Zrywarki różnych konstrukcji wykorzystuje się do próby rozciągania (materiały do egzaminu na uprawnienia architektoniczne). Ważne jest, żeby zapewniały one możliwość osiowego zamocowania próbki. Dodatkowo zrywarki powinny:

– działać bez skoków i uderzeń,

– mieć możliwość regulacji prędkości przesuwu głowicy,

– zapewniać utrzymanie stałego obciążenia w ciągu 30 sekund,

– zapewniać powtarzalność obciążenia o dokładności do 1 działki siłomierza przy dokładności wskazań do ± 1%>.

Pomiaru długości próbki dokonuje się przed, w czasie i po jej zerwaniu. Poprzeczne wymiary próbki mierzy się w minimum trzech miejscach. Jednocześnie każdy z pomiarów przeprowadza się w dwóch prostopadłych kierunkach.

Do obliczeń przyjmuje się najmniejsze pole przekroju. Pomiaru średnicy dokonuje się suwmiarką z noniuszem o dokładności 0,1 mm oraz mikromierzem o dokładności 0,01 mm.

Próba wydłużenia przy zerwaniu

Próbki do pomiaru wydłużenia przy zerwaniu oznacza się kreskami na całej długości pomiarowej w odstępach 5 lub 10 mm (nauka do uprawnień architektonicznych). Do momentu, kiedy uzyska się granicę plastyczności, próbki nie powinny być rozrywane szybciej niż 4-15 mm/min. Przyrost naprężeń powinien wynosić 1 kg/mm2/sek.

Osiągnięcie granicy plastyczności określa nagłe opadnięcie dźwigni. Dotyczy to zwłaszcza w przypadku maszyn wytrzymałościowych typu mechaniczno-dźwigowego z siłomierzem przesuwnikowym.

Na maszynach wytrzymałościowych z samoczynnym wskazaniem siły obciążającej obserwuje się zatrzymanie lub chwilowe cofnięcie wskazówki. Założony na próbce przyrząd do pomiaru wydłużeń wskazuje punkt zwrotny w przebiegu linii odkształceń. Na granicy plastyczności naprężenie oblicza się jako stosunek siły P0 do przekroju pierwotnego S0. Po zerwaniu obie części próbki składa się z sobą tak, aby ściśle przylegały i mierzy jej długość z dokładnością do 0,1 mm.

Średnicę drutu mierzy się w połowie odległości pomiędzy miejscem zerwania i końcem długości pomiarowej na dłuższej części próbki. Wykonuje się to w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach, z dokładnością do 0,01 mm.

Próba rozciągania nie jest ważna wtedy, kiedy:

– na próbce tworzy się więcej niż jedna szyjka,

– próbka rozerwała się poza długością pomiarową, a obliczone wydłużenie nie odpowiada założeniom,

– próbka zerwała się w miejscu znaku (nacechowania) i nie wykazuje wymaganego przewężenia lub wydłużenia.

Wówczas należy powtórzyć badanie na tej samej liczbie próbek (egzamin ustny uprawnienia architektoniczne – pytania).

Metoda obciążenia

Metoda obciążenia to metoda, która polega na:

– stopniowym obciążaniu i odciążaniu próbki,

– pomiarze trwałych wydłużeń po każdym odciążeniu.

Postępuje się w następującej kolejności:

a) próbkę obciąża się wstępnie siłą Pw, która stanowi ok. 10% przypuszczalnych naprężeń granicznych, przy umownym wydłużeniu trwałym,

b) na próbkę zakłada się tensometr i obciąża się siłą równą podwójnej wielkości wstępnej siły obciążającej 2 Pw,

c) po 10 sekundach działania siły 2 Pw próbkę odciąża się do wstępnej siły obciążającej Pw, a wskazówkę tensometru nastawia na zero lub inną działkę,

d) próbkę obciąża się stopniowo i każdorazowo, po 10 sekundach działania pełnej stopniowanej siły obciążającej, odciąża się do wielkości wstępnej siły P,

e) po osiągnięciu siły wywołującej naprężenie równe 70% wartości naprężeń granicznych następne przyrosty sił obciążających powinny być takie, aby kolejne zwiększenie naprężeń w próbce nie przekraczało 2 kg/mm2.

Można wyznaczyć siłę Px z wykresu wykonanego automatycznie na maszynie wytrzymałościowej wyłącznie pod warunkiem, skala wydłużenia jest podana co najmniej w pięćdziesięciokrotnym powiększeniu. Skalę sił i wydłużenia dobiera się w ten sposób, żeby kąt nachylenia linii prostej do osi odciętych mieścił się w granicach 50°-70°. Z kolei naprężenie 1 kg/mm2 powinno odpowiadać minimum 2 mm na osi rzędnych.

Po obciążeniu próbki wstępną siłą równą 10% przypuszczalnych naprężeń granicznych ważne jest, żeby dalej stopniowo obciążać siłami, które odpowiadają przypuszczalnym naprężeniom granicznym. W sytuacji, kiedy granica proporcjonalności będzie przekroczona, przyrosty obciążeń nie powinny wywoływać w próbce przyrostów naprężeń większych od 2 kg/mm2.

Dowiedz się więcej na temat uprawnień budowlanych!