budzi wątpliwości urzędów ani inwestora.
Bezpieczeństwo obiektu budowlanego – błędy techniczne są wychwytywane zawczasu.
Oszczędność pieniędzy i czasu – unikamy poprawek na etapie budowy.
Ochrona reputacji – projektant nie ryzykuje kompromitacji w razie wykrycia błędów przez nadzór budowlany.
Zgodność z przepisami – dokumentacja spełnia wymagania formalne nie tylko na papierze.
Kwalifikacje i uprawnienia – kto może być projektantem sprawdzającym?
W teorii wszystko wygląda prosto: projektant sprawdzający to ktoś, kto ma „pieczęć” i sprawdza dokumentację. Ale w praktyce? Tu już nie wystarczy samo doświadczenie czy wyczucie. Trzeba mieć konkretne kwalifikacje, spełniać wymogi ustawowe i być niezależnym – bo tylko wtedy weryfikacja projektowa ma sens. Kto zatem może pełnić tę funkcję? Co mówi prawo i jakich formalności trzeba dopełnić? Sprawdzamy krok po kroku.
Kwalifikacje zawodowe i wymagania formalne dla projektanta sprawdzającego
Zacznijmy od najważniejszego: zgodnie z art. 20 ust. 2 Prawa budowlanego, projektantem sprawdzającym może zostać tylko osoba, która posiada:
uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, np. architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, instalacyjnej itp.
Specjalność musi odpowiadać zakresowi projektu – to znaczy, że osoba sprawdzająca projekt konstrukcyjny nie może mieć wyłącznie uprawnień instalacyjnych, i odwrotnie. W praktyce oznacza to konieczność pełnej zgodności kwalifikacji z zakresem dokumentacji.
Alternatywnie, funkcję sprawdzającego może pełnić rzeczoznawca budowlany, czyli ekspert z odpowiednim wpisem na listę prowadzoną przez GUNB.
2. Przynależność do samorządu zawodowego – wymóg obowiązkowy
Projektant sprawdzający musi być czynnym członkiem właściwego samorządu zawodowego:
Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa (PIIB) – dla inżynierów,
Izby Architektów RP (IARP) – dla architektów.
Członkostwo w izbie to nie tylko formalność – to potwierdzenie aktualności uprawnień, przestrzegania zasad etyki zawodowej i możliwości pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie.
3. Doświadczenie zawodowe – teoria to nie wszystko
Choć ustawa nie wskazuje konkretnej liczby lat, praktyka rynkowa pokazuje, że osoba pełniąca funkcję projektanta sprawdzającego powinna mieć za sobą co najmniej kilka lat doświadczenia projektowego. Dlaczego?
Bo sprawdzanie projektów budowlanych to nie tylko „odhaczanie checklisty” – to również:
analiza obliczeń statycznych,
ocena przyjętych rozwiązań technicznych,
kontrola zgodności projektu z przepisami i normami,
wykrywanie kolizji międzybranżowych.
Bez doświadczenia, wiedzy i obycia z dokumentacją rola projektanta sprawdzającego staje się ryzykowna – dla inwestora, urzędu i samego sprawdzającego.
4. Osoby z uprawnieniami sprzed 1995 roku – co z nimi?
Jeśli ktoś uzyskał uprawnienia budowlane przed wejściem w życie obecnej ustawy Prawo budowlane (tj. przed 1 stycznia 1995 r.), nadal może pełnić funkcję sprawdzającego – o ile:
jego uprawnienia obejmują zakres danego projektu,
posiada co najmniej dwuletnie doświadczenie zawodowe jako projektant w swojej specjalności,
jest członkiem samorządu zawodowego.
Ustawodawca przewidział takie sytuacje i jasno wskazał, że dotychczasowe kwalifikacje pozostają ważne, jeśli są odpowiednio udokumentowane.
5. Dokumenty wymagane przy sprawdzaniu projektu
Projektant sprawdzający musi przekazać kilka niezbędnych dokumentów, które stanowią podstawę do uznania ważności jego opinii:
Kopia decyzji o nadaniu uprawnień budowlanych, potwierdzona za zgodność z oryginałem,
Aktualne zaświadczenie o przynależności do samorządu zawodowego (PIIB lub IARP),
Oświadczenie o sporządzeniu projektu zgodnie z obowiązującymi przepisami, normami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej.
Bez tych dokumentów organ administracji architektoniczno-budowlanej może odmówić przyjęcia projektu, a sprawdzenie zostanie uznane za nieważne.
6. Niezależność – wymóg równie ważny co kwalifikacje
Nie wystarczy mieć uprawnienia – projektant sprawdzający musi być również niezależny od autora projektu. Oznacza to brak powiązań finansowych, organizacyjnych i formalnych z zespołem projektowym, który opracował dokumentację.
To właśnie dzięki tej niezależności:
sprawdzanie projektów nie jest tylko „pieczątką”,
możliwa jest obiektywna ocena rozwiązań technicznych,
rola projektanta sprawdzającego staje się realnym zabezpieczeniem dla inwestora i użytkowników obiektu budowlanego.
Jakie uprawnienia musi mieć projektant sprawdzający?
1. Projektowanie bez ograniczeń – obowiązek ustawowy
Najkrócej mówiąc – projektant sprawdzający musi posiadać uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń. Dlaczego?
Bo tylko takie uprawnienia dają prawo do pełnej oceny:
projektu architektoniczno-budowlanego,
projektu technicznego,
projektu zagospodarowania działki lub terenu,
zgodności z przepisami oraz zasadami wiedzy technicznej.
W przypadku projektów specjalistycznych (np. wysokich budynków, obiektów przemysłowych, instalacji gazowych), zakres uprawnień musi być precyzyjnie dopasowany do rodzaju inwestycji.
2. Rzeczoznawca budowlany jako alternatywa
W szczególnych przypadkach – np. przy projektach:
o wysokim stopniu skomplikowania,
z zastosowaniem nietypowych lub nowatorskich rozwiązań technicznych,
funkcję projektanta sprawdzającego może pełnić rzeczoznawca budowlany, który posiada:
wpis na listę rzeczoznawców,
potwierdzone doświadczenie i wiedzę specjalistyczną w danym zakresie.
Rzeczoznawcy często pełnią funkcję kontrolera dokumentacji technicznej przy dużych inwestycjach infrastrukturalnych lub przemysłowych.
3. Odpowiedzialność – nie tylko formalna
Projektant sprawdzający odpowiada nie tylko za poprawność formalną sprawdzenia projektu – ale też za:
ocenę zgodności z przepisami prawa budowlanego,
zgodność z normami i zasadami wiedzy technicznej,
wskazanie błędów lub braków w dokumentacji.
W razie zaniedbań – może zostać pociągnięty do odpowiedzialności zawodowej, cywilnej, a nawet karnej. To odpowiedzialność na równi z autorem projektu, zwłaszcza jeśli niedopatrzenia doprowadzą do szkody lub zagrożenia bezpieczeństwa.
Czy inspektor nadzoru może pełnić funkcję sprawdzającego?
Na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że skoro inspektor nadzoru inwestorskiego ma uprawnienia budowlane i doskonale zna realia budowy, to dlaczego nie mógłby pełnić funkcji projektanta sprawdzającego? W końcu zna temat, ma doświadczenie i potrafi ocenić dokumentację. Niestety – prawo budowlane mówi jasno: nie może. I to nie bez powodu.
1. Różne funkcje, różne etapy procesu
Inspektor nadzoru inwestorskiego działa w zupełnie innym miejscu procesu budowlanego niż projektant sprawdzający. Oto zasadnicze różnice:
Inspektor nadzoru
Projektant sprawdzający
Reprezentuje inwestora na budowie
Weryfikuje projekt przed rozpoczęciem budowy
Nadzoruje zgodność robót z projektem
Ocenia poprawność techniczną projektu
Działa w trakcie realizacji inwestycji
Działa na etapie przygotowania dokumentacji
Sprawdza wykonanie robót i stosowane materiały
Sprawdza projekt pod kątem zgodności z przepisami i wiedzą techniczną
Może zgłaszać uwagi techniczne
Musi mieć formalne uprawnienia do sprawdzania projektu
Inspektor projektowy lub audytor budowlany mają ważną rolę, ale ich zadania nie obejmują weryfikacji dokumentacji projektowej w sensie formalnym.
2. Wymóg niezależności
Kluczowe jest również to, że projektant sprawdzający musi być niezależny – zarówno od projektanta głównego, jak i od inwestora czy wykonawcy. Inspektor nadzoru, jako przedstawiciel inwestora, jest bezpośrednio zaangażowany w proces realizacji inwestycji, a więc nie spełnia wymogu niezależności finansowej i organizacyjnej.
To wyklucza go jako osobę sprawdzającą, nawet jeśli posiada odpowiednie uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń.
3. Potencjalny konflikt interesów
Połączenie obu funkcji w jednej osobie mogłoby prowadzić do sytuacji, w której:
ta sama osoba nadzoruje wykonanie robót, które wcześniej sama zatwierdziła,
pojawia się pokusa przymykania oka na błędy lub nieprawidłowości w dokumentacji,
niezależna weryfikacja projektowa staje się fikcją.
A przecież cała funkcja projektanta sprawdzającego została stworzona po to, by zapewnić bezstronność i rzetelność oceny projektu architektoniczno-budowlanego.
4. Przepisy są jednoznaczne
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, projekt musi zostać sprawdzony przez:
osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub
rzeczoznawcę budowlanego.
Jednocześnie osoba ta musi być niezależna od autora projektu oraz innych uczestników procesu inwestycyjnego – co wprost wyklucza inspektora nadzoru z pełnienia tej roli.
5. Wyjątki? Tylko w zakresie opinii technicznej
W praktyce zawodowej zdarza się, że inspektorzy nadzoru zgłaszają uwagi do projektów, sugerują zmiany czy poprawki – ale nie są uprawnieni do podpisania się jako projektant sprawdzający. Ich rola pozostaje pomocnicza i doradcza, a nie formalna.
Czy osoba sprawdzająca może być współautorem projektu?
Kolejne pytanie brzmi: czy projektant sprawdzający, który wnosi poprawki, może być traktowany jako współautor projektu? Odpowiedź znów jest jasna: nie.
