W sortowni koksu dochodzi do segregacji wyprodukowanego koksu na różne frakcje. Do obiektów, które należą do tego wydziału, należy zaliczyć:
– obiekty chłodzenia i odparowania wilgoci z keksu (zrzutnia koksu), – obiekty sortowania i załadunku koksu (sortownia koksu i zwałowisko koksu).
Sortownia koksu
Wydział odzysku węglopochodnych
Ze względu na proces technologiczny wyróżnia się oddziały:
kondensacji smoły i wody amoniakalnej,
odfenolownia,
amoniakalnia.
W pierwszym z oddziałów używa się następujących urządzeń: – chłodnice wstępne (rys. 13-4),
– ssawy,
– pompownia kondensatu i wody amoniakalnej.
Zadaniem chłodnic jest ochładzanie gazu koksowniczego, który zawiera w sobie duże ilości smoły i pary wodnej. W efekcie powstają takie produkty jak: smoła, woda amoniakalna i gaz. W momencie połączenia wody amoniakalnej ze smołą powstaje tzw. kondensat (egzamin ustny na uprawnienia architektoniczne). Przechodzi on do zbiorników, tzw. odstojników i tam rozdziela się te dwa składniki. Smoła z kolei jest odwadniania i następnie poddawana kolejnej obróbce. Wody amoniakalnej używa się do wstępnego chłodzenia gazów w odbieralnikach, a jej nadmiar przekazywany jest poprzez odfenolownię do amoniakalni.
Zadaniem ssaw jest odciąganie oraz przetłaczanie dużych ilości gazu przez przewody i aparaturę węglopochodnych do miejsca zużycia, ewentualnie do stacji sprężarek. Pompownia kondensatu i wody amoniakalnej ma za zadanie dostarczenie tej wody do odbieralników, a także przetłacza kondensat i smołę przez aparaturę węglopochodnych (uprawnienia architektoniczne 2021).
Odfenolownia i amoniakalnia
W odfenolowni zachodzi proces oczyszczania ściekowej wody amoniakalnej z fenoli. W amoniakalni z kolei uzyskuje się amoniak, który jest zawarty w gazie i wodzie amoniakalnej. Posiada wtedy formę siarczanu amonu, względnie stężonej wody amoniakalnej. Produkcja siarczanu amonu polega na przepuszczaniu gazu zawierającego amoniak przez roztwór kwasu siarkowego. Do tego procesu dochodzi w tzw. sytnikach, a sam produkt używany jest głównie w rolnictwie.
Do głównych urządzeń amoniakalni zalicza się: a) instalację sytnikową, a w szczególności podgrzewacz gazu, właściwy sytnik, oddzielacz kropel, zbiorniki kwasu siarkowego i inne, b) aparat odpędowy wody amoniakalnej, służący do oddzielania amoniaku z wody, c) instalację przygotowania mleka wapiennego, d) instalację odwirowania siarczanu amonu (głównie wirówki), e) instalację suszenia siarczanu amonu (głównie suszarki), f) urządzenia magazynowania i ekspedycji siarczanu amonu ().
Część urządzeń znajduje się z reguły w jednym budynku – amoniakalni. Mowa tu zwłaszcza o wirówkach i suszarkach.
Benzolownia i odsiarczalnia gazu
Benzolownia to kolejny z oddziałów koksowni. Tam uzyskuje się z gazu koksowniczego benzol. W skład urządzeń benzolowni wchodzą następujące zespoły:
a) chłodnic końcowych, których zadaniem jest ochładzanie gazu z temperatury 70°C do temperatury 25°C, b) płuczek – tam wymywa się benzol z gazu za pomocą oleju płuczkowego
c) aparatury destylacyjnej, której zadaniem jest regeneracja nasyconego oleju płuczkowego i uzyskiwania benzolu.
W odsiarczalni gazu następuje oczyszczanie gazu z siarkowodoru. Tylko taki oczyszczony gaz może być wykorzystywany w przemyśle lub dla celów komunalnych. Proces ten ma miejsce w płuczkach siarkowodorowych (jak wygląda egzamin na uprawnienia budowlane).
Inne istotne urządzenia
Wymienione wcześniej wydziały nie są jedynymi, które istnieją. Oprócz nich jest mnóstwo obiektów, urządzeń i instalacji, które są znaczące dla ogólnej gospodarki zakładu. Należą do nich obiekty gospodarki:
– energetycznej,
– wodnej,
– cieplnej,
– gazowej,
– sprężonym powietrzem.
Ponadto nie można zapomnieć o poniższych instalacjach i obiektach:
– wód ściekowych,
– zabezpieczenia przeciwpożarowego zakładu, transportu drogowego i kolejowego, – telefoniczne i sygnalizacyjne (dyspozytornia),
– obiekty usługowe, takie jak magazyny techniczne, warsztaty remontowe, laboratoria,
– obiekty administracyjno-gospodarcze, jak łaźnia, budynek administracyjny i inne.
Nie da się ukryć – odpowiedni wybór miejsca dla budowy zakładu koksowniczego, a także rozplanowanie oddziałów koksowni w terenie ma ogromne znaczenie, żeby móc uzyskać optymalnie niskie nakłady inwestycyjne i eksploatacyjne zakładu koksowniczego.
