Miejsce i forma odbywania praktyki zawodowej

Miejsce odbywania praktyki budowlanej nie może być przypadkowe

Gdzie można odbyć praktykę budowlaną?

Miejsce odbywania praktyki zawodowej

Praktyka zawodowa jest niezbędna do uzyskania uprawnień budowlanych. W tym czasie kandydat starający się o uprawnienia budowlane bezpośrednio uczestniczy w pracach projektowych lub budowlanych, dzięki czemu nabywa wiedzę praktyczną.

Miejsce odbywania praktyki zawodowej nie może być przypadkowe. Wymagania w tym zakresie, ale również w zakresie formy i czasu, są ściśle uregulowane w przepisach prawnych.

Zgodnie z Ustawą Prawo budowlane miejsce odbywania praktyki zawodowej jest uzależnione od rodzaju uprawnień o jakie występuje wnioskodawca. W przypadku uprawnień do kierowania robotami budowlanymi wymagana jest wyłącznie praktyka na budowie. Dla osób ubiegających się o uprawnienia projektowe lub łączne do projektowania i kierowania robotami budowlanymi wymagana jest praktyka zarówno na budowie jak i przy sporządzaniu projektów.

Praktyka w biurze projektowym i na budowie

Praktyka na budowie

Praktyka na budowie to podstawowa forma praktyki zawodowej do uprawnień budowlanych. W tym przypadku kandydat ma możliwość zapoznania się z całym procesem budowlanym bezpośrednio uczestnicząc w pracach wykonawczych. Zgodnie z Ustawą Prawo budowlane Art. 14. ustęp 4. praktyka zawodowa musi polegać na pełnieniu funkcji technicznej na budowie pod kierownictwem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane. W przypadku natomiast gdy praktyka jest prowadzona za granicą musi być przeprowadzona pod kierunkiem osoby posiadającej uprawnienia odpowiednie w danym kraju.

Zakres praktyki musi być kompatybilny z zakresem specjalności uprawnień budowlanych, o jakie ubiega się kandydat.

Najbardziej optymalną formą zatrudnienia na budowie jest praca na stanowisku inżyniera lub majstra budowy. Dopuszczalna jest również praca jako asystent kierownika budowy lub asystent kierownika robót. Zakres i charakter prac wykonywanych podczas praktyki na budowie powinien być kompatybilny z zadaniami jakie wykonuje kierownik budowy lub kierownik robót budowlanych. Do prac w ramach praktyki mogą być więc zaliczone między innymi nadzór i organizacja robót na budowie, koordynacja prac poszczególnych brygad, przestrzeganie i nadzór nad przepisami BHP czy prowadzenie dokumentacji budowy. Wszystkie zdania powinny być wykonywane pod nadzorem opiekuna praktyki zawodowej.

Praktyka w biurze projektowym

W przypadku osób występujących o uprawnienia projektowe niezbędna jest praktyka przy sporządzeniu projektów. Praktykę tę oczywiście najłatwiej zdobyć w biurze projektowym, gdzie kandydat uczestniczy bezpośrednio w pracach projektowych. Zakres prac polegających na przygotowaniu dokumentacji projektowej odpowiada zakresowi specjalności uprawnień budowlanych, o jakie ubiega się wnioskodawca.

Zalecaną formą zatrudnienia jest praca na stanowisku asystenta projektanta. Kandydat starający się o udzielenie uprawnień projektowych powinien brać bezpośredni, czynny udział przy sporządzaniu konkretnych zadań projektowych. Do zadań tych należy między przede wszystkim sporządzanie dokumentacji rysunkowej technicznej, opisu technicznego oraz dokonywanie niezbędnych obliczeń.

Stanowiska inne niż wymienione

Powyższe sugerowane stanowiska pracy nie oznaczają, że praktyka na innym stanowisku nie zostanie zakwalifikowana jako prawidłowa. Przepisy nie określają konkretnych stanowisk, jakie należy zajmować celem odbycia praktyki zawodowej. Główne wymagania skupiają się na zakresie wykonywanych czynności i zadań oraz ich kompatybilności ze specjalnością uprawnień o jakie ubiega się kandydat. Weryfikacji poprawności odbytej praktyki zawodowej dokonuje komisja kwalifikacyjna PIIB oraz IARP. Wymienione stanowiska (asystent projektanta, inżynier budowy, majster budowy, asystent kierownika) nie budzą w komisji wątpliwości. Natomiast zatrudnienie na innym stanowisku, np. kosztorysanta czy pracownika administracyjnego, może już takie wątpliwości wywołać. W tej sytuacji komisja może poprosić kandydata o złożenie stosownych wyjaśnień lub przedstawienie dowodów potwierdzających prawidłowość odbycia praktyki zawodowej w odpowiednim zakresie.