1. Brak twórczego wkładu = brak współautorstwa
Zgodnie z ustawą o prawie autorskim, współautorstwo przysługuje tylko tym osobom, które wnoszą twórczy wkład do projektu. Projektant sprawdzający:
nie projektuje,
nie tworzy rozwiązań technicznych,
nie uczestniczy w procesie twórczym.
Jego zadaniem jest wyłącznie kontrola zgodności projektu z przepisami, zasadami wiedzy technicznej i normami techniczno-budowlanymi. A więc działa jako kontroler dokumentacji technicznej, a nie jej współtwórca.
2. Weryfikacja to nie projektowanie
Projektant sprawdzający może:
zauważyć błędy,
zgłosić uwagi,
zarekomendować zmiany.
Ale sam ich nie wprowadza i nie jest ich autorem. Nawet jeśli jego uwagi prowadzą do istotnych modyfikacji w projekcie, autorstwo wciąż należy do projektanta głównego – to on bowiem fizycznie dokonuje zmian i ponosi pełną odpowiedzialność za efekt końcowy.
3. Odpowiedzialność – tak, ale nie prawa autorskie
Chociaż osoba sprawdzająca nie jest współautorem projektu, ponosi solidarną odpowiedzialność z projektantem głównym za:
zgodność projektu z przepisami,
poprawność rozwiązań technicznych,
rzetelność weryfikacji.
W praktyce oznacza to, że jeśli nadzór budowlany wykryje nieprawidłowości, zarówno projektant, jak i projektant sprawdzający mogą być pociągnięci do odpowiedzialności zawodowej lub karnej.
4. Udział w opracowaniu projektu – tylko formalnie zakazany
Prawo budowlane jasno stanowi, że projektant sprawdzający nie może być zaangażowany w opracowanie projektu, który weryfikuje. Oznacza to:
brak współautorstwa,
brak udziału w pracach zespołu projektowego,
pełną niezależność.
Zgodnie z przepisami – kto bierze udział w opracowaniu projektu, nie może go potem sprawdzić. To wyklucza także sytuacje, w których osoba sprawdzająca „dogląda” projektu wcześniej, zanim formalnie zostanie do tego wyznaczona.
Zakres obowiązków i odpowiedzialności projektanta sprawdzającego
Obowiązki projektanta sprawdzającego – co obejmują?
Projektant sprawdzający to nie tylko „druga para oczu” dla dokumentacji projektowej. To osoba z odpowiednimi uprawnieniami budowlanymi, która – jako audytor budowlany, inspektor projektowy czy weryfikator projektów – bierze odpowiedzialność za zgodność projektu z przepisami prawa oraz zasadami wiedzy technicznej. Zakres jego zadań jest jasno określony w art. 20 ustawy – Prawo budowlane i obejmuje:
1. Weryfikację zgodności z przepisami
Projektant sprawdzający analizuje:
zgodność projektu architektoniczno-budowlanego z przepisami prawa budowlanego,
zgodność z normami techniczno-budowlanymi oraz decyzjami administracyjnymi (np. warunki zabudowy, decyzje środowiskowe),
zgodność z zasadami bezpieczeństwa, ochrony zdrowia i środowiska.
2. Sprawdzenie poprawności technicznej
To nie jest powierzchowny przegląd. Sprawdzający wnika głęboko w rozwiązania projektowe:
analizuje obliczenia konstrukcyjne i wytrzymałościowe,
ocenia zastosowane technologie budowlane,
sprawdza wykonalność założeń w praktyce.
3. Koordynacja międzybranżowa
Spójność międzybranżowa to fundament solidnego projektu. Projektant sprawdzający dba o:
brak sprzeczności pomiędzy dokumentacją architektoniczną, konstrukcyjną i instalacyjną,
kompletność dokumentacji oraz eliminację tzw. „luk technicznych” powodujących problemy na budowie.
4. Sporządzenie protokołu sprawdzenia
Efektem pracy jest protokół sprawdzenia, który zawiera:
ocenę zgodności projektu z przepisami,
wskazanie błędów, nieścisłości lub potencjalnych ryzyk,
zalecenia dotyczące korekt.
5. Oświadczenie o zgodności projektu
Projektant sprawdzający ma obowiązek złożyć oświadczenie potwierdzające zgodność projektu z obowiązującymi przepisami prawa oraz zasadami wiedzy technicznej.
6. Niezależność oceny
Zarówno finansowa, jak i organizacyjna niezależność od autora projektu jest kluczowa – dzięki niej weryfikacja ma charakter obiektywny, a nie formalny.
7. Wyjątki
Sprawdzanie projektów nie zawsze jest wymagane – wyjątki obejmują:
projekty objęte opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych (np. ppoż.),
proste obiekty, takie jak budynki jednorodzinne, niewielkie obiekty gospodarcze, inwentarskie i składowe.
Odpowiedzialność projektanta sprawdzającego za poprawność projektu
Rola projektanta sprawdzającego to nie tylko analiza – to także konkretna odpowiedzialność. I to odpowiedzialność na wielu poziomach:
1. Solidarna odpowiedzialność z projektantem
Sprawdzający projektant i główny projektant dzielą odpowiedzialność za projekt budowlany. Jeśli w dokumentacji znajdą się błędy, które nie zostaną wychwycone – odpowiedzialność ponoszą obaj.
2. Odpowiedzialność zawodowa
Jeśli projektant sprawdzający nie dopełni obowiązków, naraża się na:
upomnienie lub naganę ze strony samorządu zawodowego (np. PIIB),
zawieszenie lub odebranie uprawnień budowlanych.
3. Odpowiedzialność cywilna
W razie szkód (np. kosztownych poprawek, opóźnień realizacyjnych) inwestor może dochodzić roszczeń – zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego.
4. Odpowiedzialność karna
Skrajne przypadki? Poświadczenie nieprawdy w protokole sprawdzenia lub katastrofa budowlana wynikająca z zaniedbania może skutkować postępowaniem karnym.
5. Zakres odpowiedzialności technicznej
Projektant sprawdzający odpowiada za:
zgodność projektu z prawem i zasadami wiedzy technicznej,
poprawność obliczeń, rozwiązań materiałowych i technologicznych,
koordynację międzybranżową i kompletność dokumentacji.
6. Granice odpowiedzialności
Uwaga – projektant sprawdzający:
nie odpowiada za błędy wykonawcze powstałe podczas robót,
nie musi przewidywać problemów, które nie wynikają z dokumentacji projektowej.
7. Znaczenie protokołu sprawdzenia
Dokumentacja z weryfikacji (czyli protokół sprawdzenia) to nie tylko papier – to formalny dowód wykonania obowiązków. Może być kluczowy w postępowaniach administracyjnych lub sądowych.
Obowiązek sprawdzenia projektu budowlanego – kiedy jest wymagany?
Nie każda inwestycja wymaga sprawdzania projektu, ale tam, gdzie to konieczne – weryfikacja jest absolutnie kluczowa.
1. Co mówi prawo?
Zgodnie z art. 20 ust. 2 Prawa budowlanego – projektant zapewnia sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego i technicznego przez:
osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, lub
rzeczoznawcę budowlanego.
2. W jakich przypadkach sprawdzenie jest obowiązkowe?
Gdy projekt jest składany do organu w celu uzyskania pozwolenia na budowę.
Gdy dokumentacja dotyczy obiektów o szczególnym ryzyku lub zawiera innowacyjne, niestandardowe rozwiązania techniczne.
Gdy dokumentacja podlega ocenie zgodności z przepisami szczególnymi (np. środowiskowymi).
3. Kiedy sprawdzanie nie jest wymagane?
Sprawdzenia nie wymaga się, gdy:
projekt dotyczy obiektów o prostej konstrukcji (np. domy jednorodzinne, garaże, obiekty gospodarcze),
dokumentacja objęta jest opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych (np. sanepid, ppoż.).
4. Jak wygląda procedura?
Sprawdzenie wykonuje osoba niezależna od autora dokumentacji,
Proces kończy się protokołem sprawdzenia zawierającym zalecenia lub uwagi,
Koszty i harmonogram sprawdzenia powinny być uwzględnione w umowie projektowej.
5. Dlaczego to takie ważne?
Sprawdzenie projektu to gwarancja:
bezpieczeństwa ludzi i konstrukcji,
zgodności z wymogami formalno-prawnymi (co jest kluczowe przy uzyskiwaniu pozwolenia na budowę),
wysokiej jakości i kompletności dokumentacji – bez błędów, niezgodności i konfliktów międzybranżowych.
Podpis projektanta sprawdzającego – co oznacza?
Podpis projektanta sprawdzającego to nie tylko formalność. To kluczowy element procesu inwestycyjnego, który niesie ze sobą konkretne skutki prawne, techniczne i zawodowe. W praktyce budowlanej to właśnie ten podpis zamyka etap weryfikacji dokumentacji i otwiera drogę do kolejnych faz realizacji inwestycji.
1. Potwierdzenie zgodności z przepisami
Gdy projektant sprawdzający składa podpis na stronie tytułowej projektu architektoniczno-budowlanego lub technicznego, tym samym:
potwierdza, że dokumentacja została sprawdzona zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym,
akceptuje zgodność projektu z techniczno-budowlanymi normami,
uznaje projekt za zgodny z zasadami wiedzy technicznej oraz przepisami szczególnymi, takimi jak ochrona zdrowia, środowiska czy przeciwpożarowa.
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, obowiązek zapewnienia sprawdzenia projektu dotyczy wielu inwestycji – a podpis sprawdzającego jest fizycznym dowodem, że ten wymóg został spełniony.
2. Oświadczenie o rzetelności
Podpis projektanta sprawdzającego działa niczym pieczęć jakości. To sygnał dla inwestora, organów administracji i kierownika budowy, że dokumentacja:
została rzetelnie przeanalizowana,
spełnia wszystkie niezbędne standardy techniczne i formalne,
może stanowić solidną podstawę do dalszych działań inwestycyjnych.
To także przyjęcie odpowiedzialności – projektant sprawdzający ponosi konsekwencje, jeśli w dokumentacji znajdą się błędy, które powinny zostać wychwycone podczas sprawdzania.
