Do izotopów promieniotwórczych zalicza się odmiany niektórych pierwiastków. Ważne jest to, że muszą one wykazywać zdolność promieniowania.
Promieniowanie jądrowe, które wysyłane jest przez izotopy promieniotwórcze, może być trzech rodzajów. Wyróżnia się promieniowanie jądrowe a, ft oraz y. Z kolei do najbardziej przenikliwych promieniowań zalicza się promieniowanie gamma. Dzięki niemu izotopy, które wysyłają promieniowanie tego typu, najczęściej stosuje się w technice.
Biorąc pod uwagę zależności od promieniowania źródła promieni gamma, które stosuje się w budownictwie, dzieli się je na 3 grupy. Wyróżnia się źródła:
a) twardego promieniowania:
– energia ok. 1 MeV,
b) średniego promieniowania:
– energia 0,3-0,7 MeV,
c) miękkiego promieniowania:
– energia poniżej 0,3 MeV.
Aktywność źródła promieniowania określa się liczbą rozpadów promieniotwórczych, które w tym źródle zachodzą w ciągu 1 sekundy. Jednostką jest kiur (Ci). Jest to taka ilość substancji promieniotwórczej, w której zachodzi 3,7 *1 Oio rozpadów na sek. Taką aktywnością charakteryzuje się 1 g radu.
Promieniowanie gamma
Aktywność źródeł można również określić w jednostkach, które noszą nazwę gramorównoważnika radu (gRa). Jest to ilość substancji promieniotwórczej, która daje taką samą moc dawki, co 1 g radu w identycznych warunkach (wybierz swój dostęp do programu uprawnienia architektoniczne).
Dawka całkowita i chwilowa promieniowania gamma
Dawka całkowita to ilość energii, którą pochłonięto z wiązki promieniowania, która przechodziła przez substancję napromienianą. Przypada ona na jednostkę masy tej substancji. Jednostką dawki całkowitej jest erg/g. W badaniach praktycznych jest jednak tak, że miarą porównawczą energii pochłoniętej w danym ośrodku, jest jonizacja, którą wywołano w powietrzu. Określa się ją w rentgenach.
1 rentgen (R) to dawka promieni, które powstają w 1 cm3 suchego powietrza atmosferycznego, przy temperaturze 0°C i ciśnieniu 760 mm słupa rtęci. Występują tam jony obydwu znaków, które niosą ładunek jednostki elektrostatycznej (informacje na temat egzamin na uprawnienia budowlane).
Dawka chwilowa to nic innego jak pochodna dawni całkowitej względem czasu. Jest to energia, którą pochłonięto w jednostce czasu przez jednostkę masy danej substancji. W sytuacji, kiedy dawka chwilowa jest stała, to dawka całkowita jest iloczynem dawki chwilowej i czasu. Dawka chwilowa często jest nazywana mocą dawki.
Na skutek przeprowadzonych doświadczeń ustalono, że 1 Ci radu przy filtracji 0,5 mm platyny w odległości 1 m daje moc dawki 0,84 R/godz. Jest to wielkość, która nosi nazwę stałej jonizacyjnej, która jest charakterystyczna dla danego pierwiastka promieniotwórczego. Moc dawki maleje proporcjonalnie do kwadratu odległości od źródła.
Tłem naturalnym nazywa się moc dawki promieniowania w danym miejscu, które wywołano promieniowaniem kosmicznym i własną promieniotwórczością materiału. Na powierzchni ziemi tło naturalne wynosi 0,0034-0,025 mR/godz. Przy obliczeniach przyrządów przyjmuje się zwykle tło równe 0,01 mR/godz.
Zamknięte źródła promieniowania gamma
Zamkniętymi źródłami promieniowania gamma są izotopy promieniotwórcze, które przygotowano wcześniej w odpowiedni sposób oraz je szczelnie opakowano. Szczelne opakowanie zabezpiecza źródła przed ich mechanicznym rozproszeniem, a także wpływami zewnętrznymi w warunkach normalnej eksploatacji. W normie PN-J/41001 znajdują się dane o kształtach i wymiarach źródeł.
