W nowoczesnych mostach dąży się do tego, żeby zmniejszyć ciężar podpór (egzamin na uprawnienia budowlane). Można to zrobić poprzez:
– zastępowanie ciężkich podpór kamiennych i betonowych o dużych przekrojach pełnych żelbetowymi elementami cienkościennymi,
– stosowanie lekkich przyczółków wpuszczonych w nasyp,
– zastępowanie tradycyjnych przyczółków i filarów podporami z pali żelbetowych.
Przyczółek mostu belkowego pełni funkcję:
– podpory przęsła skrajnego,
– ściany oporowej, która podtrzymuje czoło nasypu drogowego.
Przyczółki o skrzydłach równoległych
Skrzydłami mostu są ścianki oporowe, które pomagają powiązać przyczółek z nasypem. W zależności od rodzaju i ustawienia skrzydeł mówi się o przyczółkach, które mają skrzydła równoległe, teowe, prostopadłe oraz wtopione w nasyp.
Przyczółki o skrzydłach równoległych znajdują zastosowanie w przypadku wąskich mostów, które mają nasyp o wysokości do 5 m. Są one tworzone przez równoległe do siebie mury, które ustawia się prostopadle do przyczółku. Dodatkowo obejmują one także część czołową nasypu na dojeździe do mostu. W przypadku małych i niskich mostów, przyczółki i skrzydła są jedną bryłą, która jest ustawiona na wspólnym fundamencie.
W przypadku mostów, które mają duże rozpiętości, obciążenie fundamentu skrzydeł jest różne od obciążenia fundamentu korpusu przyczółku. Z tego powodu, żeby uniknąć pęknięć na połączeniach przyczółka i skrzydeł, skrzydła są traktowane jako samodzielne mury oporowe, które znajduję się na własnych fundamentach.
Przyczółki o skrzydłach teowych
Największą cechą charakterystyczną przyczółków teowych jest to, że mają zwartą i nieskomplikowaną budowę (program na uprawnienia budowlane). Najczęściej stosuje się je w przypadku, kiedy fundowane są podpory na palach bądź w przyczółkach, które są wysokie na co najmniej 5 m. Szerokość masywu, który wchodzi w nasyp jest mniejsza niż szerokość przedniej części przyczółku, który ma wymiary niezbędne do podparcia przęsła. W sytuacji, kiedy nasypy są bardzo wysokie i trzeba zmniejszyć ciężar i zużycie materiału, to należy wykonać galerie poprzeczne.
Przyczółki o skrzydłach prostopadłych
Przyczółki, które mają skrzydła prostopadłe zbudowane są ze:
– ściany czołowej,
– dwóch ścianek bocznych, które są przedłużeniem ściany czołowej.
Ścianki boczne to skrzydła przyczółku, w których wysokość i grubość maleje im dalej oddala się od przyczółki. W sytuacji, kiedy skrzydła ustawi się skośne do osi drogi, to po rozchyleniu można otrzymać przyczółki o skrzydłach ukośnych.
Trudniej wykonuje się skrzydła ukośne w porównaniu do prostopadłych. Często wykorzystuje się je:
– przy wiaduktach na skrzyżowaniach dróg w różnych poziomach – dla lepszej widoczności,
– przy przepustach, które pozwalają na łagodniejsze wprowadzenie cieku wodnego.
Skrzydła owalne wypukłe bądź wklęsłe są odmianą skrzydeł ukośnych. Wykorzystuje się je z reguły w przypadku przepustów sklepionych.
Przyczółki o skrzydłach podwieszonych powodują, że zwiększa się stateczność przyczółku oraz konstrukcja zyskuje na lekkości. Skrzydła podwieszone są płytami pionowymi, które utwierdza się wspornikowo w korpusie przyczółku. Powstają one z żelbetu (akty prawne do egzaminu na uprawnienia budowlane).
Przyczółki wtopione w nasyp
Przyczółki, które wtapia się w nasyp stosuje się w przypadku bardzo wysokich mostach, które wymagają długich i kosztownych skrzydeł. Skrzydła te należy ustawić na odpowiednich fundamentów, ponieważ nie należy stosować skrzydeł podwieszonych, które mają długość powyżej 6,5 m. Dzięki wtopieniu przyczółku w nasyp nie trzeba budować skrzydeł. Jednocześnie należy pamiętać o tym, że zmniejszony jest przekrój poprzeczny pomiędzy przyczółkami mostu. Z tego też powodu najczęściej decyduje się na wtopienie częściowo przyczółku i zaopatrzenie go w niewielkie skrzydła.
Przyczółki można wykonać z:
a) kamienia:
– mają duży ciężar własny,
– dzięki takiemu ciężarowi można zabezpieczyć stateczność przyczółka,
– powodują duże obciążenie gruntu,
b) betonu:
– mają duży ciężar własny,
– dzięki takiemu ciężarowi można zabezpieczyć stateczność przyczółka,
– powodują duże obciążenie gruntu,
c) żelbetu:
– zmniejsza się ciężar własny przyczółków,
– ułatwia wykonanie jego niektórych części.
Z reguły przyczółki buduje się w ten sposób, że:
– z betonu albo kamienia powstaje korpus,
– skrzydła, bloki podłożyskowe i płyty fundamentowe powstają z żelbetu (programy do uprawnień architektonicznych).