3. Znaczenie formalne podpisu
Podpis projektanta sprawdzającego powinien znaleźć się na stronie tytułowej każdej części dokumentacji podlegającej weryfikacji. Muszą się tam znaleźć także:
imię i nazwisko,
numer uprawnień budowlanych w odpowiedniej specjalności,
data sprawdzenia,
zakres sprawdzenia (jeśli dotyczy wyłącznie wybranych branż).
W przypadku dokumentacji elektronicznej podpis można złożyć za pomocą kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego (ePUAP) lub podpisu osobistego (e-dowód).
4. Odpowiedzialność wynikająca z podpisu
Każdy podpis niesie za sobą określoną odpowiedzialność – i w tym przypadku nie jest inaczej:
odpowiedzialność zawodowa – w przypadku rażących zaniedbań, projektant sprawdzający może zostać ukarany przez samorząd zawodowy, np. przez PIIB lub IARP,
odpowiedzialność cywilna – za błędy, które spowodują straty finansowe inwestora (np. konieczność wprowadzenia poprawek),
odpowiedzialność karna – np. za poświadczenie nieprawdy w protokole sprawdzenia, co może skutkować poważnymi konsekwencjami prawnymi.
5. Kiedy podpis nie jest wymagany?
W pewnych przypadkach nie ma obowiązku zamieszczania podpisu projektanta sprawdzającego:
gdy chodzi o projekty obiektów o prostej konstrukcji (np. dom jednorodzinny),
gdy dokumentacja jest objęta opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych (np. decyzje sanitarne, uzgodnienia przeciwpożarowe),
przy projektach wykonawczych – chyba że wymaga tego umowa.
Projektant sprawdzający a kierownik budowy – relacje i zależności
Choć zarówno projektant sprawdzający, jak i kierownik budowy pełnią ważne funkcje techniczne w procesie inwestycyjnym, ich zadania są zupełnie inne. Można powiedzieć, że jeden odpowiada za „papier”, a drugi – za „teren”. Ich wzajemne zrozumienie i respektowanie kompetencji jest kluczem do sukcesu każdej budowy.
1. Rola projektanta sprawdzającego
Projektant sprawdzający działa na etapie przygotowania inwestycji. Jego zadania to m.in.:
weryfikacja dokumentacji projektowej pod kątem zgodności z prawem budowlanym i wiedzą techniczną,
kontrola poprawności rozwiązań konstrukcyjnych i technologicznych,
sporządzenie protokołu sprawdzenia i podpisanie projektu.
Po zakończeniu weryfikacji projektant sprawdzający nie bierze udziału w samej budowie – chyba że zostanie dodatkowo zatrudniony jako konsultant lub audytor budowlany.
2. Zadania kierownika budowy
Kierownik budowy działa już na placu budowy. Jego rola to przede wszystkim:
realizacja inwestycji zgodnie z zatwierdzonym projektem,
zarządzanie robotami budowlanymi, bezpieczeństwem pracy i harmonogramem,
prowadzenie dziennika budowy i współpraca z inwestorem, projektantem, inspektorem nadzoru.
To kierownik budowy wdraża w życie to, co zaplanowali projektanci. W razie wątpliwości technicznych – kontaktuje się z projektantem głównym.
3. Współpraca i zależności
Mimo że projektant sprawdzający i kierownik budowy nie współpracują na co dzień, ich praca jest ze sobą ściśle powiązana:
Aspekt
Projektant sprawdzający
Kierownik budowy
Etap inwestycji
Przygotowanie dokumentacji
Realizacja robót budowlanych
Główne zadania
Weryfikacja projektu i podpisanie dokumentacji
Nadzór nad budową zgodnie z zatwierdzonym projektem
Współpraca
Z projektantem głównym, niezależny od kierownika
Z projektantem, inwestorem i inspektorem
Odpowiedzialność
Za poprawność dokumentacji
Za bezpieczeństwo, jakość i terminowość robót
4. Problemy i zmiany w trakcie budowy
Jeśli w trakcie realizacji pojawiają się problemy techniczne, kierownik budowy zgłasza je projektantowi głównemu. Projektant sprawdzający nie ingeruje w proces wykonawczy – jego rola zakończyła się na etapie przygotowania dokumentacji.
5. Podsumowanie relacji
Projektant sprawdzający i kierownik budowy działają niezależnie, ale na rzecz wspólnego celu – bezpiecznej, zgodnej z przepisami realizacji inwestycji. Jeden odpowiada za jakość dokumentacji, drugi – za jakość wykonania. Ich kompetencje się nie nakładają, ale wzajemny szacunek i zrozumienie ról to podstawa sprawnej współpracy.
Proces weryfikacji dokumentacji projektowej – krok po kroku
Weryfikacja projektów budowlanych to jeden z najważniejszych etapów w przygotowaniu inwestycji. To właśnie wtedy dokumentacja trafia pod lupę osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane – projektanta sprawdzającego. W praktyce to on działa jak audytor budowlany i kontroler dokumentacji technicznej w jednym. Sprawdza zgodność projektu z prawem, przepisami i zasadami wiedzy technicznej, zanim trafi on do urzędu lub na plac budowy.
Jak wygląda proces sprawdzania projektu budowlanego?
Cały proces weryfikacji projektowej można rozłożyć na konkretne kroki. Każdy z nich ma jasno określony cel i jest niezbędny, by projekt budowlany był gotowy do złożenia w urzędzie lub realizacji.
1. Sprawdzenie kompletności dokumentacji
Na początek projektant sprawdzający ocenia, czy projekt architektoniczno-budowlany i projekt techniczny zawierają wszystkie wymagane elementy. Pod lupę trafiają m.in.:
rysunki i opisy techniczne (architektoniczne, konstrukcyjne, instalacyjne),
uzgodnienia, opinie i decyzje administracyjne (np. WZ, decyzje środowiskowe),
kosztorysy, specyfikacje techniczne i BIOZ,
oświadczenia o zgodności projektu z przepisami.
2. Sprawdzanie zgodności z przepisami prawa
Projekt musi być zgodny z:
ustawą Prawo budowlane (szczególnie z art. 20 ust. 2),
rozporządzeniem w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego,
normami techniczno-budowlanymi,
wymaganiami wynikającymi z przepisów szczególnych (np. ochrony zdrowia, ppoż., sanitarnych).
3. Ocena rozwiązań technicznych
To etap, w którym weryfikator projektów bada:
poprawność obliczeń konstrukcyjnych,
zastosowane materiały i technologie,
realność wykonania zaproponowanych rozwiązań,
zgodność z aktualną wiedzą techniczną.
4. Koordynacja międzybranżowa
Projektant sprawdzający ocenia też, czy dokumentacja różnych branż jest wzajemnie skoordynowana. Chodzi o to, by uniknąć sytuacji, w której np. instalacja wentylacyjna przecina belkę konstrukcyjną albo brakuje rezerwy mocy dla planowanych urządzeń.
5. Wskazanie błędów i zagrożeń
Jeśli projekt zawiera nieścisłości, błędy lub elementy potencjalnie niezgodne z przepisami, osoba sprawdzająca ma obowiązek je wskazać i zalecić zmiany.
6. Sporządzenie protokołu sprawdzenia
Na koniec projektant sprawdzający tworzy protokół weryfikacji projektowej, który zawiera:
zakres sprawdzenia,
ocenę zgodności z przepisami,
zalecenia (jeśli są potrzebne),
podpis i datę.
Etapy weryfikacji dokumentacji projektowej
Proces można podzielić na trzy główne fazy:
Etap
Opis działań
Weryfikacja formalna
Sprawdzenie kompletności dokumentacji, załączników, decyzji i uzgodnień
Weryfikacja merytoryczna
Analiza techniczna projektu – zgodność z normami, przepisami i zasadami wiedzy
Końcowa ocena
Sporządzenie protokołu sprawdzenia, podpis dokumentacji, ewentualne uwagi
Sprawdzanie zgodności projektu z przepisami prawa budowlanego
Zadaniem projektanta sprawdzającego nie jest tylko poprawność techniczna projektu, ale przede wszystkim jego zgodność z aktualnym stanem prawnym. Co to konkretnie oznacza?
1. Zgodność z ustawą Prawo budowlane
Projekt musi odpowiadać wymogom wynikającym z:
art. 20 ust. 2 Prawa budowlanego – czyli obowiązku zapewnienia sprawdzenia projektu przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności,
przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy,
przepisów szczególnych – dotyczących np. ochrony środowiska, zdrowia, bezpieczeństwa.
2. Zgodność z normami techniczno-budowlanymi
Projekt musi spełniać wymagania dotyczące m.in.:
bezpieczeństwa konstrukcji (stabilność, stateczność, trwałość),
Dokumentacja musi być kompletna – zawierać wszystkie niezbędne oświadczenia, decyzje, załączniki oraz dane projektantów i projektanta sprawdzającego.
4. Dostosowanie do specyfiki inwestycji
Nie każda inwestycja jest taka sama. W przypadku np. infrastruktury krytycznej lub obiektów przemysłowych weryfikacja jest bardziej rozbudowana – często angażuje rzeczoznawców budowlanych lub dodatkowych specjalistów.
Procedura zatwierdzania projektu i rola projektanta sprawdzającego
Zwieńczeniem procesu weryfikacji jest złożenie dokumentacji do organu administracji architektoniczno-budowlanej i uzyskanie decyzji o zatwierdzeniu projektu.
1. Jak wygląda procedura zatwierdzania?
Inwestor składa wniosek do starosty lub wojewody – do wniosku dołącza projekt budowlany, zaświadczenia, uzgodnienia i oświadczenia projektantów.
Organ administracyjny sprawdza kompletność dokumentów – w razie braków inwestor ma czas na uzupełnienie.
Sprawdzana jest zgodność projektu z prawem – jeśli dokumentacja została zatwierdzona przez projektanta sprawdzającego i nie budzi wątpliwości, organ zatwierdza projekt.
Decyzja administracyjna – pozytywna decyzja otwiera drogę do złożenia wniosku o pozwolenie na budowę.
2. Rola projektanta sprawdzającego
Projektant sprawdzający to kluczowa postać w tej procedurze. Odpowiada za:
weryfikację zgodności projektu z przepisami – co stanowi gwarancję jakości dla urzędu,
koordynację międzybranżową – eliminującą błędy na styku różnych branż,
sporządzenie protokołu sprawdzenia – dokument ten dołącza się do projektu,
złożenie podpisu na stronie tytułowej projektu – co jest formalnym potwierdzeniem, że dokumentacja została sprawdzona i spełnia wymogi prawa.
Co musi zawierać opinia projektanta sprawdzającego?
Opinia projektanta sprawdzającego to nie tylko formalność – to dokument o ogromnym znaczeniu praktycznym. Pełni funkcję technicznego filtra, który pozwala organowi administracyjnemu i inwestorowi mieć pewność, że projekt został przygotowany zgodnie z prawem i zasadami wiedzy technicznej.
Poniżej omawiamy, co taka opinia powinna zawierać, aby była zgodna z przepisami i spełniała swoją rolę w procesie inwestycyjnym.
1. Dane identyfikacyjne osoby sprawdzającej
Każda opinia projektanta sprawdzającego musi zaczynać się od danych osoby dokonującej weryfikacji projektu. Powinny się tu znaleźć:
Imię i nazwisko projektanta sprawdzającego,
numer uprawnień budowlanych i ich specjalność (np. konstrukcyjno-budowlana, sanitarna, elektryczna),
informacja o członkostwie w odpowiedniej izbie samorządu zawodowego (np. PIIB, IARP),
aktualne zaświadczenie o przynależności do izby.
To podstawowe elementy potwierdzające, że osoba sprawdzająca spełnia wymogi określone w art. 20 ust. 2 Prawa budowlanego.
2. Zakres przeprowadzonej weryfikacji
Opinia powinna jasno określać, co zostało sprawdzone i w jakim zakresie. Najczęściej obejmuje:
zgodność dokumentacji z ustawą Prawo budowlane i rozporządzeniami wykonawczymi,
ocenę poprawności rozwiązań technicznych,
sprawdzenie zgodności z zasadami wiedzy technicznej,
koordynację międzybranżową – czyli sprawdzenie, czy dokumentacja branżowa jest spójna i nie zawiera konfliktów technicznych,
kompletność dokumentacji – czy projekt zawiera wszystkie niezbędne elementy.
3. Wyniki weryfikacji
W tej części opinii projektant sprawdzający powinien:
wskazać ewentualne nieprawidłowości w dokumentacji (np. błędy w obliczeniach konstrukcyjnych, sprzeczności między rysunkami),
podać zalecenia co do poprawek,
stwierdzić, czy projekt spełnia wszystkie wymagania formalne i techniczne.
4. Oświadczenie o zgodności projektu
Projektant sprawdzający dołącza również formalne oświadczenie o zgodności dokumentacji z przepisami prawa oraz zasadami wiedzy technicznej. To istotny wymóg prawny, który potwierdza, że projekt może być bezpiecznie zrealizowany.
5. Podpis i data
Opinia musi być:
podpisana czytelnie przez projektanta sprawdzającego (w przypadku wersji papierowej),
opatrzona datą sporządzenia,
w wersji elektronicznej – podpisana kwalifikowanym podpisem elektronicznym, osobistym lub zaufanym.
6. Dokumenty towarzyszące
Do opinii mogą być dołączone:
protokół sprawdzenia,
wykaz wprowadzonych zmian w dokumentacji,
kopie uprawnień budowlanych i zaświadczeń z izby.
7. Znaczenie opinii w procesie inwestycyjnym
Taka opinia:
jest obowiązkowa przy składaniu dokumentacji do urzędu,
zwiększa wiarygodność projektu,
ułatwia inwestorowi uzyskanie pozwolenia na budowę,
chroni projektanta głównego i inwestora przed skutkami błędów projektowych.
Projekt budowlany – kiedy wymagane jest sprawdzenie przez drugiego projektanta?
Sprawdzenie projektu budowlanego przez osobę inną niż autor dokumentacji to nie wyjątek, a jasno określony obowiązek wynikający z przepisów Prawa budowlanego. Chodzi o zapewnienie niezależnej, fachowej weryfikacji.
1. Podstawa prawna obowiązku
Zgodnie z art. 20 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane, projektant ma obowiązek zapewnić, aby projekt:
architektoniczno-budowlany,
lub projekt techniczny
został sprawdzony przez drugiego projektanta, posiadającego:
uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności,
lub status rzeczoznawcy budowlanego.
2. W jakich przypadkach jest to konieczne?
Obowiązek sprawdzenia przez drugiego projektanta dotyczy:
a) Obiektów o szczególnym stopniu zagrożenia
hale przemysłowe,
wysokie budynki (np. powyżej 9 kondygnacji),
obiekty użyteczności publicznej (stadiony, szkoły, centra handlowe),
infrastruktura krytyczna.
b) Projektów zawierających nowatorskie rozwiązania techniczne
Jeśli projekt przewiduje nietypowe technologie, rozwiązania niesprawdzone w praktyce lub znacząco odbiegające od standardów – weryfikacja przez osobę trzecią staje się koniecznością.
c) Projektów wielobranżowych
W przypadku dużych inwestycji, w których uczestniczy wielu projektantów branżowych, drugi projektant zapewnia:
spójność dokumentacji,
eliminację kolizji technicznych,
zgodność między branżami (np. architektura – instalacje – konstrukcja).
d) Projektów zlecanych podwykonawcom
W sytuacji, gdy część projektu została wykonana przez inny podmiot (np. biuro podwykonawcze), główny projektant ma obowiązek zlecić weryfikację takiej części niezależnemu projektantowi sprawdzającemu.
3. Wyjątki od obowiązku
Zgodnie z art. 20 ust. 3, nie trzeba zapewniać sprawdzenia projektu, jeśli:
projekt dotyczy budynków jednorodzinnych,
obiektów o prostej konstrukcji (np. garaży, wiat, budynków inwentarskich),
zakres został objęty opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych (np. ppoż., sanepid, BHP).
4. Jak wygląda procedura sprawdzenia przez drugiego projektanta?
Krok po kroku:
Wyznaczenie projektanta sprawdzającego – osoby niezależnej od autora projektu,
Weryfikacja dokumentacji pod kątem:
zgodności z przepisami,
poprawności technicznej,
koordynacji międzybranżowej,
Sporządzenie protokołu sprawdzenia,
Złożenie podpisu na stronie tytułowej projektu.
5. Dlaczego warto?
Nawet jeśli przepisy nie nakładają takiego obowiązku, wielu inwestorów decyduje się na dobrowolne sprawdzenie projektu przez drugiego projektanta, bo:
zwiększa to bezpieczeństwo inwestycji,
eliminuje błędy jeszcze przed rozpoczęciem budowy,
chroni wykonawców i inwestora przed kosztami poprawek.
Narzędzia, checklisty i metody pracy projektanta sprawdzającego
Rola projektanta sprawdzającego to nie tylko weryfikacja dokumentacji „na oko” – to profesjonalna, metodyczna analiza, która łączy doświadczenie techniczne z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Aby zapewnić najwyższy poziom zgodności projektów budowlanych z obowiązującym prawem oraz zasadami wiedzy technicznej, projektanci sprawdzający sięgają po cały zestaw narzędzi: od klasycznych norm, przez cyfrowe platformy, aż po checklisty kontrolne.
Narzędzia i metody pracy projektanta sprawdzającego – przegląd rozwiązań
1. Tradycyjne podejście – bez tego ani rusz
Projektant sprawdzający nadal w dużym stopniu opiera się na:
Normach technicznych – np. Eurokodach i krajowych normach PN-EN.
Przepisach Prawa budowlanego, rozporządzeniach techniczno-budowlanych oraz wytycznych ministra infrastruktury.
Protokołach sprawdzenia, które stanowią obowiązkowy zapis wyników weryfikacji.
Te elementy tworzą fundament każdej weryfikacji projektowej, niezależnie od stopnia zaawansowania cyfrowych narzędzi.
2. Nowoczesne technologie cyfrowe
Dziś funkcja projektanta sprawdzającego coraz częściej wymaga znajomości narzędzi cyfrowych, które umożliwiają m.in.:
Modelowanie BIM – czyli analizę projektu w środowisku 3D i identyfikację kolizji (np. między instalacjami a konstrukcją).
Systemy zarządzania dokumentacją techniczną – takie jak Procore, które umożliwiają szybki dostęp do dokumentów i kontrolę wersji.
Zdalne przeglądy dokumentacji – szczególnie istotne w przypadku pracy zdalnej lub weryfikacji międzybranżowej rozproszonego zespołu.
3. Kluczowe metody pracy weryfikatora projektów
Kontrola techniczna i formalna – analiza zgodności projektu z normami, obliczeń konstrukcyjnych, założeń projektowych.
Analiza międzybranżowa – czyli klasyczna koordynacja międzybranżowa: czy rura nie przechodzi przez belkę? Czy wentylacja nie koliduje z instalacją elektryczną?
Oprogramowanie do weryfikacji dokumentacji technicznej – najczęściej stosowane aplikacje
Projektant sprawdzający w XXI wieku to często również zaawansowany użytkownik specjalistycznego oprogramowania. Oto najpopularniejsze narzędzia cyfrowe wspierające weryfikację projektów:
Nazwa aplikacji
Opis funkcji
Zastosowanie w weryfikacji projektów
PlanRadar
Zarządzanie dokumentacją, notatki na rysunkach, integracja z BIM
Analiza zgodności projektu i cyfrowy obieg dokumentów
Procore
Kompleksowa platforma do zarządzania budową
Weryfikacja harmonogramów i koordynacja projektów międzybranżowych
Buildertrend
Cyfrowe zarządzanie projektami i kosztorysami
Monitorowanie postępów, checklisty, raportowanie
Invinets QR-Support
Szybki dostęp do dokumentacji za pomocą kodów QR
Inspekcje projektowe z wykorzystaniem interaktywnych schematów
Weryfikacjapodpisu.pl
Weryfikacja podpisów elektronicznych zgodnie z eIDAS
Sprawdzenie autentyczności i ważności dokumentów projektowych
Checklisty do kontroli projektów budowlanych – przykłady i zastosowania
Checklisty, choć proste w formie, są jednym z najpotężniejszych narzędzi w rękach audytora budowlanego. Pomagają uporządkować proces weryfikacji i nie przeoczyć kluczowych elementów projektu.
