Elementy w konstrukcji urządzeń podziemnych, które umieszczone są w jezdni należy chronić przed bezpośrednim stykaniem z płytami betonowymi (egzamin ustny na uprawnienia architektoniczne). Jest to możliwe do wykonania poprzez:
– zastosowanie szczelin pomiędzy ściankami bocznymi tych urządzeń a krawędziami płyt betonowych,
– wypełnienie szczelin bitumiczną masą zalewową.
Elementy konstrukcyjne
Nawierzchnie betonowe z elementów prefabrykowanych
Do nawierzchni betonowych z elementów prefabrykowanych zalicza się nawierzchnie z:
– płyt wielkowymiarowych,
– bloków betonowych,
– kostek betonowych.
Do wykonywania nawierzchni ulicznych nie należy wybierać płyt wielkowymiarowych. Są one odpowiedne do wykorzystania ich jako nawierzchni niektórych rodzajów placów. W drogowym budownictwie miejskim rzadko stosuje się także bloki betonowe. W niektórych miastach polskich próbnie stosowano kostki betonowe różnych systemów
Kostki z betonu duromitowego
Kostkami z betonu duramitowego są kostki, które mają wymiary 20x15x15 cm. Wykonuje się je ze zwykłego betonu, który powleka się na powierzchni warstwą zaprawy duromitowej o grubości 1 cm. Zaprawa ta składa się z mieszaniny:
– cementu,
– piasku kwarcowego,
– ziaren karborundu,
– ziaren korundu.
Taka zaprawa charakteryzuje się przede wszystkim dużą odpornością na ścieranie oraz dużą szorstkością.
Saturnity i wibronity
Saturnity oraz wibronity są kostkami, które są zbliżone do kostek rzędowych, które wykonuje się z betonu dwuwarstwowego zagęszczanego w prasach hydraulicznych lub przez wibrowanie (programy do uprawnień budowlanych). Mają one takie wymiary:
– długość: 22 cm,
– szerokość: 8 albo 11,5 cm,
– wysokość: 10 cm.
Należy je układać na podbudowie tłuczniowej lub żwirowej na podsypce cementowo-piaskowej. Spoiny należy zalać zaprawą cementową. W sytuacji, kiedy kostki układa się na podsypce piaskowej, szczeliny wypełnia się zalewą bitumiczną.
Nawierzchnia z trylinek
System inż. Trylińskiego (trylinki) jest popularny w miastach. Są to prefabrykowane sześcioboczne elementy betonu. Kostki, które mają grubość 15 cm, należy bezpośrednio ułożyć na zagęszczonej i wyrównanej do profilu warstwie piasku o grubości 10-20 cm. Z kolei elementy o grubości 12 cm należy układać na podbudowie tłuczniowej lub żwirowej (15 cm grubości) za pośrednictwem zagęszczonej podsypki piaskowej (grubość: 5 cm).
Luzy, które znajdują się pomiędzy kostkami należy do połowy wypełnić piaskiem. Pozostałe miejsce uzupełnia się zaprawą cementową o stosunku 1:2 bądź zaprawą bitumiczną. Szczeliny dylatacyjne wykonuje się poprzez wypełnienie górnych części spoin masą zalewową, nie zaprawą cementową (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów).
Nawierzchnię z trylinek najczęściej wykorzystuje się na placach. Jest to materiał stosowany przede wszystkim w przypadku placów targowych czy przemysłowych.
Ze względu na małą zawartość cementu na skutek zmian temperatury dochodzi do wywołania małych napięć wewnętrznych. Z tego powodu sytuacja ze szczelinami dylatacyjnymi wygląda następująco:
– poniżej 175 kg/m3 – nie są one wymagane,
– 175-200 kg/m3 – wystarczają w odstępach 30-50 m,
– powyżej 200 kg/m3 – konieczne w odstępach ok. 15 m.
Szczeliny dylatacyjne są niezbędne wzdłuż krawężników we wszystkich przypadkach. Najczęściej wykonuje się je poprzez oddzielenie betonu warstwą papy i asfaltu podbudowy od krawężnika i ławy.
Podbudowy z gruntów stabilizowanych
Stabilizacja gruntów przy budowie ulic zaczęła być popularna po opracowaniu technologii stabilizacji gruntów na drogach zamiejskich. Przyczyniły się do tego także pozytywne wyniki doświadczeń. Technologia i wykonawstwo robót jest w zasadzie taka sama jak w przypadku technologii i wykonawstwa dróg zamiejskich.
Stabilizacja gruntu miejscowego jest możliwa wtedy, kiedy:
– sondy wykażą przydatność gruntu w warstwie, która znajduje się bezpośrednio pod niweletą,
– stabilizacja może być wykonana z materiału, który dowieziono – następuje wówczas wymiana gruntów.
Zbędne okazują się wszystkie szczeliny dylatacyjne (egzamin ustny na uprawnienia budowlane). Wyjątkiem jest jedynie oddzielenie izolacją bitumiczną warstwy stabilizowanego gruntu od krawężnika.
