Próbka drutu przymocowana jest stałe jednym końcem do ławy naciągowej a z drugiej za pomocą dynamometru (akty prawne do egzaminu na uprawnienia budowlane). Na dynamometrze należy odczytać spadek siły w drucie, który jest naciągnięty do określonego stanu naprężenia. W tym samym momencie mierzy się długość drutu, która ulega zmianie. Jest to najpopularniejsza metoda. Kmita zmierzył w ten sposób relaksację naprężeń w linach stalowych.
Dzięki doświadczeniom udało mu się ustalić, że porównując z kablami o drutach równoległych, kable z drutów spiralnie skręcanych w liny mają następujące wady:
a) w linach występują większe straty siły sprężania od relaksacji stali,
b) kable takie mają większą wrażliwość na korozję.
Podobne badanie miało miejsce podczas budowy mostu Chrobrego w Poznaniu.
Pomiar siły dynamometrem
Badanie relaksacji naprężeń na przyrządach
Badanie relaksacji naprężeń na przyrządach jest odmianą wcześniej omówionej metody. Dzięki temu badaniu możliwe jest zmniejszanie wielkości siły obciążającej drutu w miarę zmiany długości próbki. Kajfasz przeprowadził badania na takich urządzeniach. Oznaczał on relaksację pojedynczych drutów polskiej produkcji.
Urządzenie do badania jest zbudowane ze specjalnej, sztywnej ramy z dźwignią (egzamin ustny uprawnienia budowlane – pytania). W jej środku znajdowały się dwie próbki, które były napięte. Naprężenie w drutach wywołano dzięki dźwigni, na której końcu zawieszono obciążniki.
W sytuacji, kiedy znana jest wartość umownej granicy plastyczności, to trwałe naprężenia rozciągające w cięgnach nie mogą przekraczać 80% tej wartości. Współczynnik X określa się doświadczalnie.
Sprawdzenie materiału polega na:
– analizie chemicznej drutu,
– porównaniu z odpowiednimi parametrami, które podane są w określonych normach.
Z kolei do analizy chemicznej należy pobrać próbki z trzech kręgów.
Oględziny powierzchni drutów
Zgodnie z uzgodnieniami pomiędzy producentami a odbiorcą możliwe jest wykonanie drutu z innego gatunku stali. Jednak powinien on charakteryzować się zbliżonym składem chemicznym.
Oględziny powierzchni drutu przeprowadza się nieuzbrojonym okiem. Jego powierzchnia powinna być bez:
– rysy o głębokości nie przekraczającej połowy sumy odchyłek dla średnicy,
– pozostałości smaru użytego przy ciągnieniu.
Średnicę należy zbadać mikrometrem o dokładności 0,01 mm. Sprawdza się to w jednym przekroju poprzecznym, w dwóch prostopadłych do siebie kierunkach, nie mniej niż w trzech miejscach w pobliżu końców drutu. Należy zweryfikować każdy krąg drutu. „Owalność” drutu nie powinna przekraczać połowy sum odchyłek dla średnicy. Sprawdzenie wyglądu kręgów przeprowadza się okiem nieuzbrojonym, a kręgi poddaje się ważeniu.
Krąg drutu powinien składać się z jednego odcinka. Z kolei zwoje drutu nie mogą być poplątane i pogięte. Dopuszcza się dostawę kręgów ciężarze zmniejszonym do 50% w ilości nie przekraczającej 10% partii. Dodatkowo można także wykonać druty o średnicy 5 i 7 mm w kręgach o średnicy wewnętrznej 800 mm, lecz tylko za zgodą odbiorcy.
Wcześniej poznanymi metodami należy oznaczyć:
– wytrzymałość na rozciąganie,
– granicę plastyczności,
– wydłużenie liczby przegięć.
Dla 10% kręgów badanej partii dopuszcza się liczbę przegięć 20% poniżej wartości (program egzamin uprawnienia 2021). Jeżeli badanie granicy plastyczności lub wydłużenia będzie ujemne, to należy pobrać podwójną liczbę próbek z kręgów, których nie poddano badaniu.