1. Dlaczego warto korzystać z checklist?
Systematyczność – pozwalają przeprowadzić sprawdzanie projektów krok po kroku.
Minimalizacja błędów – eliminują ryzyko pominięcia istotnych kwestii, zwłaszcza w dużych projektach.
Wsparcie współpracy zespołowej – ułatwiają komunikację między projektantami branżowymi.
2. Przykładowe checklisty według etapów inwestycji:
Etap fundamentów:
Czy projekt zawiera pełną dokumentację geotechniczną?
Czy uwzględniono zabezpieczenia przeciwwilgociowe?
Czy fundamenty odpowiadają przewidywanym obciążeniom?
Etap konstrukcji nośnej:
Sprawdzenie zgodności rysunków wykonawczych z obliczeniami.
Czy w projekcie uwzględniono dylatacje?
Czy wszystkie połączenia są poprawnie opisane i zwymiarowane?
Etap instalacyjny:
Czy trasy instalacji kolidują z elementami konstrukcyjnymi?
Czy projekt uwzględnia wymagania przeciwpożarowe i wentylacyjne?
Czy przewidziano odpowiednie przekroje przewodów i rur?
Czy projekt został podpisany przez osoby posiadające uprawnienia budowlane?
3. Nowoczesne checklisty cyfrowe
Przykłady aplikacji:
SITE REPORT – umożliwia tworzenie cyfrowych list kontrolnych z możliwością dołączania zdjęć, notatek i podpisów.
Buildertrend – pozwala na tworzenie dynamicznych checklist dla różnych etapów robót i projektowania.
Koordynacja międzybranżowa i współpraca w procesie projektowania
Współczesne projekty budowlane to nie tylko wizje architektoniczne – to złożone układanki techniczne, w których każdy element musi do siebie pasować jak w dobrze zaprojektowanej maszynie. Żeby to osiągnąć, potrzebna jest skuteczna koordynacja międzybranżowa i ścisła współpraca wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego – od projektantów branżowych, przez inwestora, po projektanta sprawdzającego. Bez niej nawet najlepszy projekt może doprowadzić do problemów na budowie i kosztownych poprawek.
Jak wygląda proces koordynacji technicznej międzybranżowej?
Koordynacja międzybranżowa to proces, który ma jeden główny cel: zapewnić, że dokumentacja projektowa wszystkich branż jest spójna i wolna od kolizji. Dotyczy to takich specjalności jak architektura, konstrukcja, instalacje elektryczne, sanitarne czy HVAC.
Główne etapy koordynacji:
Ustalenie zasad współpracy
Tworzy się harmonogramy, protokoły przekazywania dokumentacji i ustala sposób oznaczania zmian.
W dużych projektach wyznacza się koordynatora BIM lub osobę odpowiedzialną za kontrolę międzybranżową.
Tworzenie i wymiana dokumentacji
Każda branża opracowuje własne rysunki lub modele (często w środowisku BIM).
Modele są następnie eksportowane do otwartych formatów (np. IFC), dzięki czemu można je zintegrować w jeden model wielobranżowy.
Analiza kolizji i spójności
Wykorzystuje się aplikacje typu Navisworks, Solibri czy Revit do automatycznego wykrywania konfliktów między branżami.
Identyfikuje się np. sytuacje, w których przewód elektryczny koliduje z belką nośną albo kanał wentylacyjny wchodzi w strefę okna.
Spotkania koordynacyjne
Odbywają się cyklicznie i służą omawianiu błędów oraz sposobów ich rozwiązania.
Każda zmiana jest dokumentowana i zatwierdzana przez odpowiedzialnych projektantów.
Wprowadzanie korekt i zatwierdzanie
Projekt zostaje uznany za gotowy dopiero wtedy, gdy wszystkie kolizje zostaną wyeliminowane, a dokumentacja jest zgodna z przepisami i spójna międzybranżowo.
Korzyści z dobrze przeprowadzonej koordynacji:
Niższe ryzyko błędów podczas realizacji.
Oszczędność czasu i pieniędzy – mniej poprawek i przestojów.
Wyższa jakość i bezpieczeństwo obiektu budowlanego.
Współpraca projektanta sprawdzającego z inwestorem i projektantami branżowymi
Projektant sprawdzający – czy też weryfikator projektów – działa na styku formalności, techniki i praktyki. Nie tworzy projektu od podstaw, ale weryfikuje go z punktu widzenia przepisów, norm oraz wiedzy technicznej. I choć działa niezależnie, to jego skuteczność zależy od współpracy z innymi uczestnikami inwestycji.
Z inwestorem:
Doradztwo i konsultacje – projektant sprawdzający może wspierać inwestora, tłumacząc zawiłości dokumentacji czy wskazując, gdzie projekt może budzić wątpliwości.
Raportowanie wyników weryfikacji – wszystko trafia do inwestora w formie protokołu sprawdzenia.
Gwarancja jakości – inwestor może mieć pewność, że dokumentacja została oceniona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń.
Z projektantami branżowymi:
Weryfikacja spójności dokumentacji – osoba sprawdzająca analizuje, czy np. instalacje nie kolidują z konstrukcją, a rysunki wszystkich branż są zgodne z projektem architektoniczno-budowlanym.
Zalecenia i uwagi – jeśli coś się nie zgadza, projektant sprawdzający nie poprawia projektu sam – przekazuje uwagi do autorów branżowych.
Koordynacja zmian – wspólnie z projektantami i głównym projektantem dba o to, by zmiany nie rozbiły spójności całego projektu.
Efektywna komunikacja na tym etapie jest kluczowa – brak synchronizacji między projektantami a sprawdzającym to jedna z głównych przyczyn opóźnień w procesie zatwierdzania dokumentacji.
Projektant sprawdzający a zatwierdzenie projektu – kto odpowiada za finalną wersję?
Często pojawia się pytanie: kto tak naprawdę odpowiada za finalny projekt? Czy projektant sprawdzający, który wszystko zatwierdził, czy może główny projektant, który go stworzył?
Kluczowy podział ról i odpowiedzialności:
Funkcja
Odpowiedzialność
Główny projektant
Autor projektu, odpowiada za jego treść merytoryczną, kompletność, spójność międzybranżową i zgodność z przepisami prawa. Składa podpis na stronie tytułowej jako twórca dokumentacji.
Projektant sprawdzający
Osoba posiadająca odpowiednie uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności, która weryfikuje projekt. Odpowiada za poprawność oceny projektu, zgodność z przepisami oraz standardami technicznymi. Składa protokół i podpis, ale nie ingeruje w treść.
A co z zatwierdzeniem przez urząd?
Organ administracji architektoniczno-budowlanej (np. starosta) sprawdza kompletność i zgodność dokumentacji z wymogami formalnymi.
Podpisy projektanta i projektanta sprawdzającego są niezbędne – to warunek konieczny do wydania pozwolenia na budowę.
Gdyby projekt zawierał błędy, odpowiedzialność zawodową ponoszą obaj – każdy w swoim zakresie.
Praktyczne aspekty sprawdzania dokumentacji
Sprawdzanie projektów budowlanych to nie tylko formalność. To żmudna, wieloetapowa praca, która ma ogromny wpływ na powodzenie inwestycji – od poprawności wykonania aż po bezpieczeństwo użytkowania obiektu. Projektant sprawdzający, jako niezależny weryfikator projektów, analizuje dokumentację z technicznego i prawnego punktu widzenia, wychwytując nieprawidłowości, zanim zamienią się w realne problemy na placu budowy.
Analiza techniczna projektu – na czym polega?
Analiza techniczna projektu to kluczowy etap weryfikacji projektowej, który pozwala wyłapać błędy i ryzyka techniczne jeszcze przed wbiciem pierwszej łopaty w ziemię. Projektant sprawdzający (lub – w zależności od organizacji – audytor budowlany czy inspektor projektowy) podchodzi do projektu z punktu widzenia jego wykonalności, zgodności z przepisami i logiki konstrukcyjnej.
Zakres analizy technicznej obejmuje:
Ocena wykonalności technicznej
Czy zaprojektowane rozwiązania da się zrealizować w konkretnych warunkach terenowych, przy użyciu dostępnych technologii?
Przykład: sprawdzenie, czy fundament zaprojektowany na słabym gruncie ma odpowiednie wzmocnienia (np. pale, mikropale, wymianę gruntu).
Audyt jakościowy dokumentacji
Sprawdzenie kompletności rysunków technicznych, zgodności międzybranżowej, dokładności opisów i danych liczbowych.
Analiza kosztów
Ocena, czy dobrane technologie i materiały są adekwatne do budżetu i czy nie generują ukrytych kosztów (np. eksploatacyjnych).
Identyfikacja ryzyk
Wskazanie zagrożeń technicznych: np. możliwość podmycia fundamentu, ryzyko nieszczelności instalacji, kolizje międzybranżowe.
Dokumentacja do sprawdzenia przez projektanta – co jest wymagane?
Aby projektant sprawdzający mógł rzetelnie przeprowadzić weryfikację projektu budowlanego, musi otrzymać pełną dokumentację – zgodną ze szczegółowym zakresem i formą określoną w przepisach.
Niezbędne elementy dokumentacji:
Projekt architektoniczno-budowlany
Rysunki i opisy części architektonicznej, konstrukcyjnej i instalacyjnej – zgodne z planem miejscowym lub decyzją o WZ.
Specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót
Szczegółowe wytyczne dotyczące realizacji inwestycji, w tym standardy jakości.
Przedmiar robót
Ilościowy wykaz robót – niezbędny do oceny budżetu i harmonogramu.
Obliczenia statyczno-wytrzymałościowe
Dowód, że konstrukcja jest bezpieczna i odporna na obciążenia (wiatr, śnieg, użytkowanie itp.).
Dokumentacja geotechniczna
Konieczna przy trudnych warunkach gruntowych – np. wysoki poziom wód gruntowych, grunty słabonośne.
