Sklepienia

Sklepienia dzieli się głównie patrząc na kształt powierzchni podniebiennej, czyli sklepienia:

-płaskie,

-złożone,

-o podwójnej lub pojedynczej krzywiźnie. (uprawnienia budowlane kontakt)

Płaszczyzna podniebienna sklepień o pojedynczej krzywiźnie to płaszczyzna walcowa o zawsze takim samym lub różniącym się promieniu krzywizny, czasami zdarza się, że jest wykonana z pary przecinających się wzdłuż płaszczyzn walcowych. Wyróżniające się linie proste w sklepieniu bywają takie – krawędzie środkowe wezgłowi AA’ oraz BB’, oś sklepienia OO’, czyli prosta równa do tej która składa się na podniebienie, jaka biegnie przez środek linii, która zajmuje się łączeniem krawędzi środkowych wezgłowi, wierzchołek sklepienia CC’, czyli tworząca podniebienia, jaka znajduje się w jednej pionowej powierzchni z osią.

Wyróżniające się pomiary sklepienia – spektrum sklepienia w świetle L to wymiar w rzucie poziomym pomiędzy krawędziami środkowymi obu wezgłowi, strzałka sklepienia OC to odstęp pomiędzy wierzchołkiem a osią, grubość sklepienia natomiast to pomiary pomiędzy płaszczyzną podniebienną oraz grzbietową. Grubość bywa niezmienna albo zmieniająca się. (uprawnienia budowlane 2021)

Architrawy

W dawnych konstrukcjach egipskich oraz greckich stosowano architrawy do okrycia wolnych przerw nad słupami, pomiędzy słupami i ścianami oraz otworów w ścianach. Są to tak zwane ciosy kamienne, które swoją pracą przypominają belki, zwykle umieszczone na dwóch podporach. (uprawnienia budowlane program)

Architraw w roli belki będący na dwóch podporach pracuje na ściskanie w rzędach górnych oraz na wydłużanie w rzędach na dole. Kamienie posiadają odporność na wydłużanie około dwadzieścia razy niższą niż na zgniatanie, więc okrycie architrawem nie daje pozwala na otrzymanie ogromnej odporności kamienia na zgniatanie. Dlatego w obecnych czasach taka konstrukcja będzie niezbyt odporna.

Wytrzymałość kamieni

Żeby posiadać dużą odporność w kamieniach w okryciach otworów, kamienie trzeba układać tak żeby nie były podatne na zgniatanie, ale jedynie na ściskanie. (akty prawne uprawnienia budowlane) W ten sposób właśnie działają sklepienia. Sklepienia to budowle tworzone nad jakimiś płaszczyznami tak, by oddawały one obciążenia na podpory, ulegając jedynie naciągnięciom ściskającym. Sklepienia kamienne to grupy kamieni, które posiadają odpowiedni kształt, zwykle klinowy. Sklepienia, które okrywają otwory w murach to luki bądź łąki.

Rozmieszczenie kamieni

Podczas układania kamieni kliny A, B, C, jak i A’, B’, C’ opadając na dół przez swoje osobiste obciążenie oraz to z zewnętrzne pionowe, napierają na kliny będące w pobliżu i je rozpychają. Jeżeli oczywiście kamienie są wystarczająco odporne na ścisk, a podpory M i N będą nieruchome, to wtedy ciśnienie na kliny nie spowoduje żadnego zgniecenia czy ruszania, a wszystko zostanie na swoim miejscu. (segregator egzamin ustny uprawnienia)

Sklepienia były już widziane w wykopaliskach sumero-akkadyjskich, które istniało cztery tysiące lat przed naszą erą, natomiast ich ekspansja narodziła się w budownictwie rzymskim. W naszym kraju można było zauważyć sklepienia w początkowych budynkach kościelnych. (program egzaminu na uprawnienia) Najstarsze znane sklepienia są w rotundzie na Wawelu z dziesiątego wieku i w elemencie grobu Mieszka I, jakiś czas temu odkrytej w katedrze w Poznaniu. Od dawnych czasów do połowy XIX wieku sklepienia uchodziły za jedyną w swoim rodzaju konstrukcję odporną na ogień z jakiej korzystano w naszym kraju do stropów używanych w budynkach. Widoczny progres sklepień da się spostrzec w budynkach z XII wieku. Wszystkie sklepienia są zablokowane z dołu płaszczyzną podniebienną, a od góry – grzbietową.