Dopuszcza się inne formy odbywania praktyki niż praca w biurze projektowym czy na budowie.

Pozostałe formy odbywania praktyki zawodowej

1. Praktyka studencka

Zgodnie z artykułem 14 ust. 4a ustawy Prawo budowlane praktyka studencka może zostać uznana w całości lub części za praktykę zawodową. Warunkiem zakwalifikowania praktyki odbywanej w ramach studiów wyższych jest opracowanie programu stadiów z udziałem organu samorządu zawodowego (PIIB lub IARP). W tym przypadku, zgodnie z ustawą Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, uczelnia w ramach której odbywane są praktyki powinna zawrzeć umowę z organem samorządu zawodowego, która umożliwi udział organu w tworzeniu programu studiów oraz sposobie odbywania takiej praktyki zawodowej.

W rzeczywistości możliwość ta jest tylko teoretyczna, ponieważ uczelnie niechętnie podpisują umowy umożliwiające ingerencję Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa i Izby Architektów w program studiów. Praktyk studenckie, organizowane zwykle na ostatnich latach studiów dla kierunków technicznych, nie są więc rozliczane w ramach praktyki zawodowej do uprawnień budowlanych.

2. Praktyka projektowa pod patronatem

Zgodnie z artykułem 14 ust. 4b ustawy Prawo budowlane za praktykę zawodową przy sporządzaniu projektów może być uznana roczna praktyka zawodowa przy sporządzaniu projektów pod patronatem osoby posiadającej odpowiednie uprawnienia budowlane zwanej „patronem”. Zakres praktyki pod patronatem powinien odpowiadać zakresowi uprawnień o jakie ubiega się kandydat.

Różnice pomiędzy praktyką pod patronatem, a tradycyjną praktyką w biurze projektowym są następujące:

nie musi być odbywana w biurze projektowym,
nie wymaga nawiązywania stosunku pracy (nieformalny stosunek pracy),
patronem może być członek rodziny lub znajomy,
patronem musi być osoba posiadająca 5-letnie doświadczenie przy sporządzaniu projektów w ramach posiadanych uprawnień budowlanych (więcej niż w przypadku opiekuna tradycyjnej praktyki zawodowej).

Możliwość odbycia praktyki pod patronatem dotyczy tylko praktyki przy sporządzeniu projektów. Praktyka wykonawcza, odbywana zwykle na budowie, nie może zostać zaliczona przez komisję kwalifikacyjną w formie patronatu.

3. Praktyka wykonawcza w nadzorze budowlanym i w zarządach infrastruktury kolejowej lub drogowej

Rozporządzenie w sprawie przygotowania zawodowego do pełnienia samodzielnych funkcji technicznych w budownictwie dopuszcza kolejne fory odbywania praktyki zawodowej (par.2, ust ). Widnieje tu zapis o możliwości odbycia praktyki w nadzorze budowlanym lub zarządzie infrastruktury dróg / kolei.

Do praktyki zalicza się więc:

wykonywanie czynności inspekcyjno-kontrolnych w urzędach obsługujących organy nadzoru budowlanego;
pracę polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych wykonywaną w urzędach obsługujących organy administracji rządowej albo jednostek samorządu terytorialnego, realizujących zadania zarządcy drogi publicznej;
pracę u zarządcy infrastruktury kolejowej lub w podmiocie odpowiedzialnym za utrzymanie infrastruktury kolejowej we właściwym stanie technicznym działającym na zlecenie zarządcy infrastruktury kolejowej, polegającą na wykonywaniu czynności na terenie budowy lub czynności inspekcyjno-kontrolnych i obejmującą konieczność fachowej oceny zjawisk, stanu technicznego budowli i urządzeń budowlanych lub samodzielnego rozwiązywania zagadnień architektonicznych oraz techniczno-organizacyjnych.

Kluczowa jest długość praktyki zawodowej odbywanej w nadzorze budowlanym lub u zarządców infrastruktury kolejowej i drogowej. Dwa lata takiej praktyki uznaje się za rok praktyki zawodowej na budowie. Świadczy to o tym, iż Ustawodawca traktuje tego rodzaju praktykę za mniej wartościową niż tradycyjna praktyka odbywana na budowie.

Przepis jednoznacznie wskazuje miejsca gdzie możliwe jest odbywanie praktyki zawodowej i nie ma możliwości odbywania praktyki w innym miejscu, niewyszczególnionym w rozporządzeniu, nawet jeśli jest ono bezpośrednio związane jest z budownictwem, np. praca w urzędzie konserwacji zabytków czy organach administracji architektoniczno-budowlanej.