Dostęp do wszystkich tych dokumentów umożliwia osobie posiadającej uprawnienia budowlane do projektowania w odpowiedniej specjalności przeprowadzenie rzetelnej oceny projektu.
Przykłady typowych błędów wykrywanych przez projektanta sprawdzającego
Projektanci sprawdzający każdego dnia mierzą się z błędami, które mogą skutkować nie tylko dodatkowymi kosztami, ale też realnym zagrożeniem dla użytkowników budynku.
Najczęstsze nieprawidłowości:
Błędne obciążenia konstrukcyjne
Niedoszacowanie obciążenia śniegiem, wiatrem lub sprzętem użytkowym.
Braki w projektach instalacyjnych
Brak opisów trasy przewodów, kolizje między instalacjami, brak schematów podłączeń.
Nieodpowiedni dobór materiałów
Zastosowanie materiałów wrażliwych na mróz w strefach zewnętrznych lub niedostępnych lokalnie.
Ignorowanie lokalnych warunków
Projektowanie tradycyjnych fundamentów na terenie o wysokim poziomie wód gruntowych bez dodatkowego zabezpieczenia.
Nieprawidłowości formalne
Niezgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego – np. przekroczenie wysokości zabudowy, brak wymaganego odstępu od granicy działki.
Te błędy są dokładnie analizowane i opisywane w protokole sprawdzenia projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami.
Niezależna weryfikacja dokumentacji – czy warto?
Coraz więcej inwestorów decyduje się na niezależną weryfikację dokumentacji projektowej, zlecając ją zewnętrznemu specjaliście lub firmie konsultingowej. To rozwiązanie szczególnie popularne w dużych inwestycjach – komercyjnych, publicznych, infrastrukturalnych.
Dlaczego warto?
Obiektywna ocena
Zewnętrzny weryfikator (np. niezależny projektant z uprawnieniami budowlanymi do projektowania bez ograniczeń) nie jest powiązany z zespołem autorskim – daje świeże spojrzenie.
Niższe ryzyko błędów
Wczesne wychwycenie nieprawidłowości technicznych i formalnych oszczędza czas i pieniądze na etapie realizacji.
Lepsza jakość i bezpieczeństwo
Niezależny kontroler dokumentacji technicznej patrzy nie tylko na „zgodność z literą prawa”, ale też na praktyczność i funkcjonalność rozwiązań.
Oszczędności dla inwestora
Dzięki optymalizacji rozwiązań technicznych można ograniczyć koszty materiałowe i wykonawcze.
Gdzie się sprawdza?
Przykładem mogą być inwestycje drogowe czy kolejowe, gdzie niezależna weryfikacja jest wręcz wymagana. Ale coraz częściej sięga się po nią także w sektorze prywatnym – np. przy budowie dużych osiedli mieszkaniowych.
Koszty, czas i wybór odpowiedniego projektanta sprawdzającego
Sprawdzenie projektu budowlanego przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń to nie tylko wymóg formalny wynikający z Prawa budowlanego (art. 20 ust. 2), ale także kluczowy krok w ochronie inwestora przed kosztownymi błędami. Zanim jednak zdecydujesz się na współpracę z projektantem sprawdzającym, warto wiedzieć, ile to kosztuje, jak długo trwa i jak wybrać odpowiedniego fachowca.
Ile kosztuje sprawdzenie projektu przez projektanta?
Ceny za usługę weryfikacji projektu różnią się w zależności od:
Złożoności inwestycji – im większy i bardziej skomplikowany projekt (np. obiekt przemysłowy z instalacjami technologicznymi), tym wyższy koszt.
Rodzaju dokumentacji – inna stawka obowiązuje przy projekcie budowlanym, a inna przy technicznym czy wykonawczym.
Specjalizacji projektanta sprawdzającego – eksperci z niszowymi uprawnieniami (np. w zakresie instalacji gazowych czy ochrony przeciwpożarowej) mogą liczyć sobie więcej.
Przykładowe widełki cenowe:
Rodzaj projektu
Szacunkowy koszt sprawdzenia
Dom jednorodzinny
2 000 – 5 000 zł
Budynek wielorodzinny
6 000 – 10 000 zł
Obiekt przemysłowy, hala
10 000 zł wzwyż
Rozliczenie godzinowe
150 – 300 zł/h
Zgodnie z zasadami honorariów architekta, sprawdzenie projektu może wynosić ok. 5% wartości wynagrodzenia za jego opracowanie.
Koszty i czas związane z procesem sprawdzania dokumentacji
Koszty
Honorarium za sprawdzenie projektu zależy od zakresu opracowania i liczby branż.
Dodatkowe koszty mogą pojawić się przy:
potrzebie konsultacji z projektantami branżowymi (np. instalacyjnymi, konstrukcyjnymi),
analizie kolizji (w projektach wielobranżowych),
konieczności opracowania opinii przez rzeczoznawcę budowlanego.
Czas
Proste projekty: ok. 3–7 dni roboczych.
Średnie i złożone: od 2 tygodni do kilku miesięcy (zwłaszcza przy konieczności poprawienia projektu i ponownej weryfikacji).
W przypadku projektów tworzonych w BIM, czas może ulec skróceniu dzięki automatycznej analizie kolizji i cyfrowej wymianie danych.
Jak znaleźć i wybrać odpowiedniego projektanta sprawdzającego z uprawnieniami?
Wybór osoby, która przeprowadzi rzetelną weryfikację projektową, to jeden z najważniejszych kroków inwestora.
Na co zwrócić uwagę?
Uprawnienia budowlane
Osoba sprawdzająca musi posiadać uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności – np. architektonicznej, konstrukcyjnej, instalacyjnej.
Sprawdź je w Centralnym Rejestrze Osób Posiadających Uprawnienia Budowlane (PIIB lub IARP).
Doświadczenie
Im więcej podobnych inwestycji, tym większe szanse, że projektant sprawdzający „wyłapie” nawet nietypowe błędy.
Warto poprosić o portfolio lub referencje.
Niezależność
Projektant sprawdzający nie może być finansowo ani organizacyjnie powiązany z autorem projektu – to warunek formalny i gwarancja obiektywizmu.
Rekomendacje
Szukaj opinii wśród innych inwestorów, wykonawców lub w serwisach branżowych.
Oferta cenowa i zakres usług
Porównuj nie tylko ceny, ale i zawartość oferty: czy obejmuje protokół sprawdzenia, konsultacje techniczne, koordynację międzybranżową?
Dlaczego warto inwestować w dokładną weryfikację projektu?
Choć może się wydawać, że sprawdzenie projektu to kolejny koszt w długim łańcuchu inwestycyjnym, warto spojrzeć na to jak na inwestycję w jakość, bezpieczeństwo i oszczędności.
Korzyści:
Mniej błędów – mniej kosztów
Lepiej zapłacić kilka tysięcy złotych za wykrycie błędu na papierze, niż kilkadziesiąt tysięcy za jego naprawę na budowie.
Oszczędność czasu
Poprawki techniczne w fazie realizacji zatrzymują prace i dezorganizują harmonogram. Wczesne wykrycie problemów = płynna budowa.
Zgodność z przepisami
Projektant sprawdzający to gwarancja, że dokumentacja spełnia wymogi formalne oraz jest zgodna z przepisami Prawa budowlanego i rozporządzeniami techniczno-budowlanymi.
Bezpieczeństwo użytkowników
Weryfikacja projektu ma wpływ nie tylko na zgodność dokumentacji, ale również na fizyczne bezpieczeństwo przyszłych mieszkańców lub użytkowników obiektu budowlanego.
Spokój inwestora
Masz świadomość, że dokumentacja została skontrolowana przez niezależnego specjalistę, który działa w Twoim interesie.
Aspekty prawne i formalne funkcji projektanta sprawdzającego
Choć projektant sprawdzający pełni w procesie inwestycyjnym rolę techniczną, jego funkcja ma silne umocowanie w przepisach prawa. Ustawodawca zadbał o to, by sprawdzanie projektów budowlanych odbywało się nie tylko rzetelnie, ale i zgodnie z jasno określonymi standardami formalnymi. Sprawdź, co dokładnie mówi Prawo budowlane, jakie warunki musi spełnić osoba sprawdzająca i kiedy weryfikacja dokumentacji jest obowiązkowa.
Prawo budowlane a projektant sprawdzający – najważniejsze regulacje
Podstawowym aktem prawnym regulującym obowiązki projektanta sprawdzającego jest ustawa z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane. Kluczowe zapisy dotyczące tej funkcji zawarte są w art. 20 ust. 2 i 3.
Co wynika z przepisów?
Obowiązek zapewnienia sprawdzenia projektu: Projektant główny – jako autor dokumentacji – ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego. Sprawdzenia dokonuje:
osoba posiadająca uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności, lub
rzeczoznawca budowlany – w przypadku inwestycji o podwyższonym stopniu skomplikowania lub zagrożenia.
Zakres sprawdzenia obejmuje:
Poprawność techniczną zaproponowanych rozwiązań,
koordynację międzybranżową, czyli zgodność między dokumentacją branżową,
kompletność dokumentacji w rozumieniu przepisów i zasad wiedzy technicznej.
Obowiązek oświadczenia o zgodności: Projektant sprawdzający musi złożyć pisemne oświadczenie o zgodności projektu z przepisami prawa oraz zasadami wiedzy technicznej.
Wyjątki od obowiązku: Art. 20 ust. 3 wyłącza konieczność sprawdzenia w przypadku:
projektów prostych obiektów (np. domy jednorodzinne, niewielkie budynki gospodarcze, składowe i inwentarskie),
dokumentacji podlegającej opiniowaniu na podstawie przepisów szczególnych, np. w zakresie ochrony przeciwpożarowej, sanitarnym lub BHP.
Wymagania formalne dla projektanta sprawdzającego zgodnie z ustawą
Funkcja projektanta sprawdzającego nie jest dla każdego. Prawo określa szczegółowe wymogi, które musi spełnić osoba podejmująca się weryfikacji projektów budowlanych.
1. Uprawnienia budowlane bez ograniczeń
Projektant sprawdzający musi posiadać aktualne uprawnienia do projektowania bez ograniczeń w specjalności odpowiadającej weryfikowanej dokumentacji (np. architektonicznej, konstrukcyjno-budowlanej, instalacyjnej).
