Budowla wlotowa składa się z dwóch głównych części: korpusu wykonanego z betonu oraz zamknięcia. Jeżeli mamy do czynienia z dużymi kanałami, to konstrukcja ta przypomina jaz. W przypadku kanały wybudowanego na nasypie to budowla wlotowa posiada zazwyczaj zamknięcia awaryjne.[uprawnienia budowlane] Mogą być one automatyczne lub sterowane. Ich zadaniem jest zamykanie kanały w ciągu kilkunastu sekund. W przypadku pozostałych rodzajów kanałów budowla wlotowa posiada zazwyczaj zamknięcie typu remontowego. Zamknięcia powinny posiadać mechanizmy wyciągowe. Dla długich kanałów derywacyjnych przez ruch nieustalony w nich występujący mogą powstawać fale, które posiadają bardzo duże amplitudy. Mogą one powodować niepożądane zjawiska związane ze zmianą ciśnień, które działają na umocnienie. Fale te mają również negatywny wpływ na ruch taboru żeglugowego. Dlatego na kanałach energetyczno-żeglugowych powinny być dodatkowo zainstalowane urządzenia upustowe, których zadaniem jest redukcja fal do minimum.[uprawnienia budowlane testy]

Urządzenia upustowe

Urządzenia upustowe wspomniane powyżej mogą być tworzone w dwojaki sposób. Pierwszym z nich jest wbudowywanie ich w blok siłowni. Opcją alternatywną jest budowanie ich jako osobną budowlę. Zazwyczaj ustawia się ją wtedy bezpośrednio obok siłowni. Nie różni się ona w tym przypadku od typowego jazu lub spustu. Budowlę powinno się odpowiednio zwymiarować na przepływ wody, który ma taką samą wartość jak przełyk instalowany. Zaopatruje się ją również w urządzenia wyciągowe, które pozwalają na bardzo szybkie otwieranie zamknięć. Urządzenia upustowe często są zautomatyzowane. Sprzęga się je z serwomotorami, które obsługują zamykanie się aparatów kierowniczych, których zadaniem jest regulowanie dopływem wody do turbin.[egzamin na uprawnienia budowlane]

Podział sztolni energetycznych

Sztolnie energetyczne możemy podzielić na kilka rodzajów ze względu na ich przeznaczenie. Pierwszym rodzajem są sztolnie dopływowe. Ich zadaniem jest doprowadzanie wody do siłowni wodnej. Drugim rodzajem są sztolnie odpływowe. Wykorzystuje się je do odprowadzania wody z siłowni wodnych. Trzecim rodzajem są sztolnie pomocnicze. Ze względu na ruch wody sztolnie możemy podzielić na dwa rodzaje. Pierwszym z nich są sztolnie bezciśnieniowe. Posiadają one swobodne zwierciadło wody. Do drugiego rodzaju zaliczane są sztolnie ciśnieniowe. W ich konstrukcji przekrój poprzeczny jest przez cały czas w całości wypełniony wodą.

Zasady budowania sztolni energetycznych

Istnieją pewne zasady, którymi należy się kierować podczas projektowania sztolni energetycznych. Sztolnie energetyczne powinny być budowane w formie układu ciśnieniowego. Jest to spowodowane charakterem pracy jaki posiada dana siłownia wodna oraz dużą zmiennością w przepływach. Wpływ na to mają również nieustalone ruchy falowe. Istnieją jednak pewne wyjątki. Dotyczą one głównie krótkich sztolni odpływowych. Je wykonuje się jako bezciśnieniowe. W innych przypadkach nie powinno się budować tego typu sztolni.[segregator uprawnienia budowlane] Jest to uzasadnione względami ekonomicznymi oraz tym, że w tym rodzaju konstrukcji powstają szkodliwe zjawiska, które są związane z ruchem powietrza w jej wnętrzu. Są one spowodowane ruchem nieustalonym na skutek którego powstają fale, które przenoszą się wzdłuż sztolni. Powodują one całkowite zapełnienie się sztolni na chwilę oraz odcięcie masy powietrza. Po chwili są one przesuwane w kierunku maszyn wraz z wodą. Jest to bardzo niebezpieczna i szkodliwa sytuacja, ponieważ powodują zakłócenia w biegu maszyn oraz mogą potęgować zjawisko korozji oraz kawitacji.[akty uprawnienia budowlane]

Wewnętrzna powierzchnia sztolni

Wewnętrzną powierzchnię sztolni można wykonać na dwa sposoby. Pierwszym z nich jest wykonywanie jej bezpośrednio w skale. Drugim natomiast jest wykorzystanie wykładziny. Może być ona wykonana z żelbetu, betonu lub stali. Jest to uzależnione od warunków ekonomicznych oraz technicznych budowy danej konstrukcji. Obudowa sztolni może mieć charakter konstrukcyjny lub nośny. Jest to uzależnione od obciążeń oraz warunków lokalnych. W przypadku konstrukcyjnej wykonuje się ją z betonu lub może mieć postać torkretowej wykładziny. Ma ona dwa główne zadania. Po pierwsze zwiększanie stopnia gładkości. Drugim zadaniem jest zmniejszanie strat hydraulicznych. Mogą one również w pewnym stopniu chronić skały przed penetracją przez wodę.

Trasa sztolni

Na podstawie topografii oraz warunków geologicznych ustala się trasę sztolni. Należy wziąć tu pod uwagę zarówno jakość jak i wytrzymałość górotworu. Decydują one o rodzaju obudowy danej sztolni oraz koszcie jej wykonania. Trasa sztolni jest również uzależniona od sposobu z jakim drążona jest sztolnia. Oprócz tego uwzględnia się rozstaw galerii komunikacyjnych. Ich występowanie umożliwia zbudowanie sztolni w przeciwległych, dwóch kierunkach.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane]