Osobną grupą pojęć w budownictwie są pojęcia, które tyczą się systemu oraz stopni typizacji poszczególnych obiektów (program uprawnienia budowlane). Przyjęło się tak, że obiekty są typizowane w seriach, które wyznaczane są dzięki występującym parametrom. Przykładami są np.:
– projekty typowe dla kotłowni o wielkościach 2, 3 i 4, kotły typu La Monte’a na 2500000 kg/kal wydajności,
– projekty typowe dla hoteli robotniczych stałych na 100, 200 i 300 mieszkańców,
– typizuje się prefabrykowane okna żelbetowe jako elementy 1, 2- i 3-kwaterowe, dzięki czemu można uzyskać różnorodne zestawy.
stopnie typizacji obiektów
W związku z takimi seriami projektów, ustalony został system typizacji, który ma siedem stopni. System ten zależy przede wszystkim od:
– gabarytów przestrzennych,
-wybranych parametrów technicznych.
Stopniami tymi są poniższe opracowania w formie projektów:
– wzorcowy układu,
– fragmentu powtarzalnego,
– powtarzalny do adaptacji,
– powtarzalny,
– z zastosowaniem elementów typowych,
– z sekcji lub segmentów typowych,
– typowe serii.
Projekt wzorcowy układu oraz projekt fragmentu powtarzalnego
Opracowanie projektu wzorcowego układu polega na tym, żeby stypizować projekt koncepcyjny w skali 1:200 bądź 1:400 (wybierz swój dostęp do programu uprawnienia budowlane). Dotyczy to również schematu konstrukcyjnego. Jest to wzorzec, który obrazuje normatywy. Należy traktować ten projekt jako podstawę, która jest niezbędna do dalszego opracowywania indywidualnych projektów. Wykorzystuje się go:
– w wyjątkowych przypadkach,
– przy skomplikowanych funkcjach użytkowych,
– przy obiektach, który mają dominujący wyraz architektoniczny dla otoczenia.
W przypadku projektu fragmentu powtarzalnego opracowanie wygląda tak, że zawiera:
– projekt koncepcyjny,
– ściśle przepracowane zespoły funkcjonalne w formie projektu powtarzalnego – przykładem są sale operacyjne i pomieszczenia pomocnicze dla szpitali, które są różnej wielkości.
Projekt fragmentu powtarzalnego dopuszcza:
– wykonawstwo częściowo uprzemysłowione,
– adaptację do warunków, które wynikają z założeń,
– adaptację do warunków miejscowych.
Projekt powtarzalny do adaptacji oraz projekt powtarzalny
Projekt powtarzalny do adaptacji obejmuje opracowanie dokumentacji architektoniczno-budowlanej z szansą na dalsze uzupełnienia w zależności od warunków miejscowych. Stosuje się go dla obiektów, które są realizowane:
– na różnych terenach,
– w różnym otoczeniu,
– o stypizowanej funkcji (portiernie czy biurowce).
Wykonawstwo opiera się na metodach częściowo tradycyjnych i częściowo uprzemysłowionych.
Opracowanie projektu powtarzalnego obejmuje całkowitą dokumentację roboczą łącznie z wariantami rozwiązań posadowienia, elewacji czy dachów (jak wygląda egzamin na uprawnienia budowlane). Jest to projekt, który można wykorzystać dla obiektów o:
– częstej powtarzalności,
– identycznym przeznaczeniu,
– znacznym rozrzucie terenowym.
Są to np. szkoły podstawowe. Można go wykonać posługując się elementami tradycyjnymi z możliwością częściowego uprzemysłowienia.
Projekt z zastosowaniem elementów typowych, projekt z sekcji lub segmentów typowych i projekty typowe serii
Projekt z zastosowaniem elementów typowych dotyczy opracowania projektu indywidualnego. Należy też wykorzystać elementy znormalizowane oraz typowe, które powstały na skutek uprzemysłowionego wykonawstwa. Projekt uwzględnia wykonawstwo uprzemysłowione. Dotyczy on takich obiektów, które nie są typowe, ale uzupełniające bądź towarzyszące obiektom typowym.
Z kolei w przypadku projektu z sekcji lub segmentów typowych opracowuje się dokumentację typową oraz rysunki warsztatowe i montażowe. Służą one wykonaniu powtarzalnych części obiektu. Jest to projekt wykorzystywany w przypadku obiektów, które mają duży stopień typizacji i masowej powtarzalności. Przykładem są hale produkcyjne czy budownictwo mieszkaniowe. Projekt ten związany jest z wykonawstwem uprzemysłowionym, który ma ściśle opracowane metody montażu.
Jeżeli mowa jest o projektach typowych serii, to polegają one na sporządzeniu dokumentacji typowej wraz z rysunkami warsztatowymi i montażowymi, które są niezbędne do wykonania w pełni poszczególnych obiektów (uprawnienia architektoniczne 2021).