Powinien być członkiem izby samorządu zawodowego (PIIB lub IARP) i mieć aktualne zaświadczenie o przynależności.
2. Niezależność od autora projektu
Osoba sprawdzająca nie może być powiązana finansowo ani organizacyjnie z projektantem głównym lub inwestorem.
To kluczowy warunek gwarantujący bezstronność i obiektywizm oceny dokumentacji.
3. Odpowiedzialność i protokół
Projektant sprawdzający odpowiada za rzetelność sprawdzenia – nie za samą treść projektu, ale za to, czy dokumentacja spełnia wymagania formalne i techniczne.
Po zakończeniu analizy sporządza protokół sprawdzenia, który dołączany jest do projektu jako dokument wymagany przy składaniu wniosku o pozwolenie na budowę.
Sprawdzenie projektu budowlanego przez osobę z uprawnieniami – obowiązek czy opcja?
Sprawdzanie projektów budowlanych przez projektanta sprawdzającego to obowiązek prawny, a nie tylko dobra praktyka.
Kiedy jest obowiązkowe?
Zgodnie z art. 20 ust. 2 Prawa budowlanego, projektant główny ma obowiązek zapewnić, by projekt był sprawdzony przez:
osobę posiadającą uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności,
lub rzeczoznawcę budowlanego, gdy wymagają tego okoliczności (np. nowatorskie rozwiązania techniczne).
Obowiązek ten dotyczy większości projektów budowlanych, szczególnie tych wymagających pozwolenia na budowę.
Wyjątki – kiedy nie trzeba?
Sprawdzenia nie wymaga się, jeśli projekt dotyczy:
prostych obiektów budowlanych (np. dom jednorodzinny, wiata, budynek gospodarczy),
dokumentacji opiniowanej na podstawie przepisów szczególnych – np. projekty oceniane przez straż pożarną czy sanepid.
Czy można zrobić to dobrowolnie?
Tak – w przypadkach, gdy sprawdzenie nie jest obowiązkowe, inwestor lub projektant może zdecydować się na dobrowolne skorzystanie z usług niezależnego weryfikatora projektów (np. audytora budowlanego czy specjalistycznej firmy konsultingowej). Taka praktyka jest zalecana przy:
nietypowych inwestycjach,
zastosowaniu nowych technologii,
projektach realizowanych etapowo przez wielu podwykonawców.
Podsumowanie wiedzy i kluczowe informacje w pigułce
Wiesz już, kto to jest projektant sprawdzający, kiedy jego udział w inwestycji jest wymagany i na co zwrócić uwagę, zanim podpiszesz umowę. Pora uporządkować najważniejsze informacje, które pomogą Ci świadomie podejść do tematu sprawdzania projektów budowlanych.
Projektant sprawdzający – podsumowanie roli, uprawnień i obowiązków
Funkcja projektanta sprawdzającego nie jest formalnością. To techniczny strażnik jakości, którego zadaniem jest zapewnienie, że projekt budowlany spełnia wszystkie wymogi prawne, normy techniczno-budowlane oraz zasady wiedzy technicznej.
Rola:
Weryfikacja projektu architektoniczno-budowlanego oraz technicznego pod względem zgodności z przepisami.
Zapewnienie koordynacji międzybranżowej – np. zgodności dokumentacji instalacyjnej z konstrukcyjną.
Identyfikacja błędów, nieprawidłowości, kolizji lub luk formalnych, które mogą wpłynąć na realizację inwestycji.
Uprawnienia:
Projektant sprawdzający musi mieć uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności (np. konstrukcyjnej, architektonicznej, instalacyjnej).
Musi być członkiem samorządu zawodowego (np. PIIB, IARP), a jego kwalifikacje powinny być aktualne.
Obowiązki:
Rzetelna weryfikacja dokumentacji oraz sporządzenie protokołu sprawdzenia.
Złożenie oświadczenia o zgodności projektu z przepisami i zasadami wiedzy technicznej.
Zapewnienie niezależności oceny – projektant sprawdzający nie może być powiązany z autorem projektu.
Kiedy sprawdzenie projektu jest konieczne – najważniejsze przypadki
Zgodnie z art. 20 ust. 2 i 3 ustawy Prawo budowlane, obowiązek sprawdzenia projektu dotyczy przede wszystkim inwestycji:
Wymagających pozwolenia na budowę, w tym:
budynków przemysłowych,
obiektów infrastrukturalnych,
inwestycji wielobranżowych o dużej skali.
Zawierających nietypowe lub nowatorskie rozwiązania techniczne, które mogą wiązać się z ryzykiem wykonawczym.
Wielobranżowych, gdzie istnieje ryzyko kolizji między instalacjami, konstrukcją a architekturą – tu kluczowa jest koordynacja międzybranżowa.
Wyjątki:
Domy jednorodzinne i obiekty budowlane o prostej konstrukcji (np. niewielkie budynki gospodarcze, składowe, inwentarskie).
Zakresy dokumentacji objęte opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych – np. sanepidu, PSP, PIP.
Co warto zapamiętać przed zatrudnieniem projektanta sprawdzającego?
Zanim podpiszesz umowę z projektantem sprawdzającym, zrób checklistę. Oto najważniejsze punkty:
✅ Sprawdź kwalifikacje:
Czy osoba posiada aktualne uprawnienia budowlane bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności?
Czy przynależy do izby zawodowej i ma ważne zaświadczenie?
✅ Zweryfikuj doświadczenie:
Czy brała udział w podobnych inwestycjach?
Czy posiada referencje od innych inwestorów?
✅ Zadbaj o niezależność:
Projektant sprawdzający powinien działać niezależnie od autora projektu i wykonawcy robót.
To warunek kluczowy dla obiektywnej oceny.
✅ Określ zakres usługi i termin realizacji:
Czy obejmuje tylko sprawdzenie formalne, czy także analizę międzybranżową i techniczną?
Ustal harmonogram, koszty oraz sposób raportowania wyników (protokół, uwagi, rekomendacje).
✅ Pamiętaj o korzyściach:
Wczesne wykrycie błędów = niższe koszty poprawek.
Profesjonalna weryfikacja = wyższe bezpieczeństwo i pewność zatwierdzenia dokumentacji przez urząd.
Najczęściej zadawane pytania
Czy każdy projekt musi być sprawdzony przez uprawnionego projektanta?
Nie. Nie każdy projekt budowlany podlega obowiązkowi sprawdzenia przez projektanta sprawdzającego z uprawnieniami. Zgodnie z art. 20 ustawy Prawo budowlane, obowiązek ten dotyczy głównie projektów architektoniczno-budowlanych i technicznych, które:
wymagają pozwolenia na budowę,
dotyczą obiektów o złożonej konstrukcji,
są wielobranżowe i wymagają koordynacji międzybranżowej.
W takich przypadkach projektant główny ma obowiązek zapewnić sprawdzenie projektu pod kątem:
zgodności z przepisami prawa budowlanego,
normami techniczno-budowlanymi,
zasadami wiedzy technicznej.
Sprawdzenie musi zostać przeprowadzone przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń w odpowiedniej specjalności lub przez rzeczoznawcę budowlanego.
Wyjątki – kiedy nie trzeba?
Sprawdzenie nie jest wymagane, jeśli:
projekt dotyczy prostych obiektów budowlanych, takich jak:
domy jednorodzinne,
niewielkie budynki gospodarcze, inwentarskie i składowe,
zakres dokumentacji podlega opiniowaniu na podstawie przepisów szczególnych, np. przez straż pożarną, sanepid czy nadzór sanitarny.
Czy mimo to warto sprawdzić projekt?
Tak – nawet jeśli sprawdzenie nie jest obowiązkowe, warto je zlecić. Dlaczego?
Unikasz błędów technicznych i formalnych,
Zwiększasz bezpieczeństwo użytkowania obiektu,
Oszczędzasz czas i pieniądze na etapie realizacji inwestycji.
W skrócie – projektant sprawdzający to inwestycja w jakość i spokój.
Czy projektant sprawdzający ponosi odpowiedzialność za błędy w projekcie?
Tak, ale w określonym zakresie. Projektant sprawdzający – jako osoba pełniąca samodzielną funkcję techniczną w budownictwie – ponosi odpowiedzialność zawodową, cywilną i w niektórych przypadkach także karną. Jego zadaniem jest weryfikacja projektu budowlanego, a nie jego opracowanie.
Zgodność projektu z prawem – sprawdza, czy dokumentacja spełnia wymogi prawa budowlanego.
Poprawność techniczna – ocenia zastosowane rozwiązania konstrukcyjne i instalacyjne.
Kompletność dokumentacji – analizuje, czy projekt zawiera wszystkie niezbędne rysunki, obliczenia i specyfikacje.
Skoordynowanie branżowe – wykrywa kolizje między elementami projektów różnych specjalności.
Jakie są formy odpowiedzialności?
Zawodowa – za rażące zaniedbania grożą kary dyscyplinarne, takie jak:
upomnienie lub nagana,
zawieszenie w prawach członka izby,
odebranie uprawnień budowlanych.
Cywilna – za szkody poniesione przez inwestora lub wykonawcę w wyniku błędów w weryfikacji (np. nieujawniona wada prowadząca do kosztownych poprawek).
Karna – w skrajnych przypadkach (np. katastrofa budowlana wskutek niewykrytej wady) możliwa jest odpowiedzialność z art. 163 § 1 pkt 2 Kodeksu karnego – nawet do 10 lat pozbawienia wolności.
A czego projektant sprawdzający nie ponosi odpowiedzialności?
Za treść merytoryczną projektu, jeśli błędy nie były możliwe do wykrycia przy zachowaniu należytej staranności.
Za realizację inwestycji, jeśli nie brał udziału w nadzorze lub nie był informowany o wprowadzanych zmianach.
Jak może się zabezpieczyć?
Rzetelność i dokumentacja – dokładna analiza i protokół sprawdzenia to najlepszy dowód należytej staranności.
Ubezpieczenie OC – większość projektantów sprawdzających posiada polisę, która chroni ich przed skutkami ewentualnych roszczeń.
Jak wygląda sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego pod względem zgodności z przepisami?
Sprawdzenie projektu architektoniczno-budowlanego to kluczowy etap procesu inwestycyjnego, który ma na celu zapewnienie, że dokumentacja projektowa została sporządzona zgodnie z obowiązującym prawem budowlanym, normami techniczno-budowlanymi oraz zasadami wiedzy technicznej. W praktyce oznacza to, że projekt jest wykonalny, bezpieczny i zgodny z przepisami.
1. Zakres sprawdzenia przez projektanta sprawdzającego
Zgodnie z art. 20 ust. 2 ustawy Prawo budowlane, projektant sprawdzający dokonuje oceny dokumentacji w czterech głównych obszarach:
Zgodność z przepisami i normami
Weryfikacja, czy projekt spełnia wszystkie wymagania prawne, m.in. w zakresie konstrukcji, ochrony środowiska, ochrony zdrowia oraz bezpieczeństwa użytkowników.
Sprawdzane są m.in. dobór materiałów, parametry techniczne, klasy odporności ogniowej czy zgodność z przepisami sanitarnymi.
Poprawność techniczna
Oceniane są zaproponowane rozwiązania w zakresie konstrukcji nośnej, instalacji sanitarnych, elektrycznych, wentylacji czy systemów bezpieczeństwa.
Koordynacja międzybranżowa
Sprawdzający analizuje spójność dokumentacji pomiędzy branżami (np. architektoniczną, konstrukcyjną, instalacyjną), by wykluczyć kolizje – np. przebieg przewodów elektrycznych przez belki konstrukcyjne.
Kompletność dokumentacji
Kontrola, czy projekt zawiera wszystkie wymagane części, uzgodnienia, decyzje środowiskowe, opinie służb i oświadczenia projektantów.
Na koniec projektant sprawdzający składa oświadczenie o zgodności projektu z obowiązującymi przepisami i wiedzą techniczną oraz podpisuje stronę tytułową dokumentacji.
2. Rola organu administracji architektoniczno-budowlanej
Zanim inwestor uzyska pozwolenie na budowę, projekt trafia do organu administracyjnego (np. starostwa), który:
Sprawdza zgodność projektu z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy.
Weryfikuje dokumentację pod względem kompletności oraz potwierdza, że osoby podpisujące projekt (projektant i projektant sprawdzający) posiadają odpowiednie uprawnienia budowlane.
3. Procedura weryfikacyjna krok po kroku
Analiza formalna – kompletność dokumentów, poprawność podpisów, obecność wymaganych załączników.
Analiza techniczna – zgodność rozwiązań z normami i zasadami wiedzy technicznej.
Protokół sprawdzenia – zawiera uwagi, zalecenia oraz potwierdzenie wykonania sprawdzenia.
Podpis i oświadczenie – dokumentacja zostaje zatwierdzona przez projektanta sprawdzającego
Czy projektant sprawdzający może ingerować w treść projektu?
To jedno z częstszych pytań inwestorów – i bardzo ważne z punktu widzenia odpowiedzialności. Odpowiedź brzmi: nie, projektant sprawdzający nie może samodzielnie zmieniać treści projektu. Jego zadaniem nie jest projektowanie, lecz weryfikacja.
1. Rola projektanta sprawdzającego – kontroler, nie autor
Projektant sprawdzający działa jako kontroler dokumentacji technicznej. Zgodnie z przepisami:
Wskazuje nieprawidłowości, ale nie wprowadza zmian w treści projektu.
Ocenia poprawność zastosowanych rozwiązań – np. czy wybrane przekroje belek zapewniają nośność – ale nie projektuje ich na nowo.
Sporządza protokół sprawdzenia, w którym może zaproponować korekty – ale ich wdrożenie należy do autora projektu.
2. Kto może modyfikować projekt?
Tylko autor projektu (główny projektant) ma prawo dokonywać zmian w treści dokumentacji. To on odpowiada za jej merytoryczną zawartość i zgodność z przepisami.
W praktyce oznacza to, że:
Projektant sprawdzający może zasygnalizować błędy lub zaproponować inne rozwiązania.
Wprowadzenie zmian musi być uzgodnione z autorem projektu – np. w ramach wspólnej pracy projektowej lub konsultacji.
3. Współpraca zamiast ingerencji
Choć projektant sprawdzający nie ma prawa do modyfikowania treści projektu, często działa w ścisłej współpracy z autorem. Dzięki temu:
Poprawki są wprowadzane szybko i zgodnie z intencją projektową.
Unika się konfliktów kompetencyjnych i odpowiedzialności.
Weryfikacja staje się konstruktywnym dialogiem, a nie tylko formalnością.
4. Wyjątkowe przypadki – rola doradcza
W niektórych sytuacjach projektant sprawdzający może pełnić funkcję doradczą lub opiniującą – np.:
Na prośbę inwestora,
W przypadku konieczności szybkiej zmiany materiału lub technologii,
Gdy projekt wymaga aktualizacji podczas realizacji.
Ale nawet wtedy – ingerencja wymaga zgody autora projektu lub dodatkowego aneksu do dokumentacji.
Kiedy sprawdzenie projektu może zostać pominięte?
Choć sprawdzanie projektów budowlanych przez projektanta sprawdzającego jest standardem w procesie inwestycyjnym, nie zawsze jest ono wymagane prawem. Ustawodawca przewidział sytuacje, w których obowiązek zapewnienia sprawdzenia projektu architektoniczno-budowlanego lub technicznego może zostać pominięty. Poniżej przedstawiamy, kiedy i dlaczego niektóre inwestycje mogą być zwolnione z tej procedury.
1. Obiekty budowlane o prostej konstrukcji
Nie każdy budynek wymaga zaawansowanej weryfikacji technicznej. Zgodnie z art. 20 ust. 3 pkt 2 ustawy Prawo budowlane, sprawdzenie projektu przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane do projektowania bez ograniczeń nie jest wymagane w przypadku prostych konstrukcji, takich jak:
Budynki mieszkalne jednorodzinne – szczególnie te niepodpiwniczone, o jednej kondygnacji.
Niewielkie obiekty gospodarcze – np. garaże do 2 stanowisk, altany, domki letniskowe.
Obiekty inwentarskie i składowe – typowe dla zabudowy rolniczej, np. stodoły czy magazyny.
Te realizacje nie wymagają skomplikowanej koordynacji międzybranżowej ani specjalistycznych rozwiązań technicznych, co pozwala pominąć etap weryfikacji przez projektanta sprawdzającego.
2. Zakresy objęte opiniowaniem na podstawie przepisów szczególnych
W niektórych przypadkach prawo wymaga odrębnych opinii i uzgodnień wydawanych przez specjalistyczne organy lub rzeczoznawców – wtedy sprawdzenie przez projektanta sprawdzającego nie jest już wymagane. Dotyczy to m.in.:
Ochrony przeciwpożarowej – dokumentację opiniuje rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Bezpieczeństwa pracy i BHP – rozwiązania oceniane są przez odpowiednie służby w ramach przepisów o ochronie pracy.
Wymagań sanitarnych – instalacje sanitarne i układ pomieszczeń opiniuje inspektor sanitarny.
Podstawa: art. 20 ust. 3 pkt 1 Prawa budowlanego.
3. Projekt zagospodarowania działki lub terenu
Zgodnie z art. 35 ust. 1 Prawa budowlanego, projekt zagospodarowania działki lub terenu nie wymaga sprawdzenia przez projektanta sprawdzającego. To organ administracji architektoniczno-budowlanej (np. starostwo) weryfikuje jego zgodność z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego lub decyzją o warunkach zabudowy.
4. Drobne roboty budowlane i instalacje
Niektóre roboty budowlane o niewielkim wpływie technicznym na obiekt lub otoczenie również mogą zostać zrealizowane bez sprawdzenia projektu. Przykłady:
Montaż małych instalacji (np. klimatyzacji, oświetlenia zewnętrznego),
Instalacja reklam lub szyldów,
Wewnętrzne zmiany w układzie pomieszczeń bez ingerencji w konstrukcję nośną.
W takich przypadkach decyzję o konieczności weryfikacji podejmuje zazwyczaj organ administracji architektoniczno-budowlanej, uwzględniając charakter i ryzyko inwestycji.
5. Inwestycje przy zabytkach – jeśli były opiniowane
Projekt budowlany dotyczący obiektów wpisanych do rejestru zabytków może być zwolniony z obowiązku sprawdzenia, jeśli uprzednio został poddany opinii konserwatora zabytków. Warunkiem jest jednak uzyskanie formalnego uzgodnienia, które pełni podobną funkcję kontrolną.
6. Brak obowiązku sprawdzania projektów wykonawczych
Projekty wykonawcze, specyfikacje techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych czy przedmiary robót nie muszą być sprawdzane przez projektanta sprawdzającego – chyba że:
Wynika to z umowy z inwestorem,
Dokumentacja zawiera rozwiązania niestandardowe lub wymagające ponadprzeciętnej odpowiedzialności technicznej.
Podstawa: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy dokumentacji projektowej.
7. Indywidualna decyzja organu administracyjnego
Zdarza się, że nawet projekty wykraczające poza definicję „prostych” są zwalniane z obowiązku sprawdzenia na mocy decyzji organu administracji architektoniczno-budowlanej. Dlaczego? Bo katalog wyjątków wskazanych w art. 20 ust. 3 Prawa budowlanego ma charakter otwarty (zawiera słowo „w szczególności”), co daje urzędnikom pewien margines interpretacyjny.
Program uprawnienia budowlane na komputer
299,00zł
Segregator
305,00zł – 655,00zł
Jednolite akty prawne na telefon
100,00zł
Egzamin ustny segregator
499,00zł – 799,00zł
Program uprawnienia budowlane ON-LINE
299,00zł
Poryzowana ceramika na ściany w budynku Budowa Poryzowana ceramika na ściany w budynku Przed rozpoczęciem budowy należy podjąć jedną z trudniejszych decyzji, a… (czytaj dalej)
Kamień naturalny we wnętrzach Bez kategorii Kamień naturalny we wnętrzach Kamień naturalny ceni się za swój niepowtarzalny wygląd i naturalność. Nawiązuje bowiem… (czytaj dalej)
