W ujęciach ze swobodnym zwierciadłem wody, czyli przykładowo w siłowniach przyjazowych oraz kanałowych wymiar F i kształt, jaki ma przekrój wlotowy wiąże się z wymiarami spirali wlotowej. Przekrój wlotu jest zazwyczaj prostokątny. Wewnątrz spirali wlotowej następuje stopniowe przyspieszanie strug wody oraz nadanie im odpowiedniego kierunku. Dla wlotów całkowicie otwartych prędkość wynosi około 1,25-1,4 m/sek. Dla wlotów posiadających kraty czyszczone mechanicznie są one mniejsze i wynoszą od 1,05 do 1,2 m/sek. Dla wlotów z kratami, które oczyszcza się ręcznie prędkość ma wartość od 0,85 do 1 m/sek. Wartości prędkości dla budowli wlotowych do kanałów derywacyjnych wynoszą od 0,75 do 1 m/sek. W ujęciach głębinowych posiadających kraty prędkości wlotowe mogą być redukowane do 0,25-0,35 m/sek dla krat stałych oraz 0,45-0,6 m/sek dla krat wyjmowanych.[akty uprawnienia budowlane]

Umiejscowienie elementów budowli wodnych

Wloty powierzchniowe oraz głębinowa, które łączą się ze sztolnią lub z rurociągami ciśnieniowymi powinny mieć przejścia wykonywane łagodnie. Można to zrobić przez zastosowanie skosów lub łuków. W przypadku istnienia zasuw wlotowych należy umieszczać je w takich miejscach wlotu, gdzie wartości średnie prędkości wody są mniejsze od 2-2,5 m/sek. W sytuacji, gdy ujęcie wody umieszczone zostaje w dnie zbiornika, jego zboczu lub w budowli piętrzącej to przy pewnych założeniach umiejscowienie wlotu nie jest zależne od względów hydraulicznych. Ma to miejsce dla dostatecznego przykrycia warstwą wody oraz dla prędkości wody znajdującej się w zbiorniku mającą wartość zbliżoną do zera. Dla tej sytuacji najważniejsze są kompozycyjne, konstrukcyjne, topograficzne oraz geologiczne czynniki.[uprawnienia budowlane]

Problemy z usytuowaniem budowli

Jeżeli ujęcie wody wykonywane jest bezpośrednio w rzece lub kanale to bardzo problematyczne jest jego usytuowanie. Częste niemożliwe jest analityczne rozwiązanie tego problemu. W takim przypadku umiejscowienie budowli wybiera się w sposób doświadczalny.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane] Następnie należy je zweryfikować przez badania przeprowadzane na modelach hydraulicznych. Sprawdza się tam ich prawidłowość względem ruchu wody oraz zagrożenia spowodowane osadem dennym. O umiejscowieniu budowli decydują trzy główne czynniki. Pierwszym z nich jest prędkość wody jaka występuje w głównym rejonie ujęcia. Trzeba mieć również na uwadze ilość rumowiska oraz lodu jaka jest prowadzona przez rzekę. Ostatnim z czynników są ogólne warunku geologiczne oraz topograficzne. Ważne też jest położenie innych budowli danego stopnia, takich jak śluzy komory, obwałowania czy jazy.[uprawnienia budowlane testy]

Rumowisko

Ruch rumowiska jest często jednym z najpoważniejszych problemów podczas konstruowania budowli. Ilości osadów nieraz mogą być bardzo duże. W takim przypadku istnieje duża obawa przed zamuleniem kanały oraz zmniejszeniem przekroju czynnego danego wlotu. Dla rzek spiętrzonych przez jaz i wodzie roboczej prowadzonej do siłowni przez kanał derywacyjny wlot umieszcza się obok jazu.[segregator uprawnienia budowlane] W takiej sytuacji woda dzieli się na dwa strumienie. Oprócz tego samo rumowisko również dzieli się na dwie części. Jedna z nich osadzana jest w korycie rzeki. Druga natomiast przenika do kanału wraz z wodą roboczą. Pierwszą z nich można usuwać przez płukanie stanowiska. Robi się to poprzez otwarcie jazu o odpowiednią wielkość. Druga część może zamulać stopniowo kanał. Konsekwencją tego może być zmniejszenie jego czynnego przekroju oraz utrudnienie dopływu wody do siłowni. Obniża to zarówno jej moc oraz produkcję energii. Podczas projektowania budowli wodnych bardzo ważne jest, by ilość rumowiska jaka wprowadzana jest do kanału miała jak najmniejsza wartość oraz by była możliwość jego periodycznego usuwania.[egzamin na uprawnienia budowlane]