Na początku chciałabym sklasyfikować błędy w konstrukcjach drewnianych, aby łatwiej było nam poruszać się po temacie. Przyczynami powodującymi zmniejszenie trwałości konstrukcji drewnianych są głównie:
błędy projektowe (koncepcyjne, obliczeniowe i rysunkowe)
błędy wykonawstwa/montażu
oraz błędy eksploatacji.
Poniżej w dość prosty sposób przedstawiłam to na schemacie – klasyfikacja błędów w konstrukcjach drewnianych.
Klasyfikacja błędów w konstrukcjach drewnianych
Błędy koncepcyjne
Do błędów koncepcyjnych zaliczamy:
Zastosowanie nieodpowiednich schematów statycznych;
Wadliwe zaprojektowanie styków;
Niedostateczne zamocowanie;
Wadliwe rozmieszczenie gwoździ i pierścieni w połączeniach;
Stosowanie zbyt złożonych wrębów;
Zbyt mały wymiar podkładek pod śruby;
Niewłaściwe zabezpieczenie przed wodą, parą, temperaturą co doprowadza do gnicia drewna i korozji elementów łączonych.
Należy pamiętać, że za powszechne dostępne w Polsce można uważać drewno w klasach do C24. Klasy wyższe są trudno dostępne. Stąd przy projektowaniu istotne jest stosowanie klas dostępnych w handlu.
Przyjęcie nieodpowiednich przekrojów i klasy drewna, głównie w elementach złożonych na zginanie oraz niewłaściwej długości wyboczeniowej;
Przewymiarowanie elementów drewnianych np. więźby;
Wadliwe obliczanie połączeń prętów złożonych;
Nieprawidłowe obliczenie połączeń węzłowych na wręby.
Należy pamiętać, że nie wolno łączyć stali ocynkowanej i nierdzewnej. Spotykane w projektach zapisy typu ” zastosować wkręty nierdzewne” w sytuacji, gdy obok jest inny zapis mówiący o wymogu ocynkowania, są zapisami błędnymi.
Obliczenia należy przeprowadzać dla najniekorzystniejszego obciążonego elementu np. jeśli w projektowanym obiekcie jest pokrycie z wykorzystaniem jednakowych dźwigarów, z których jeden znajduje się w zakresie oddziaływania worka śnieżnego – obliczeniom podlega właśnie ten dźwigar.
Pamiętaj, aby ocenić na etapie projektu szerokość i długości transportową projektowanych elementów pod względem możliwości dostarczenia ich na miejsce. W przypadku konieczności podziału elementu na czas transportu należy na etapie projektu budowlanego wykonać kompletny projekty tego połączenia.
W układzie konstrukcyjnym, gdzie występują połączenia sztywne lub projektowane są układy kratowe, bezwzględnie należy w projekcie budowlanym uwzględnić obliczenia związane z tymi połączeniami lub węzłami.
Błędy rysunkowe
Do błędów rysunkowych zaliczamy:
Brak oznaczeń na rysunkach dotyczących głównie rodzaju i klasy drewna oraz stopnia wilgotności materiału. Znakowanie CE dla konstrukcyjnego drewna litego obowiązuje od 10.01.2012r. Drewno niesortowane wytrzymałościowo oraz bez znaku CE wolno używać tylko do zastosowań niekonstrukcyjnych;
Brak schematu wiązara z dokładnym zwymiarowaniem miejsc styków, podaniem odwrotnej strzałki ugięcia, długości poszczególnych prętów itp.;
Brak wskazania miejsc do zamocowania lin podczas montażu, tymczasowych usztywnień itp.;
Brak określenia parametrów wytrzymałościowych materiałów drewnopochodnych np. płyt OSB, jako poszycia ścian. Płyty konstrukcyjne są oznakowane numerami 2-4, przy czym płyty OSB 2 – mogą pracować wyłącznie w warunkach suchych, OSB 3 przy niewielkiej wilgotności – na zewnątrz i wewnątrz, a OSB 4 są płytami specjalnymi, które mogą przenosić obciążenia w warunkach podwyższonej wilgotności.
