Masę betonową zagęszcza się ręcznie w ograniczonych przypadkach (egzamin ustny na uprawnienia architektoniczne). Dotyczy to m.in. ostrych łuków oraz większych spadków, gdzie wykorzystanie maszyn jest niemożliwe. W przypadku większych spadków najczęściej organizuje się pracę od dołu ku górze. Ręczne zagęszczanie może mieć miejsce również w przypadku:

– budowy ulic miejskich,

– budowy krótkich odcinków dróg,

– naprawy istniejącej nawierzchni, kiedy konieczne jest wymienienie całych płyt.

Wibratory płytowe bądź listwowe

Praca, którą wykonuje się przy wykorzystaniu wibratorów płytowych lub listwowych jest bardzo podobna do pracy ręcznej. Spowodowane to jest tym, że w obu przypadkach tak samo wykonuje się proces rozścielania, profilowania oraz wygładzania masy betonowej.

Wibrator, który znajduje się w pozycji prostopadłej do osi nawierzchni przesuwa się ciągle do przodu im bardziej będzie zagęszczona masa betonowa. Od rodzaju wibratora zależna jest szybkość posuwu. Zagęszczając górną warstwę wibrator przesuwa się po prowadnicach. Z kolei podczas zagęszczania dolnej warstwy wibrator opiera się na rozścielonej masie betonowej. Wówczas konieczne jest dodatkowe zagęszczenie masy betonowej, które powinno się znaleźć wzdłuż bocznego deskowania stalowymi ręcznymi ubijakami lub wibratorem płytowym.

Wibrator listwowy z reguły obsługuje 2 robotników. Ich zadaniem jest przesuwanie uchwytami całości urządzenia. Żeby drgania nie wpływały za bardzo na robotników, uchwyty łączy się z deską wibracyjną. Wykorzystuje się do tego gumowe amortyzatory oraz sprężyny. 

Zagęszczanie masy betonowej przy użyciu wykańczarek

Aktualnie podczas budowy nawierzchni betonowej masę betonową zagęszcza się przy wykorzystaniu wykańczarek. Wykańczarka przejeżdża po prowadnicach. W tym samym momencie wykonuje trzy czynności:

– ostateczne dokładne sprofilowanie masy, którą wcześniej ułożono,

– zagęszczenie,

– wygładzenie w górnej warstwie nawierzchni.

Jeden przejazd wykańczarki daje całkowicie wystarczające zagęszczenie masy betonowej. Należy jednak pamiętać, że zdarza się tak, że przy zagęszczaniu warstwy górnej w przypadku ukazania się miejsc rakowatych niezbędny okazuje się ponowny przejazd po wcześniejszym uzupełnieniu masy betonowej w miejscach rakowatych. Podczas ponownego przejazdu najczęściej wyłącza się z pracy deskę profilującą.

Zagęszczanie mechaniczne masy daje w porównaniu z pracą ręczną poważne korzyści techniczne i ekonomiczne. Z tego też powodu do zagęszczania powinno się wykorzystywać tylko wykańczarki. Jednak oprócz niej na budowie powinien być komplet wibratorów płytowych bądź listwowych. Pełnią one funkcję rezerwy w przypadku uszkodzenia wykańczarek. Dodatkowo służą one do zagęszczania masy betonowej w tych miejscach, w których nie można tego wykonać mechanicznie (materiały do egzaminu na uprawnienia architektoniczne).

Warto też zwrócić uwagę na to, że do budowy nawierzchni betonowych stosuje się najnowsze układarki, które posiadają prowadnice ślizgowe. Dzięki nim wszystkie procesy budowy są zmechanizowane, a także częściowo zautomatyzowane.

Usuwanie raków i wygórowań

Roboty wykończeniowe wykonuje się przede wszystkim po to, żeby zapewnić odpowiednią i taką samą równość powierzchni płyty. W trakcie zagęszczania rozścielonej masy betonowej może dojść do jej braku bądź nadmiaru w niektórych miejscach. Tzw. raki powstają na skutek braku masy. Z kolei przy nadmiarze masy powstają wygórowania.

Usuwanie większych raków odbywa się poprzez nałożenie tam, gdzie one występują, cienkiej warstwy masy betonowej. Raków nie wolno pokrywać zaprawą cementową. Może to doprowadzić do szybkiego starcia się zaprawy w tym miejscu. W efekcie powstają wyboje bądź odpryski nawierzchni.

Dodatkową masę betonową zagęszcza się przy wykorzystaniu wykańczarki bądź w przypadku małych powierzchni rakowatych (uprawnienia architektoniczne – egzamin). Służy do tego ręczna stalowa zacieraczka. Uderza się nią aż do momentu, kiedy ukaże się warstwa zaprawy.

Wygórowania występują rzadziej niż raki. Można je usunąć poprzez poruszanie masy betonowej kielnią. Następnie zbiera się nadmiar masy i na nowo zagęszcza.

Kiedy raki i wygórowania będą usunięte, konieczne jest sprawdzenie równości nawierzchni w profilu podłużnym. Wykonuje się to przy wykorzystaniu drewnianej łaty, która ma 3 m długości. Układa się ją w osi, a następnie w połowie szerokości każdego pasa. Przyłożenie łaty powinno pokrywać się w 2/3 długości z poprzednim jej położeniem. Przekrój poprzeczny nawierzchni można sprawdzić przy wykorzystaniu odpowiedniego profilu, który ustawia się prostopadle do osi drogi.

Maksymalne prześwity pomiędzy nawierzchnią a łatą nie mogą być większe niż 6 mm. Z kolei różnice wysokości krawędzi szczelin nie mogą być większe niż 2 mm. Różnice w spadku poprzecznym w stosunku do projektowanego mogą wynosić ±0,5%.

W sytuacji, kiedy podczas sprawdzania równości nawierzchni znajdzie się większe zagłębienia, należy je pokryć świeżą masą betonową i ponownie zagęścić wykańczarką. Po sprawdzeniu i ewentualnym wyrównaniu profilu nawierzchni konieczne jest jej dodatkowe ręczne wygładzenie i zaokrąglenie zewnętrznych krawędzi płyt. Wykonuje się to stalową zacieraczką – tak jak w przypadku wykańczania szczelin. W sytuacji, kiedy ukaże się nadmiar wody, która wydzieliła się z nawierzchni, konieczne jest usunięcie jej szczotkami z włosia.

Dowiedz się więcej na temat uprawnień budowlanych!