Im więcej jest typorozmiarów, tym większa jest robocizna (nauka do uprawnień budowlanych). Przykładowo w grupie N liczba typorozmiarów wynosi między 7 a 37. W związku z tym robocizna wynosi od 12,66 do 42,40%. Wyjątkowym miejscem jest zakład w Ełku. Tam asortyment w danej grupie nie był za bardzo zróżnicowany. Produkowano tam m.in. trylinkę, pachołki betonowe czy słupy ogrodzeniowe. Dzięki temu możliwe było zmniejszenie ilości roboczogodzin zużytych na zmiany nitek produkcyjnych do 11,85%. Udało się tego dokonać nawet pomimo tego, że występowało w tej grupie 37 typorozmiarów. Na niską częstotliwość zmian nitek produkcyjnych w tym przypadku miał również wpływ dogodny układ zleceń w czasie.
robocizna
Z kolei w grupie BK (elementów budowlano-konstrukcyjnych) można odnotować największe procentowe zużycie roboczogodzin. Wynika to z częstego zmieniania asortymentu produkcyjnego. Liczba typorozmiarów w tej grupie waha się od 42 do 182. Zatem zużycie wynosi od 55,41% do 86,30%. Zbadano zużycie robocizny bezpośredniej (potrzebnej na wyprodukowanie elementów w poszczególnych grupach: B, N, BK) oraz zużycie robocizny dodatkowej, która wynikała ze zmienności krótkich serii produkcyjnych. Badania te miały pomóc w procentowym określeniu czynników, które wpływają na zwyżkę pracochłonności na skutek wzrostu liczby typorozmiarów wyrobów.
Materiał i robocizna
Na skutek przeprowadzonej analizy wysuwa się wniosek, że połączenie materiałów oraz robocizny w efekcie dają ogólny koszt wytwarzania. Są to dwa najważniejsze czynniki (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia).
Grupa materiałów składa się z następujących kosztów:
– amortyzacji budynków, placów, instalacji
– amortyzacji środków transportu zewnętrznego i wewnętrznego,
– bezpośredni materiałów (zakup),
– amortyzacji środków produkcji bezpośredniej (maszyny i narzędzia).
Z kolei na grupę robocizny składają się robocizny:
– bezpośrednia,
– na prace przygotowawcze, jak np. transport materiałów do zakładu itp.,
– magazyniera i pomocy,
– na prace pomocnicze, jak np. utrzymanie czystości hal produkcyjnych itp.,
– konserwatorów maszyn i urządzeń, takich jak suwnice, wibratory, dźwigi, formy itp.,
– majstra i personelu technicznego,
– robotników placowych,
– personelu administracyjno-gospodarczego, zaopatrzenia i zbytu,
– obsługi maszyn i sprzętu oraz transportu wewnętrznego.
Jak z kolei wygląda procentowy udział obu wyżej wymienionych czynników (czyli robocizny oraz materiału) w całkowitym koszcie wytwarzania? Wygląda to następująco:
– materiał – w granicach 45-52%,
– robocizna – w granicach 48-55%.
Zależność robocizny i materiałów
Jak widać powyżej, robocizna, której udział wynosi czasami nawet aż 55% kosztów wytworzenia, kształtuje się w sposób niekorzystny. Kiedy jest możliwy tak wysoki udział w kosztach? Wtedy, kiedy występuje produkcja małej masy jednostkowej elementów (testy uprawnienia budowlane). Rośnie ona także wtedy, kiedy występuje duża liczba typorozmiarów. Maleje ona w momencie, gdy liczba typorozmiarów się zmniejsza i jest mniejsza ilość ciągów produkcyjnych.
Dzięki tym zależnościom widać, że zakłady wytwórcze chcą produkować jak najwięcej wyrobów, które charakteryzują się dużą masą jednostkową, żeby maksymalnie móc obniżyć koszty robocizny. Dotyczy to z reguły tych zakładów produkcyjnych, które posiadają fundusz płac pracowników bezpośrednio produkcyjnych, który osiąga średnią wysokość tylko ok. 15% wartości produkcji. Co prawda jest tak, że producenci mogą korzystać z narzutów, które są ustalone z góry przez urząd. Ich zadaniem jest wyrównanie kosztów ogólnowydziałowych. Dotyczy to również robocizny pośredniej (akty zgodnie z wykazem Izby Inżynierów). Niestety, nie wyczerpuje to w pełni tej tematyki. W zależności od tego, ile jest typorozmiarów, to zwyżka nakładów robocizny bezpośredniej, która wypływa ze zmian nitek produkcyjnych wynosi między 1,04 a 86,30%. W związku z tym można zauważyć, że na powiększenie się deficytu robocizny negatywnie wpływa powiększenie liczby typorozmiarów, które jednocześnie skracają długość poszczególnych serii wyrobów.
