Podczas badania petrograficznego skał należy ustalić, czy w danym złożu występuje jeden, czy też kilka rodzajów skał. W przypadku badania całego złoża, niezbędne jest pobranie próbek wszystkich rozpoznanych rodzajów skał (segregator z aktami prawnymi do egzaminu na uprawnienia budowlane). Na planie, szkicu lub fotografii złoża zaznacza się wszystkie punkty, z których próbki te zostały pobrane.
Aby wykonać badania petrograficzne skał zwięzłych, należy pobrać kilka próbek o wymiarach 10x8x4 cm lub 12x9x4 cm. Dodatkowo należy pobrać płaskie odłupki, które powstaję w momencie odbijania próbek. Dzięki nim będzie można przygotować szlify mikroskopowe. Z kolei do badań laboratoryjnych wykorzystuje się bloki o wymiarach 20x20x20 cm. Na tych blokach należy oznaczyć kierunek uwarstwienia skały.
Warto pamiętać o tym, żeby zwrócić uwagę na to, żeby pobrana próbka była typowa dla danego rodzaju skały. Oznacza to, że nie może się ona różnić żadnymi szczególnymi cechami od całej masy skalnej.
W sytuacji, kiedy od początku wiadomo, jakie badania będą przeprowadzone, należy pobrać próbki, które mają mniej więcej takie wymiary, które są opisane w odpowiedniej normie. Dzięki temu praca nad przygotowaniem próbek w laboratorium będzie łatwiejsza. Ważne jest, żeby ponumerować próbki szybkoschnącą farbą. W notatniku, pod odpowiednim numerem, należy zapisać wszystkie dane i spostrzeżenia, szczególnie zauważone spękania.
Badanie petrograficzne
Pobranie próbek skał luźnych
Skałami luźnymi są m.in. otoczaki, żwir, piasek i pospółka. Próbki pobiera się tak, żeby móc otrzymać przeciętny skład danego materiału. Aby to osiągnąć należy usypać na pomoście stożek z luźnego materiału. Następnie taki stożek należy rozpłaszczyć i podzielić rowkami na cztery części. Kolejnym krokiem jest odrzucenie materiału z dwóch przeciwległych części. Później należy wymieszać resztę i znowu podzielić. Tak należy działać do momentu, kiedy na pomoście zostanie ok. 10-15 kg piasku, który wykorzystuje się do badań. Jest to tzw. metoda kwadrantowa (wybierz swój dostęp do programu uprawnienia architektoniczne).
Przebieg badania petrograficznego
Zanim rozpocznie się badanie petrograficzne, należy zadbać o staranne obejrzenie świeżego przełamu skały. Wykonuje się to najpierw gołym okiem, a później lupą, która posiada nie za silne powiększenie. Idealne do tego jest powiększenie pięciokrotne. Dzięki temu można zobaczyć więcej cech niż w przypadku późniejszego badania mikroskopowego. Czasami jest tak, że takie oględziny są wystarczające, aby móc określić, czy dana skała nadaje się do takiego użytku, do jakiego została przeznaczona.
Z kolei w przypadku wykonania szczegółowych badań petrograficznych, potrzebna jest bardziej precyzyjna aparatura. Są to badania mikroskopowe i chemiczne (uprawnienia architektoniczne).
Z próbki laboratoryjnej należy wydzielić ok. 200 g ziaren żwiru. Potrzebne jest 4000 g w sytuacji, kiedy wymiar ziaren przekracza 40 mm. Tak odsortowany żwir należy podzielić na 3 grupy w zależności od wymiarów ziaren: 4-10 mm, 10-20 mm oraz 20 mm i więcej.
Ziarna żwiru każdej z grup poddaje się ściskaniu przy następujących obciążeniach:
– 15 kg – ziarna 4-10 mm,
– 25 kg – ziarna 10-20 mm,
– 35 kg – ziarna powyżej 20 mm.
Ziarna zgniata się pomiędzy dwiema płytkami stalowymi, które mają co najmniej 5 mm grubości. Te ziarna, które zostaną zmiażdżone podczas tej próby uważa się za słabe lub zwietrzałe.
Celem tego badania jest określenie zawartości ziaren słabych, aby móc zaszeregować kruszywo pod względem wytrzymałościowym do odpowiedniej marki.
Zdaniem Grzelaka modelem dla powyższych rozważań może być kula, która jest ściskana pomiędzy dwiema płaszczyznami. W osi działania siły ściskającej kulę wystąpią następujące naprężenia naprężenia promieniowe. Uziarnieniem jest skład kruszywa pod względem wielkości ziaren i ich wzajemnego stosunku ciężarowego. Żeby kruszywo charakteryzowało się dobrym uziarnieniem, to poszczególne składniki (frakcje) muszą być w takim stosunku, aby znajdowały się w pewnych wymaganych granicach. Frakcja kruszywa to inaczej ziarna kruszywa, których wielkości zawierają się między dwoma sąsiednimi otworami sit (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia).
