Gospodarka kolejowa jest bardzo rozległa (uprawnienia architektoniczne – egzamin). W jej skład wchodzą również pomocnicze przedsiębiorstwa, takie jak zakłady naprawcze i różnego rodzaju warsztaty. Z tego powodu koleje posiadają do dyspozycji szereg różnorodnych materiałów. Dodatkowo muszą posiadać ich poważne i normowane zapasy. Z tego powodu konieczne jest posiadanie magazynów. Ich przeznaczenie i rozplanowanie wewnętrzne jest zależne przede wszystkim od:
– rodzaju materiałów,
– sposobu składowania,
– ochrony przed zniszczeniem.
Magazyny najczęściej znajdują się w parterowych budynkach. Jednak jeżeli chodzi o nowoczesne budownictwo, to coraz częściej wykorzystuje się budynki wielopiętrowe. Konstrukcja magazynów kolejowych z reguły jest żelbetowa, a ściany wypełnia się cegłą. Jednak technologia wewnętrzna rozwiązań pomieszczeń i ciągów komunikacyjnych wynika z charakteru przemieszczania i sposobu obsługi (dowóz i wywóz materiałów drogą kolejową). Wyjątkiem są magazyny na materiały łatwopalne, karbid i propan.
Towarowe dworce kolejowe są elementem stacji kolejowych bądź typu mieszanego. Stacje typu mieszanego obsługują ruch pasażerski i ruch towarów. Dworce takie są również elementem stacji ładunkowych, które są przeznaczone wyłącznie dla obsługi ładunków i towarów. Stacjami ładunkowymi są te urządzenia, które są dostępne dla klientów kolei, którzy załatwiają formalności przesyłkowe oraz czynności związane z dostarczeniem lub odbiorem przesyłek, a także z załadunkiem i wyładunkiem towarów masowych, maszyn i sprzętu ciężkiego. Takimi urządzeniami są przede wszystkim:
– budynki administracyjne, tzw. ekspedycje towarowe,
– magazyny nadania i wydania, w których odbywa się przyjmowanie, przechowywanie i odbiór ładunków sztukowych,
– rampy o przeznaczeniu analogicznym jak magazyny, lecz dla ładunków nie wymagających pełnej izolacji od wpływów atmosferycznych oraz ochrony pod zamknięciem,
– tory ładunkowe wraz z placami ładunkowymi,
– drogi dojazdowe do magazynów i placów ładunkowych dla połączenia z siecią dróg komunikacyjnych.
Na całość wyposażenia tych dworców składają się:
– odpowiednie układy grup torowych i łącznic pomiędzy zapleczem stacyjnym,
– niezbędne urządzenia dźwigowe, transporterowe,
– wagi i skrajniki.
Zadaniem łącznic jest obsługa wyżej wymienionych punktów załadunkowych i wyładunkowych.
Budynki ekspedycji towarowych są częścią budownictwa administracyjnego (egzamin na uprawnienia architektoniczne). Biorąc pod uwagę konstrukcję i ustrój budowalnych podlegają przepisom budownictwa powszechnego z pełnym wykorzystaniem gotowych prefabrykatów żelbetowych oraz żelbetu jako materiału w nośnych elementach konstrukcyjnych.
Załadunku i wyładunki na kolejach łączą się bezpośrednio z pracą transportu samochodowego. Z tego powodu budynki magazynowe powinny zabezpieczać prawidłową współpracę obu rodzajów transportu.
Podział magazynów
Magazyny można podzielić ze względu na rodzaj chronionego towaru. Wówczas budynki magazynu dzielą się na:
– całkowicie zamknięte (ogrzewane lub nieogrzewane),
– budowle, które posiadają wyłącznie pokrycie dachowe bez ścian.
Oprócz tego magazyny mogą być parterowe lub wielopiętrowe. W przypadku magazynów wielopiętrowych na niższych piętrach mają miejsce załadunki i wyładunki, a na wyższych piętrach składuje się ładunki.
W przypadku kolei zagranicznych stosuje się układy kompleksowe, które są zespołem jedno- lub wielopiętrowych magazynów z torami wprowadzonymi pod wspólne pokrycie dachowe. Powstaje wtedy jeden obiekt, w którym znajdują się wszystkie urządzenia dworca towarowego.
Magazyny wielopiętrowe zaleca się w przypadku:
– dużych obrotów ładunków,
– dłuższych okresów przechowywania ładunków,
– istnienia w jednym budynku składów różnych organizacji (np. kolei czy ekspedytora transportu samochodowego.
