Schematy gabarytowe powstają w momencie typizacji elementów (programy do uprawnień architektonicznych). Opierają się one na przesłankach technologicznych oraz na systemie modularnym. Schematy gabarytowe zaliczają się do pierwszej fazy działalności typizacyjnej. Jeżeli są już wcześniej ustalone schematy gabarytowe (np. dla wrót), to należy pamiętać o tym, że jest to ograniczenie wymiarowe projektowania indywidualnego już w chwili powstania. Doprowadza to do sytuacji, że znormalizować należy wyposażenie materiałowe, które przyjmowane jest do realizacji po danym czasie korzystania ze schematów. Dodatkowo są one dopasowane do warunków, które były zależne od tych wymiarów. Drugą fazą dostosowania projektów do uproszczeń jest typizacja wrót. Jest to również etap przejściowy do normalizacji.
Budownictwo gabarytowe
Konstrukcja ram okiennych
Opracowując konstrukcję ram okiennych z żelbetu, które będą masowo produkowane, należy ustalić gabaryty. Oprócz tego typizacja podlega zasadom, co doprowadziło do uproszczenia wykonawstwa. Dzięki temu udało się uzyskać właściwe efekty techniczno-ekonomiczne. Zasady te mówią o tym, żeby:
– ze stali tworzyć ościeżnice części, które się otwiera,
– wykorzystywać zbrojenie spawane ram z żelbetu,
– projektować ramy typowe o dużych wymiarach,
– przyjmować nachylenie profili ram w jednym kierunku,
– projektować profile w taki sposób, które pozwolą na korzystanie z jednolitych form oraz ułatwią one rozformowywanie,
– z żelbetu wykonywać okna, które się nie otwierają,
– montować okna z małej ilości typów i wymiarów – ok. 3-4.
Dzięki temu, że ustalono nowe zasady, pozwoliło to na zdobycie projektów, które się lepiej przystosowują do różnych potrzeb (egzamin na uprawnienia architektoniczne). Okna typu ramowego charakteryzują się tym, że są częściej stosowane niż dawne. Mogą one występować w:
– budynkach produkcyjnych,
– budynkach magazynowych.
Dla porównania okna starszego rodzaju wykorzystywano z reguły do obiektów drugorzędnych, jak np. budynków składowych. W tych oknach szczebliny rozstawiono niezgodnie ze względami bezpieczeństwa. Były to wymiary większe niż 15 cm, co wiązało się z możliwością przesunięcia głowy. Z kolei, gdyby szczebliny rozmieszczono gęściej, to doszłoby do obniżenia ilości światła z powodu miejsca, które zajmuje żelbet w przestrzeni otworu okiennego. Te dwa argumenty również działają na korzyść nowego sposobu typizacji okiem z dużych elementów ramowych bez podziałów drobnych (uprawnienia architektoniczne – egzamin).
Z kolei typizacja wrót dotyczyła wyłącznie kilku wymiarów, które określono warunkami użytkowymi. Typowymi wymiarami okazały się takie szerokości i wysokości”
– 2 x 2,4,
– 2,4 x 2,4,
– 2,4 x 2,7.
Ustalenie konstrukcji i sposobów obliczeniowych
Ustalenie konstrukcji i sposobów obliczeniowych łączy się głównie z założeniami, które wynikają z typizacji elementów. Należy pamiętać o tym, że różni się to od zasad metod statycznych, które ogólnie przyjęto. Warunki pracy elementów prefabrykowanych powinny być znane w momencie określania obciążeń dla elementów prefabrykowanych. Należy znać wszystko, począwszy od transportu aż do późniejszej eksploatacji w budynku.
Zgodnie z powyższymi informacjami należy przede wszystkim pamiętać o tym, że:
– projekty typowych elementów opracowuje się w zespole,
– do realizacji elementów konieczna jest stała i twórcza współpraca ze specjalistami, którzy są obeznani w danym temacie.
Współpraca ta jest również ważna pod kątem opracowania zagadnienie typizacji ustrojów oraz elementów, które wymagają licznych kadr projektodawczych ze względu na:
