W budownictwie woda rozpatrywana jest jako składnik zapraw i betonów oraz jako środowisko, które może wpływać korodująco na budowle betonowe. Badania wody do zapraw i betonów, które są zgodne z przepisami polskimi dotyczą w szczególności:
– zapachu,
– przezroczystości i cech chemicznych,
– wytrzymałości próbek cementowych, które zarobiono badaną wodą,
Metoda miareczkowa dotyczy zbadania reakcji chromianu barowego w kwaśnym roztworze z zawartymi w wodzie jonami siarczanowymi i wydzieleniu równoważnej ilości jonów dwuchromianowych. Uwalniają one z roztworu jodku potasowego równoważną ilość wolnego jodu. Tak wydzielony jod należy miareczkować tiosiarczanem sodowym w kwaśnym roztworze.
Badanie odczynu pH – metoda kolorymetryczna
Zgodnie z polskimi przepisami odczyn pH należy badać metodą kolorymetryczną. Metoda ta polega na porównaniu zabarwienia badanej wody, do której dodano odpowiedni wskaźnik, z przygotowaną skalą wzorców. Wykorzystuje się do tego następujące odczynniki:
1) roztwór alkoholowy alfa-naftalu cz.d.a.: 5 G alfa-naftalu rozpuszczone w 100 ml 96% alkoholu etylowego;
2) kwas siarkowy cz.d.a, bez azotanów;
3) nasycony roztwór siarczanu sodowego cz.d.a.;
4) kwas solny cz.d.a;
5) roztwór zasadowego octanu ołowiowego: 60g octanu ołowianego cz.d.a., 20g tlenku ołowianego cz.d.a. i 100 ml wody destylowanej należy razem rozetrzeć i podgrzać aż do uzyskania barwy lekko różowej, następnie dodać 190 ml wody destylowanej, zostawić do sklarowania, odsączyć i przechowywać w zamkniętej butelce.
Badanie wody na zawartość białek i garbników
Zadnim próbka wody zostanie przebadana, konieczne jest zweryfikowanie zawartości białek i garbników (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Aby to sprawdzić, należy do wody dodać kilka kropli zasadowego octanu ołowiowego. Dzięki temu można zobaczyć, czy powstaje osad. Jeżeli tak, to należy dodawać tak długo odczynniki, aż cały osad się nie wytrąci. Nadmiar octanu ołowiowego strąca się roztworem siarczanu sodowego. Taką wodę należy odsączyć i zbadać przesącz.
Badanie wody polega na tym, że do zlewki o pojemności 100 ml wlewa się 50 ml badanej wody lub przesączu. Następnie należy dodać 2-3 krople kwasu solnego. Kolejnym krokiem jest przykrycie zlewki szkiełkiem zegarowych oraz ogrzanie jej na łaźni wodnej przez 30 minut. Należy zostawić roztwór do ostudzenia. Później należy wlać do probówki kolejne 10 ml roztworu, opłukać probówkę i wlać roztwór. Jest to czynność, którą należy powtórzyć 3 razy. Do roztworu, który pozostał na ściankach probówki dodaje się 3 krople 5% roztworu alfa-naftalu i 1 ml kwasu siarkowego.
Jeżeli zabarwienie będzie fioletowo-czerwone, to należy wyznaczyć metodą Bertranda zawartość cukrów (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia). W pozostałych przypadkach można stosować tę samą metodę pod warunkiem odparowania próbki.
Określenie zawartości cukrów metodą Bertranda.
Do określenia zawartości cukrów metodą Bertranda konieczne jest wykorzystanie takich odczynników:
a) roztwór Fehlinga I: 40 g siarczanu miedziowego cz.d.a. należy rozpuścić w wodzie destylowanej i rozcieńczyć do 1:1;
b) roztwór Fehlinga II: 200 g winianu sodowo-potasowego należy rozpuścić w cieplej wodzie (w razie potrzeby przesączyć), dodać 150g NaOH i rozcieńczyć do 1l wodą destylowaną;
c) roztwór siarczanu żelazowego: 50 g siarczanu żelazowego cz.d.a. i 200 g kwasu siarkowego należy rozpuścić w wodzie destylowanej do objętości 1l:
– odczynnik nie powinien odtleniać nadmanganianu potasowego,
– dla sprawdzenia dodaje się nadmanganianu potasowego, aż do wywołania widocznej zmiany barwy;
d) roztwór nadmanganianu potasowego: 4,972 g nadmanganianu potasowego należy rozpuścić w 1l wody; 1 ml roztworu powinien odpowiadać 10 mg miedzi, 50 ml roztworu zaś 0,5270 g szczawianu sodowego;
e) roztwór 1l kwasu solnego.
To badanie wykonuje się wyłącznie przy zawartości cukru 6-90 mg na 100 ml wody. Należy pamiętać o tym, żeby przed badaniem wytrącić z wody białka i garbniki.
W celu wyznaczania zawartości cukrów metodą Bertranda odmierza się 100 ml wody badanej lub przesączu, dodaje 3 ml kwasu solnego i ogrzewa przez 30 min na łaźni parowej. Następnie należy roztwór ochłodzić. Po tym dodaje się 3 ml wodorotlenku sodowego, 20 ml roztworu Fehlinga oraz 20 ml roztworu Fehlinga II. Należy to wymieszać i gotować przez 3 minuty. Kolejnym krokiem jest przesączenie roztworu przez sączek Schotta G4. Do pomocy wykorzystuje się pompę wodną do kolby ssawkowej.
Jeżeli przesącz ma niebieską barwę, to badanie wykonano właściwie. W innym przypadku konieczne jest powtórzenie badania z większą ilością odczynników lub mniejszą ilością wody. Osad tlenku miedziowego, który znajduje się na sączku, rozpuszcza się roztworem siarczanu żelazowego. Następnie sączek przemywa się dwa razy gorącą wodą destylowaną. Przesącz miareczkuje się natychmiast roztworem nadmanganianu potasowego (uprawnienia budowlane).
