Przewidywane efekty w budownictwie wiejskim
Przewidywano, że w efekcie postępu technicznego budownictwo wiejskie się zmieni. Przede wszystkim miało poprawić się życie ludzi. Standard socjalny, kulturalny, higieniczny i technologiczny miał się podnieść. Dotyczy to również stanowisk pracy. Miało nastąpić zmniejszenie niebezpieczeństwa pożarowego na skutek zwiększenia odporności ogniowej konstrukcji. Oprócz tego należało liczyć się ze skróceniem cyklów wykonawczych. Miał się zwiększyć udział robót montażowych na placu budowy. Na skutek powiązania ze sobą zagadnień programowania, projektowania, produkcji elementów i metod technologicznych montażu obiektów, planowano poprawę form organizacyjnych wykonawstwa budowlanego (program przygotowujący do uprawnień budowlanych). Dzięki zmianie wykorzystywanych do tej pory materiałów konstrukcyjnych, można było liczyć na zmniejszenie masy materiałów budowlanych, a co za tym idzie – zmniejszenie pracochłonności transportu i kosztów inwestycyjnych. Można było zapewnić wysoką jakość wyrobów budowlanych oraz całych obiektów. Miało nastąpić unowocześnienie metod produkcji rolnej, roślinnej i zwierzęcej. Dążono do obniżenia kosztów potrzebnych na generalne remonty. Do tego celu powinno się wykorzystywać takie materiały konstrukcyjne, które nie ulegają gniciu oraz butwieniu. Należało zmniejszyć też udział pracy własnej inwestorów wiejskich w procesie budowlanym. Miało również nastąpić zniesienie sezonowości budownictwa.
Kierunki kształtowania struktury osadniczej i zabudowy wsi
Struktura osadnicza, która istnieje na wiejskich obszarach, związana jest z wielowiekową działalnością człowieka. Jedną z cech charakterystycznych jest rozdrobnienie i rozproszenie. Warto wspomnieć, że zgodnie ze statystykami w 1965 roku w Polsce było:
– ok. 40 000 sołectw,
– ok. 80 000 jednostek osadniczych typu przysiółki, kolonie, osady.
Ciężko jest określić układ sieci osadniczej. Jedna jednostka osadnicza liczy średnio ok. 200 mieszkańców. Tylko w ok. 800 wsiach mieszka więcej niż 1000 osób. Istnieje duża rozpiętość między wielkościami poszczególnych wsi (program przygotowujący do uprawnień budowlanych). Waha się ona od kilkunastu do kilku tysięcy mieszkańców. Wsie są rozmieszczone na terenie Polski w sposób nierównomierny. Najczęściej można je spotkać w województwach, które znajdują się na południu kraju. Z reguły zabudowa wsi jest wielokilometrowa i ciągnie się wzdłuż dróg. Drogi te z czasem przekształcają się w drogi przelotowe.
Jeżeli chodzi o zabudowę, to jest ona chaotyczna i przypadkowa. Do 1962 roku rozwój wsi nie był uregulowany żadnymi przepisami, które brałyby pod uwagę całokształt. Tym samym zablokowano możliwość wzrostu efektywności i wydajności produkcyjnej. Nadwyżki ludnościowe mogą znaleźć zatrudnienie w przemyśle lub usługach typu miejskiego względnie wiejskiego.
Taka struktura osadnicza sprawia problemy w kwestii wprowadzenia postępu technicznego do produkcji rolnej. Poza tym ma wpływ na brak możliwości w kwestii poprawy warunków bytowych ludności wiejskiej (program uprawnienia budowlane).
Nowe budownictwo
Nie da się ukryć, że nowe budownictwo w znacznym stopniu polepszyło stan techniczny budowli, a także wzrosła liczba nowych budynków. Jednak powstawały one w takich miejscach, które niewiele mogły wpłynąć na poprawę warunków życia ludzi mieszkających na wsi. Mowa tu także o usługach. Dotyczy to:
- budownictwa indywidualnego, które powstawało na terenach oderwanych od zabudowy skupionej,
- budownictwa uspołecznionego, najczęściej usługowego, rozproszonego w wielu wsiach bez widocznego efektu gospodarczego i społecznego.
Jak można osiągnąć poprawę warunków życiowych ludzi ze wsi? Przede wszystkim racjonalną działalnością inwestycyjną na wsiach. Dotyczy to i budownictwa indywidualnego, i uspołecznionego (egzamin na uprawnienia budowlane).