Liczniki

Do wykrywania promieniowania gamma wykorzystuje się liczniki oraz materiały fotoczułe (egzamin na uprawnienia budowlane). Do najbardziej popularnych detektorów zalicza się liczniki Geigera-Millera. Liczniki Geigera-Millera w środku wypełnia mieszanina gazów organicznych bądź chlorowcowych pod niskim ciśnieniem. Działanie licznika polega na tym, że wykorzystuje się zjawisko jonizacji gazów wewnątrz licznika pod wpływem cząstek promieniowania, które przechodzą przez objętość czynną licznika. Zadaniem tych liczników jest rejestracja cząstek, które przechodzą przez gazy. Cząstki te mają postać impulsów elektrycznych. Czułość licznika G-M zależy przede wszystkim wydajność i powierzchnia robocza katody.

Aby zwiększyć czułość mierników izotopowych, coraz częściej wykorzystuje się układy kilku małych liczników. Głównym powodem, dla którego stosuje się tę metodą jest to, że powierzchnia katody będzie w tym przypadku większa niż przy zastosowaniu jednego dużego licznika o objętości równej sumie objętości kilku małych.

Licznik scyntylacyjny zbudowany jest ze scyntylatora i fotopowielacza. Działanie licznika opiera się przede wszystkim na wykorzystaniu zjawiska luminescencji. Zjawisko to występuje w niektórych substancjach na skutek działania promieniowania jonizującego. Rozbłyski, które mają miejsce w scyntylatorze (scyntylacje) rejestruje się dzięki fotopowielaczowi, który charakteryzuje się dużą światłoczułością. Zadaniem fotopowielacza jest przekształcenie scyntylacji w impulsy elektryczne.

Do zalet liczników scyntylacyjnych należy zaliczyć przede wszystkim ich dużą wydajność (testy 2022 uprawnienia). Przewyższa ona 10-100 razy wydajność liczników G-M. Z kolei ich wadami są:

– niestabilność czułości w czasie,

– zależność od temperatury,

– bardziej złożony układ elektryczny,

– większe wymagania odnośnie do stałości parametrów elektrycznych tego układu.

Materiały fotoczułe

Materiały fotoczułe należą do grona podstawowych detektorów promieniowania gamma w radiografii. Promienie gamma w pierwszej kolejności przechodzą przez badany beton. Następnie padają na błonę fotograficzną, co doprowadza do jej zaczernienia. Zgodnie z poziomem zaczernienia możliwe jest określenie natężenia bądź dawki promieniowania, które pada na błonę.

Okładki wzmacniające wykorzystuje się, aby zwiększyć efekt napromieniowania błony. Umieszcza się je w środku kasety po obu stronach błony. Okładki to cienkie folie z ołowiu bądź okładki solne (fluoroscencyjne).

Na skutek działania promieni gamma w okładkach ołowianych powstają elektrony o małej energii (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Zwiększenie efektu napromieniowania ma miejsce na skutek pochłaniania elektronów przez emulsję błony. Z kolei okładki fluoroscencyjne na skutek działania promieni gamma wysyłają promienie widzialne i ultrafioletowe, które są prawie w całości pochłaniane przez emulsję błony.

Współczynniki wzmocnienia dla okładek:

– ołowianych – 2-4,

– fluoroscencyjnych – 10-40.

Liczbową miarą zaczernienia błony jest gęstość optyczna równa logarytmowi dziesiętnemu stosunku strumienia świetlnego padającego na błonę do strumienia świetlnego przepuszczanego przez tę błonę. Gęstość optyczna zależy od:

– warunków geometrycznych,

– warunków spektralnych przeprowadzanych pomiarów.

W przypadku analizy radiogramów należy przyjąć gęstość optyczną wizualną:

– zmierzoną w świetle rozproszonym za pomocą densytometru,

– przez porównanie radiogramu z wzorcową próbką zaczernienia.

Krzywą charakterystyczną danej błony jest krzywa zmian zaczernienia błony w zależności od logarytmu dawki promieniowania. Tangesem kąta nachylenia stycznej do krzywej charakterystycznej jest miarą kontrastowości danej błony. Największa czułość jest wtedy, kiedy krzywa charakterystyczna jest najbardziej stroma. W praktyce zastosowanie defektoskopii izotopowej betonu ograniczone jest do sporadycznych przypadków kontroli wypełnienia kanałów w kablobetonie i wykonania fragmentów konstrukcji z betonu. Brakuje odpowiedniej ilości materiału doświadczalnego dla stwierdzenia stopnia użyteczności oraz zakresu stosowania defektoskopii betonu. Łatwo wykrywa się stal zbrojeniową w betonie. Jest to możliwe ze względu na znaczne kontrasty na radiogramie (program egzamin uprawnienia 2022).