Warto zauważyć, że praktyka w organach i urzędach wyszczególnionych powyżej może być wykonywana wyłącznie w ramach praktyki na budowie. Praktyka projektowa nie może być zastąpiona praktyką w nadzorze budowlanym czy w zarządach infrastruktury drogowej i kolejowej.

Kiedy praktyka zawodowa nie jest wymagana?

Ustawa Prawo budowlane (art. 14 ust. 5) dopuszcza sytuację w której kandydat nie musi odbywać praktyki zawodowej. Jest to jednak wyjątkowa sytuacja dotycząca wyłącznie osób, które posiadają już uprawnienia w ograniczonym zakresie, a ubiegają się o nadanie uprawnień bez ograniczeń w tej samej specjalności. Warunek ten zachodzi tylko w obrębie danej specjalności, dla której uprawnienia są tożsame, czyli:

osoba posiadająca uprawnienia projektowe w ograniczonym zakresie ubiega się o uprawnienia projektowe bez ograniczeń;
osoba posiadająca uprawnienia do kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie ubiega się o uprawnienia do kierowania bez ograniczeń.
osoba posiadająca uprawnienia łączne do projektowania i kierowania robotami budowlanymi w ograniczonym zakresie ubiega się o uprawnienia do projektowania i kierowania robotami budowlanymi bez ograniczeń;

Ponadto należy zwrócić uwagę na uprawnienia budowlane jakie posiadał opiekun, który podpisał pierwszą praktykę zawodową. Musi on posiadać uprawnienia bez ograniczeń. Tylko w takim przypadku nie będzie potrzeby ponownego odbywania praktyki zawodowej.

Czynności niezaliczane do praktyki zawodowej

Nie wszystkie czynności mogą być rozliczone w ramach praktyki zawodowej do uprawnień budowlanych.

Poniżej przedstawiono przykłady zadań, których komisja kwalifikacyjna nie uwzględni w ramach praktyki zawodowej:

1. Sprawdzanie projektów

Zgodnie z Ustawą Prawo budowlane warunkiem zaliczenia praktyki jest praca polegająca na bezpośrednim uczestnictwie w pracach projektowych. Praca polegająca na sprawdzaniu projektu nie może być więc zaliczona na poczet praktyki zawodowej, gdyż nie polega na sporządzeniu projektu, a jedynie na ocenie gotowych rozwiązań, które zostały zaproponowane w dokumentacji. Osoba sprawdzająca projekt nie uczestniczy bezpośrednio w pracach nad wykonaniem projektu, a więc nie może sprawować nadzoru nad prawidłowym wykonywaniem obowiązków przez praktykanta, co jest warunkiem koniecznym do zaliczenia praktyki zawodowej.

2. Nadzór inwestorski

Praca polegając na wykonywaniu nadzoru inwestorskiego nie może być zakwalifikowana w ramach praktyki zawodowej. Przykładem takiego stanowiska może być asystent inspektora nadzoru inwestorskiego. W tej sytuacji kandydat nie bierze bezpośredniego udziału w procesie budowlanym, co jest wymagane w przypadku kwalifikowania praktyki zawodowej. W świetle obowiązujących przepisów inspektor nadzoru inwestorskiego nie może kierować praktyką zawodową do uprawnień budowlanych.

3. Praca na stanowiskach technicznych w zakładach pracy

Praktyka zawodowa nie może być odbywana w zakładach pracy na stanowiskach technicznych. Mowa tu głównie o działach administracyjnych, eksploatacyjnych lub technicznych, gdzie nie jest wymagane posiadanie uprawnień budowlanych. Przykładem takiej jednostki może być spółdzielnia mieszkaniowa lub inne zakłady związane z bieżącą konserwacją i utrzymaniem obiektu i jego infrastruktury oraz urządzeń. Warto pamiętać o tym, że odbycie praktyki zawodowej musi być potwierdzone przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane w nieograniczonym zakresie, w specjalności o jaką występuje kandydat. Jeśli w danym zakładzie nie ma osoby z uprawnieniami, która taką praktykę może potwierdzić to znaczy, że miejsce to nie jest odpowiednie do odbywania praktyki zawodowej.

4. Pozostałe czynności

Pozostałe czynności, które nie są zaliczane do praktyki zawodowej to między innymi wykonywanie kosztorysów, przedmiarów, obmiarów, inwentaryzacji. Ponadto do praktyki nie należy uwzględniać projektów koncepcyjnych, rozliczeń budowy czy też pomiarów elektrycznych eksploatacyjnych.

Czynności te są wykonywane niejednokrotnie podczas odbywania praktyki czy to projektowej, czy wykonawczej. Nie oznacza to, że cała praktyka zostaje skreślona. Nie należy jednak tych czynności uwzględniać przy rozliczaniu czasu (tygodni), w ramach którego odbywana jest praktyka zawodowa.

Miejsce i forma praktyki zawodowej