Doraźne metody związane z uziarnieniem kruszywa
Doraźna metoda polega na tym, że do litrowego naczynia wykonanego z przezroczystego szkła nasypuje się na 5 cm wysokości piasek i wypełnia do końca czystą wodą. Kolejną czynnością jest mieszanie piasku przez dłuższą chwilę, aby móc wydobyć znajdujące się piasku drobne cząsteczki. Następnie czeka się, aż woda sklaruje się a piasek osiądzie na dnie. Pylaste i ilaste cząstki osiądą na wierzchu (uprawnienia budowlane).
Jak określić ilość mniejszych cząstek?
Ilość mniejszych cząstek określa się porównując grubość warstwy piasku z grubością osadu (testy uprawnienia budowlane). W ten sposób określa się ilość mniejszych cząstek od ok. 0,1 mm. Zanieczyszczenia nie są duże, gdy grubość warstwy nie wynosi więcej niż 4 mm. Do wapiennych zapraw, gdzie jest bardzo słabe spoiwo, najbardziej pożądanym materiałem jest kruszywo mające ostre krawędzie oraz szorstką powierzchnię. W ten sposób nastąpi zakotwienie ziaren w zaprawie.
Cementowe zaprawy
Do cementowych zapraw stosuje się kruszywo z okrągłymi ziarnami, ponieważ potrzebuje ono stosunkowo mniej wody, aby osiągnąć potrzebny do prac stan ciekły. Kiedy zwiększymy ilość wody, obniży to ogólną wytrzymałość. Domieszki grubszych pyłów, gdzie ziarna mają powyżej 0,05 mm są potrzebne w cementowej zaprawie, kiedy zastosowana ilość samego cementu nie starcza na wypełnienie porów w suchym piasku. To oznacza, że właściwości chudych rodzajów cementowych zapraw poprawiają się za pomocą dodania do nich odpowiedniej ilości pyłów. Cząstki ilaste i pylaste, których ziarna są mniejsze od 0,05 na ogół zmniejszają wytrzymałość cementowej zaprawy (program egzamin uprawnienia 2021).
Grubość stosowanych ziaren w zaprawach
Najczęściej stosowane w zaprawach grubości ziarn w zaprawie do ceglanych murów nie przekraczają wartości 2,5 mm. Przy zaprawach stosowanych do murów z łamanego kamienia wartość wynosi 5 mm a przy tynkach zależy ona jego warstwy oraz od wykończenia danej powierzchni. Niepożądanym zjawiskiem jest duża ilość drobnych ziarn, ponieważ wymagają one zastosowania dużej ilości spoiw. Pod względem uziarnienia dobrym materiałem będzie piasek, ponieważ przechodzi on przez tkane sito z prześwitem 0,5 mm w ilości wynoszącej 30 do 70%. Stosując sito 1 mm piasek przejdzie w ilości 50-h-90% a w przypadku sita 2mm w 100%. Chcąc uzyskać wskazówki odnośnie uziarnienia piasku można zbadać jego wskaźnik miałkości. Dobry pod względem uziarnienia piasku będzie ten, o wskaźniku I-r-1,5 (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów).