Chodnikami są wydzielone pasy ulic, placu lub terenu, które są przeznaczone dla ruchu pieszego (egzamin ustny na uprawnienia architektoniczne). W miastach pod chodnikami najczęściej znajdują się przewody uzbrojenia podziemnego. Takie przewody wymagają częstych rewizji czy wymian.
Nawierzchnia chodnika powinna być:
– równa,
– estetyczna,
– higieniczna, czyli umożliwiająca łatwe oczyszczanie,
– łatwo rozbieralna,
– możliwie bez uszkodzeń,
– tania.
Z tego względu, że występuje małe obciążenie, nawierzchnia chodników nie musi być masywna. To przede wszystkim rzutuje na konstrukcję chodników, a także rodzaje stosowanych materiałów. Duże znaczenie ma tam beton. Najczęściej używa się go w formie:
– monolitycznych płyt betonowanych na miejscu,
– prefabrykowanych elementów, tzw. płyt chodnikowych.
W obrębie pasa chodnikowego mogą wystąpić betonowe elementy chodnikowe, które pełnią różne funkcje czy są przeznaczone do różnych celów. Mowa tu m.in. o:
– krawężnikach,
– płytach chodnikowych,
– obrzeżach,
– ściekach (programy do uprawnień budowlanych).
Zadania krawężnika
Podstawowymi zadaniami krawężników są:
– wytworzenie stałych kierunkowo i wysokościowo linii, ułatwiających wykonawstwo i konserwację nawierzchni jezdni i chodników,
– wyraźne oddzielenie jezdni od chodników, zieleńców, torowisk tramwajowych i ścieżek rowerowych,
– wytworzenie ścieku dla odprowadzenia wód opadowych,
– wytworzenie w pasie ulicznym ostro rysujących się linii prowadzących optycznie kierowców, a przez podwyższenie poziomu chodnika o kilka czy kilkanaście centymetrów podniesienia bezpieczeństwa ruchu pieszego.
Z powodu tylu funkcji elementy krawężnikowe powinny spełniać odpowiednie wymogi techniczne i pod kątem materiałowym, i wymiarowym.
Krawężniki kamienne należą do trwałych i efektownych materiałów. Jednak z powodu wysokich kosztów często zastępuje się je krawężnikami betonowymi. Są one powszechnie stosowane w przypadku ulic osiedli mieszkaniowych oraz innych o podrzędnym znaczeniu.
Produkcja krawężników
Krawężniki produkuje się w wytwórniach betonu. Ich warunki produkcji są uregulowane w myśl odpowiednich norm. W Polsce obowiązuje norma PN-63/B-14051. W niej wymienione są 2 typy krawężników:
– A – krawężniki prostokątne ścięte,
– B – krawężniki prostokątne.
Pierwsze z nich wyróżniają się tym, że posiadają licową warstwę ochronną. Jej grubość wynosi co najmniej 35 mm. Beton warstwy ochronnej powinien mieć markę 300. Dodatkowo powinien on być wykonany z grysów, które pochodzą z twardych gatunków skał (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Mowa tu m.in. o bazalcie, porfirze czy granicie.
Z kolei beton marki 250 wykorzystuje się w przypadku:
– pozostałej części objętości krawężników I klasy,
– całego betonu krawężników II klasy.
Kruszywo składa się z reguły z piasku i żwiru bądź tłucznia.
Krawężniki można produkować mechanicznie bądź ręcznie.
Układanie krawężników ulicznych
Z tego powodu, że krawężniki pełnią bardzo ważną rolę, ich posadowienie powinno odbywać się w taki sposób, żeby gwarantowały one niezmienność przebiegu linii krawężników w planie i profilu podłużnym.
Układanie krawężników może się odbywać:
– bezpośrednio na gruncie,
– na ławach fundamentowych.
Odsłonięta ściana krawężnika pełni funkcję stopnia przy przejściu z jezdni na chodnik. Jej wysokość w normalnych warunkach powinna wynosić 12 cm. W uzasadnionych przypadkach ta wysokość może wynosić od 6 do 15 cm (egzamin ustny na uprawnienia budowlane). Na łukach o promieniu 15 m powinno układać się krawężniki łukowe z elementów, które mają odpowiednio dobrany promień krzywizny.
Ławą fundamentową dla krawężnika może być:
– warstwa piasku,
– podkład kamienny,
– beton.