Pas drogi to teren, który jest zajęty pod drogę (nauka do uprawnień budowlanych). Znajduje się na nim droga i wszystkie urządzenia (np. rowy czy skarpy), a także obustronne pasy przydrożne terenu, które są przeznaczone na linie telekomunikacyjne i energetyczne, zadrzewienia. Szerokość takiego pasa jest zależny od klasy drogi. Do podstawowych elementów pasa drogi zalicza się:
– jezdnie z poboczami,
– skarpy korpusu drogowego,
– rowy odwadniające.
Pas drogi
Jezdnia
W zależności od klasy technicznej drogi, występują różne szerokości jezdni i poboczy. Jezdnia, niezależnie od ilości pasów ruchu, powinna mieć kształt daszkowy na:
– odcinkach prostych,
– łukach poziomych, które nie wymagają jednostronnych przechyłek.
Kształt daszkowy oznacza, że jezdnia powinna mieć pochylenie obustronne wyokrąglone w środkowej części łukiem pionowym.
Pochylenia poprzeczne są zależne od rodzaju nawierzchni i pochyleń podłużnych niwelety. Wynoszą one od 1,5 do 5%. Na łukach wykorzystuje się pochylenie jednostronne, żeby móc przeciwdziałać sile odśrodkowej. Nie można stosować przechyłek jednostronnych w przypadku dużych łuków poziomych. Największe dopuszczalne pochylenie poprzeczne jezdni w łuku poziomym w zależności od szybkości projektowej wynosi 3,5-6,0%. W przypadku łuków poziomych, które są położone na pochyleniu niwelety, musi być sprawdzona wielkość pochylenia ukośnego. Pochylenie ukośne to wypadkowa pochylenia podłużnego i poprzecznego jezdni drogowej. Największe dopuszczalne pochylenie ukośne jezdni zależnie od szybkości projektowej wynosi 5-12,5% (program uprawnienia budowlane).
Rampy drogowe
Rampy drogowe to odcinki, na których prosta przechodzi w łuk, następnie z łuku w łuk o innym promieniu i zmienia się pochylenie poprzeczne z daszkowego na jednostronne. Zmiana pochylenia poprzecznego jezdni następuje w efekcie jej obrotu dookoła osi drogi lub przez obrót dookoła wewnętrznej krawędzi jezdni na długości krzywej przejściowej. W sytuacji, kiedy wielkości promieni łuków nie wymagają stosowania krzywych przejściowych, to zmiana pochyleń dzieje się w połowie na odcinku prostej i w połowie na łuku kołowym. Pochylenia podłużne ramp powinny być tak zaprojektowane, żeby dodatkowe pochylenie zewnętrzne krawędzi jezdni nie było większe niż 1,5%.
Pobocza drogi
Pobocza drogi to pasy ziemne, które znajdują się po obu stronach nawierzchni. Ich zadaniem jest ochrona nawierzchni. Dodatkowo na poboczach umieszcza się znaki drogowe oraz przyjmuje się ruch pieszy. Pochylenia poprzeczne poboczy powinny mieścić się między 4 a 6%. Opaski prowadzące, które znajdują się na poboczach, powinny być tak samo nachylone jak nawierzchnia (programy do uprawnień budowlanych).
Pochylenia skarp
Pochylenia skarp dla dróg I oraz II klasy jest zależne od:
– wysokości nasypu,
– głębokości wykopu.
Pochylenie powinno wynosić od 1:4 do 1:1,5.
W przypadku terenów płaskich przy płytkich wykopach i niskich nasypach, które są narażone na zaśnieżenie, powinno się zaprojektować obniżenie, które przylega do korony drogi w ten sposób, żeby krawędź korony drogi wyniesiono nad obniżony teren co najmniej o 0,70 m. W ten sposób zewnętrzne skarpy będą miały obniżony teren pochylenia (1:8 – 1:10).
Z kolei w przypadku dróg klasy III pochylenie skarp powinno wynosić od 1:3. Z kolei dla dróg IV i V klasy pochylenie powinno wynosić 1:1,5, niezależnie od głębokości wykopu lub wysokości nasypu.
Rowy odwadniające
Ze względu na to, że ciągle rośnie szybkość poruszających się pojazdów na drogach, należy usuwać elementy, które zmniejszają bezpieczeństwo ruchu. Należą do nich rowy odwadniające, które mają przekrój trapezowy lub trójkątny. Z tego powodu drogi, na których występuje szybki ruch, projektowane są bez rowów przydrożnych. Woda opadowa jest zbierana przez płytkie ścieki, które odprowadzają wodę poza pas drogi. W sytuacji, kiedy rowy są niezbędne, to projektuje się je jako najpłytsze, które maja opływowe kształty. Jeżeli konieczny będzie większy przepływ, trzeba dążyć do tego, żeby zwiększyć prędkości przepływu dzięki ściekowi z gładkich elementów betonowych bądź dzięki zastosowaniu kanalizacji.
Rowy, które są w kształcie trapezu lub trójkąta stosuje się w tych miejscach, gdzie ilość wody spływającej do rowu nie mieści się w normalnym płytkim przekroju rowu opływowego (nauka do uprawnień architektonicznych). Największe dopuszczalne spadki podłużne dna rowów zależą od:
