Badanie za pomocą aparatu Amslera przeprowadza się na zaprawie (egzamin ustny uprawnienia architektoniczne – pytania). Należy ją równomiernie rozłożyć w formach. Rozkłada się ją w trzech warstwach, a każdą z nich zagęszcza się dwudziestoma uderzeniami ubijaka. Tworzy się beleczki o wymiarach 10x10x50 cm. Na końcach takich form powinny się znajdować otwory, które posłużą do założenia czopików. Po 48 godzinach od zabetonowania próbki wyciąga się z form i wykonuje się pierwsze pomiar. Następnie beleczki są przechowywane przez 26 dni w pomieszczeniu, w którym temperatura wynosi 18^oC. Po tym terminie wykonuje się kolejne pomiary. Powinno się wykonać co najmniej 3 oznaczenia.

Ocena zmian objętości

Ocenę zmian objętości przeprowadza się również metodami chemicznymi. Należy wówczas oznaczyć odporność na rozpad:

– krzemianowy,

– żelazowy,

– pod działaniem pary wodnej.

Badanie wytrzymałości na ściskanie przeprowadza się na próbkach sześciennych, których bok ma 5 cm. Jednocześnie zaleca się, żeby podstawy próbek były równoległe do siebie i oszlifowane (materiały do egzaminu na uprawnienia architektoniczne).

Badanie metodą wskaźnika rozkruszenia

Badanie metodą wskaźnika rozkruszenia przeprowadza się na ziarnach frakcji 100-40 mm. Pobiera się 2kg próbki, która jest wysuszona do stałego ciężaru. Należy ją zważyć i wsypać do cylindra do poziomu rysy zaznaczonej na wewnętrznej powierzchni. Po wyrównaniu powierzchni kruszywa nakłada się tłok stalowy i poddaje działaniu siły 5 lub 40 T. Wykorzystuje się do tego prasę hydrauliczną.

Przyrost siły działającej na tłok powinien być stopniowy w okresie 1,0-1,5 min. Po uzyskaniu żądanej siły zwalnia się nacisk prasy. Zawartość cylindra wysypuje się i przesiewa przez sita. Podczas przesiewania należy lekko rozluźnić palcami zbite grudki kruszywa.

Należy zważyć próbkę kruszywa każdej frakcji i osobno zbadać (egzamin na uprawnienia architektoniczne). Później wsypuje się kruszywo do stalowego cylindra, wyrównuje powierzchnię i ustawia na niej tłok stalowy, który następnie poddaje się działaniu siły 26 ton. Przyrost siły na tłok powinien być stopniowy w okresie ok. 2 min. Po uzyskaniu żądanej siły zwalnia się nacisk prasy i wysypuje zawartość cylindra na odpowiednie sito. Próbkę kruszywa wsypuje się swobodnie do stalowego cylindra o wewnętrznej średnicy i głębokości równej 150 mm tak, aby wyrównana powierzchnia kruszywa znajdowała się w przybliżeniu 50 mm poniżej górnej jego krawędzi.

Cylinder, w którym znajduje się kruszywo, należy ustawić na stoliku wibracyjnym. Należy je poddać wibrowaniu przez ok. 30 sekund. Kolejnym krokiem jest umieszczenie na powierzchni kruszywa stalowego tłoku. Znajdują się na nim dwie kreski. Po przyciśnięciu lekko ręcznie tłoka do kruszywa, dolna kreska powinna znajdować się na poziomie górnej krawędzi cylindra. Jeżeli kreska znajduje się wyżej lub poniżej górnej krawędzi, niezbędne jest dodanie lub odjęcie kruszywa. Kolejnym krokiem jest ustawienie w prasie stalowego cylindra z kruszywem i stalowym tłokiem. Kruszywo jest ściskane do tego stopnia, żeby tłok zagłębił się o 20 mm. Chodzi o to, żeby górna kreska tłoka pokryła się z górną krawędzią cylindra. Siłę ściskającą odczytuje się z momentem wyrównania.

Cel badania

Badanie to wykonuje się dla frakcji powyżej 4 mm (egzamin na uprawnienia budowlane). Należy pobrać próbkę:

– 1kg kruszywa o ziarnach do 20 mm,

– 1,5kg kruszywa o ziarnach powyżej 20 mm.

Pobraną próbkę należy przemyć dokładnie wodą. Następnie oczyszcza się z pyłów. Służy do tego metalowy pędzel. Kolejnym krokiem jest wysuszenie próbki do stałego ciężaru w temperaturze 105 ± 2°C. Po tym etapie konieczne jest przesianie kruszywa na sitach ograniczających badaną frakcję i zważenie z dokładnością do 1g. Tak zważoną próbkę należy wsypać do naczynia z perforowanym dnem. Umieszcza się ją w wannie z wodą o temperaturze ok. 20°C na dwie doby. Ważne jest to, żeby poziom wody znajdował się co najmniej 20 cm nad naczyniem. Następnie naczynie z kruszywem wyjmuje się i po osiąknięciu wody zamraża przez 4 godziny w temperaturze 20°C.

Kiedy wyciągnie się naczynie z kruszywem z zamrażarki, należy umieścić je w wannie z wodą. Woda powinna mieć ok. 15-20^oC. Naczynie to przetrzymuje się tam ok. 4 godziny. Cykl zamrażania i odmrażania powtarza się 15-30 razy, w zależności od zastosowania kruszywa.