Podane błędy doprowadzają zwykle do znacznych niedoskonałości przy wykonywaniu i składaniu wiązarów. Często na budowie z powodu braku rysunków szczegółowych, uzupełnia się je szybko i z błędami. Co może skutkować nieprawidłową pracą zaprojektowanych węzłów, a nawet wiązara. Na każde połączenie na budowie wpływa czynnik ludzki, im więcej połączeń i detali jest rozwiązywanych na budowie, tym większe ryzyko błędu.
Błędy wykonawstwa
Do błędów wykonawstwa zaliczamy:
Stosowanie drewna nieodpowiedniej klasy niż założono w projekcie i niezgodnej z normami budowlanymi;
Użycie drewna o zwiększonej wilgotności. Suche drewno to podstawa. Szczególnie niebezpiecznym czynnikiem jest stosowanie naturalnego litego drewna, które nie zostało odpowiednio posortowane i wysuszone, zwłaszcza w konstrukcjach. Wysychanie może skutkować pękaniem;
Niewłaściwe przechowywanie i składowanie drewna na placu budowy, doprowadzając do jego zawilgocenia i gnicia;
Stosowanie wilgotnych materiałów ocieplających;
Zły dobór folii np. ułożenie od wewnątrz izolacji paroprzepuszczalnej, od zewnątrz paroszczelnej – częsty błąd na budowie;
Stosowanie nieodpowiednich maszyn, narzędzi np. do wykonania wrębów;
Użycie niedostatecznej liczby łączników (gwoździ, sworzni, śrub itd.);
Brak wiatrownic w wyniku czego, dach nie jest właściwie usztywniony;
Brak wentylacji pokrycia dachu;
Brak na podporach podkładek izolacyjnych, oddzielających część drewniane od muru lub betonu;
Niezabezpieczenie drewna środkami przeciwgnilnymi lub nieprawidłowo wykonana impregnacja drewna;
Brak odpowiedniego nadzoru technicznego na budowie.
Błędy montażu
Do błędów montażu zaliczamy:
Nieprawidłowe zamocowanie lin do konstrukcji podczas unoszenia żurawiami, co może doprowadzić do wyboczenia wiotkich elementów;
Brak lub nieprawidłowe wykonanie podpór tymczasowych stosowanych w celu usztywnienia płaskich konstrukcji;
Niestaranny montaż lub złe spawanie elementów.
Błędy eksploatacji
Do błędów eksploatacji zaliczamy:
Nieusuwanie śniegu z dachu, sprzyja to zaleganiu zwałów śnieżnych przy świetlikach i powoduje w wielu przypadkach znaczne przekroczenie dopuszczalnych obciążeń i ugięć;
Wykonanie nieprzewidzianych w projekcie podwieszeń do stropu np. elementów maszyn, ciężkich urządzeń itp.;
Niewłaściwa konserwacja dachu lub jej całkowity brak, szczególnie przy rynnach i rurach spustowych, wywietrznikach itp. co doprowadza do gnicia poszczególnych elementów drewnianych.
Podsumowanie
„Wydaje się, że doskonałość osiąga się nie wtedy, kiedy nie można już nic dodać, ale raczej wtedy, gdy nie można nic ująć.”
Antoine de Saint-Exupery, „Ziemia, planeta ludzi”
Nie sposób jednak wymienić przykłady wszystkich błędów, z jakimi możemy się spotkań na budowie. I nie o to chodzi. A raczej o samą świadomość tego, że kombinacja najczęściej kilku typów błędów, może doprowadzić do katastrofy. Bądźmy więc kompetentnymi inżynierami, projektantami, wykonawcami oraz rozumnymi właścicielami drewnianych budynków i budowli.
——————————————————————————————————————————————
Autor: mgr. inż. Agnieszka Szynkiewicz
Witaj! Prowadzę blog-a edukacyjnego. Blog ten jest skierowany do młodych projektantów i wykonawcach z branży budowlanej. Chciałam podzielić się z wami moim kilkunastoletnim doświadczeniem w remontowaniu budynków zabytkowych głównie kamienic, ale nie tylko. Na blog-u znajdziecie także mnóstwo praktycznej wiedzy ogólnobudowlanej. Serdeczne zapraszam na stronę:
