Kruszywo, które jest produkowane jako składnik betonu powinno spełniać określone wymagania dotyczące technologii betonu. Należy jednak mieć na uwadze, że koszt uszlachetnienia kruszywa musi być uzasadniony ekonomicznie. Eksploatowanie każdego ze złóż oraz wybór asortymentu kruszywa służącego do produkowania powinna być podejmowana na podstawie analizy jakościowej oraz ilościowej. Bierze się tu pod uwagę takie czynniki jak wykorzystanie surowca, opłacalność rodzaju uszlachetnienia kruszywa w stosunku do spodziewanych efektów.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane] Przykładowo produkowanie kruszywa otoczakowego wykorzystywanego do betonów oparte jest na wydobywaniu kruszywa ze złoża. Następnie przeprowadza się podział na frakcje piaskowe i żwirowe. Czasami przeprowadzane jest również odpylanie oraz uszlachetnianie piasku.

Systemy eksploatacji

Systemy eksploatacji uzależnia się głównie od położenia złoża względem poziomu jaki posiada zwierciadło wody. Możemy wyróżnić tu systemy lądowe, wodno-lądowe oraz wodne. Eksploatacja złóż, które znajdują się powyżej zwierciadła wody jest prowadzona za pomocą dowolnej wielkości koparek jednoczerpakowych na przykład łyżkowych, chwytakowych czy zgarniakowych lub za pomocą koparek wieloczerpakowych.[uprawnienia budowlane]

System lądowy 

Proces wydobycia polega na urobieniu oraz załadowaniu kruszywa na środki służące do ich transportowania. Podczas okresu zimowego niezbędne jest rozluźnianie piasków, które zamarzły. Stosuje się w tym celu roboty strzałowe materiałami wybuchowymi. Środkami transportu cyklicznego są tu samochody oraz wozy szynowe. Załadunek na nie odbywa się bezpośrednio na miejscu wydobycia. Inna sytuacja ma miejsce w przypadku środków transportu ciągłego takich jak przenośniki taśmowe. Tam załadunek odbywa się poprzez przesuwne urządzenia służące do zasypywania.[segregator uprawnienia budowlane] Przed procesem eksploatacji lądowych złóż niezbędne jest zdjęcie nakładu, czyli gleby, która ma dużą zawartość humusu. Taki system eksploatacji jest korzystny, ponieważ występuje tu możliwość rekultywacji terenów wyeksploatowanych. W przypadku tych złóż główną wadą jest silne zanieczyszczenie organiczne oraz pylaste. Przez to kruszywo powinno ulegać operacjom uszlachetniających.

System lądowo-wodny

System lądowo-wodny jest stosowany w przypadku, gdy eksploatacja złóż odbywa się na poziomie zwierciadła wody, który jest ponad poziomem wydobycia. Głębokość czerpania w tym przypadku może osiągać wartość do 10 metrów. Do tego systemu stosowane są koparki chwytakowe oraz kubełkowo-łańcuchowe. Ich zadaniem jest załadowywanie wydobytego kruszywa na środku służące do transportu.[egzamin na uprawnienia budowlane] W tym przypadku dochodzi do bardzo korzystnego zjawiska, którym jest częściowe wypłukiwanie materiałów pylastych podczas wydobywania kruszywa z wody. Podczas mrozów ten rodzaj eksploatacji jest wstrzymywany. W przypadku tego systemu niemożliwa jest rekultywacja terenów już wyeksploatowanych. W przypadku tego systemu wykorzystuje się jednostki pływające, które mogą czerpać do głębokości wynoszących od 10 do 30 metrów poniżej zwierciadła wody. Taki system stosuje się w korytach rzek oraz basenach eksploatacyjnych.[uprawnienia budowlane testy]

Kruszywa otoczakowe

Kruszywa otoczakowe podczas procesu produkcyjnego muszą podlegać klasyfikacji sitowej. Klasyfikacja ta jest podstawową operacją produkcyjną. Podczas klasyfikacji sitowej odbywa się rozdział urobku, który jest uzależniony od wielkości ziarn na frakcje, które mają ustalone granice. Granice te są określane na podstawie wielkości otworów sit. Klasyfikacja sitowa służy do rozdzielenia pospółki na piasek oraz frakcje żwirowe. Podczas produkowania żwiru możliwe jest łączenie poszczególnych frakcji w grupy frakcji. Proces przesiewania może zostać ułatwiony poprzez zastosowanie procesu przesiewania na natryskiem. Do procesu klasyfikacji sitowe wykorzystuje się urządzenia, które są nazywane przesiewaczami.[akty uprawnienia budowlane]