W jazach występują najróżniejsze problemy podczas ich projektowania. Związane są one zarówno z samym procesem projektowania jak i wykonawstwa oraz programowania robót. Powoduje to, że nie istnieją ogólne zasady projektowania jazów i każdy z nich wykonuje się według indywidualnego projektu. Projekty związane są zarówno z miejscem w jakim będzie dany jaz umiejscowiony oraz z dokładną funkcją jaką ma pełnić. W dalszej części przedstawione zostaną najczęstsze problemy związane z projektowaniem oraz budową jazów.[uprawnienia budowlane]

Jazy z zamknięciami o niewielkim piętrzeniu

W przypadku jazów, w których występują zamknięcia o niewielkim piętrzeniu próg wykonuje się jako niski. Czasami dochodzi do sytuacji, że próg nawet zanika.[segregator uprawnienia budowlane] W tym przypadku zamienia się go w płytę, która tworzy jedną całość z wypadem służącym do rozpraszania energii. Takie rozwiązanie spotyka się często w jazach zasuwowych, walcowych oraz klapowych. Najczęściej jednak występuje w jazach kozłowo-iglicowych o kozłach z systemem Poirego. Często też mamy do czynienia z tym przypadkiem w jazach dachowych.[egzamin na uprawnienia budowlane]

Jazy sektorowe

W sektorowych jazach, gdzie występuje mechanizm przepuszczania wody przez chowanie się wewnątrz wnęk w korpusie część jazowa stała stanowi około połowę wysokości całego piętrzenia. Taki zabieg stosuje się w sytuacji, gdy nie chcemy dopuścić do fundamentowania głęboko. W tego typu mechanizmach poprzez łożysko jest przekazywana całość siły parcia wody na korpus. Taką sytuację możemy też spotkać w jazach bębnowych oraz klapowych z systemem Desfontainesa.

Siły w jazie sektorowym

Dla jazów sektorowych siła pochodząca od reakcji podpory działa ekscentrycznie w stosunku do podstawy. Może ona wywoływać bardzo duże momenty zginające. Są one bardzo niebezpieczne, głównie w przekrojach narażonych na pękanie. W tych miejscach należy odpowiednio je zbroić.[uprawnienia budowlane testy] Drugim powodem zbrojenia jest ciężar własny danej konstrukcji, który kumuluje się w mimośrodowo w stosunku do danego przekroju. W celu zapewnienia bezpieczeństwa oprócz normalnych obliczeń całości fundamentu przeprowadza się obliczenia kontrolujące dotyczące pęknięć fundamentów w tych miejscach.

Budowle piętrzące o wysokich spiętrzeniach

W przypadku gdy w danej budowli piętrzącej występują wysokie piętrzenia wynoszące powyżej 15 metrów stosuje się często jazy z wysokimi progami. Progi te zaopatruje się w spusty denne. Taka sytuacja ma miejsce w jazach, które są budowane ponad profil rzeki i w późniejszym etapie kieruje się nią przepływ wody. Powoduje to zamknięcie w tym samym czasie rzeki i buduje się w poprzek jej koryta wał ziemny. Czasami jednak niemożliwe jest wybudowanie jazu wewnątrz koryta rzeki bezpośrednio, ponieważ nie można wtedy rzeki przenieść do innego koryta.[akty uprawnienia budowlane]

Rozwiązania dotyczące budowy jazu

W przypadku sytuacji opisanej powyżej może wykorzystane być parę rozwiązań. Pierwsze z nich związane jest z podziałem koryta na dwie połówki. Jedna z nich powinna być otwarta, a druga zamykana przy użyciu grodzy. Pod osłoną grodzy buduje się część jazu. Pierwszym etapem takiej konstrukcji jest budowanie przyczółka, filarów oraz przęsła jazu. Muszą być one przystosowane do przepuszczania wody bez jej spiętrzania. W późniejszym etapie buduje się drugą grodzę i pod jej osłoną filar jazowy oraz działowy i przęsła jazowe.[uprawnienia budowlane konstrukcyjno-budowlane]