Istnieje kilak schematów odnośnie układów torów kolejowych w zakładzie przemysłowym (uprawnienia budowlane – egzamin). Wyróżnia się układy takie jak:
– czołowy (ze ślepymi torami),
– obwodowy,
– przelotowy,
– mieszany
Układy torów kolejowych
Wybierając odpowiedni schemat należy skupić się na kilku sprawach. Po pierwsze – transport kolejowy powinien być najkrótszy. Należy wybrać prostolinijny przebieg ładunków, bez konieczności zmiany kierunku oraz bez skrzyżowań. W przypadku, gdy występuje średni i duży obrót ładunków, to wystarczy jedno przyłączenie. W sytuacji, gdy jest bardzo duży obrót, to niezbędne są dwa przyłączenia. Jeden jest wówczas do przyjęcia ładunków ze stacją przyłączeniową, a drugie – dla gotowej produkcji z posterunkiem bądź mijanką. Po drugie – ważne jest, żeby unikać:
– skrzyżowania torów ze sobą,
– skrzyżowania torów z drogami kołowymi i przejściami dla pieszych.
Transport materiałów ma wówczas charakter wahadłowy. Wyróżnia się takie odmiany układu czołowego:
– pojedyncza odnoga bez stacji zakładowej, którą wykorzystuje się przy niewielkim obrocie towarowym,
– sieć rozgałęziona (z kilkoma odnogami), bez stacji zakładowej wykorzystuje się przy małym obrocie towarowym,
Z kolei układ obwodowy zwykły ma takie zalety jak:
– możliwość stosowania systemów przejazdów obwodowych,
– ciągłość i prostota pracy transportu,
– łatwość manewrowania wagonami bez skrzyżowań na odcinku stacji załadowczej.
Wśród wad można znaleźć:
– zapotrzebowanie na szeroką działkę – ok. 400 m szerokości,
– brak obsługi środkowej części terenu,
– znaczna długość trasy przebiegu pustych wagonów kolejowych,
– krzyżowanie się torów z ruchem kołowym i pieszym.
Produkcja przebiega wówczas w sposób poprzeczny, prostopadły do torów. W związku z tym można go wykorzystać tylko tam, gdzie nie ma konieczności korzystania z taboru kolejowego podczas produkcji.
Układy obwodowe z poprzecznymi i podłużnymi torami charakteryzują się tym, że:
– usuwają trudności obsługi wewnętrznej części terenu,
– zmniejszają długość trasy przebiegu pustych wagonów.
Jednak konieczne jest zwiększenie powierzchni terenu. Dodatkowo komunikacja między oddziałami, które znajdują się po różnych stronach torów jest utrudniona. Oprócz tego rośnie liczba skrzyżowań między torami a drogami kołowymi i pieszymi.
Układ przelotowy
Odmianami układu przelotowego są układy:
1) częściowo przelotowy ze ślepym torem wyciągowym:
a) pozwala na korzystanie z przejazdów wahadłowych oraz obwodowych,
b) stosowany, kiedy działka nie jest szeroka (poniżej 400 m) i nie można wykorzystać układu obwodowego,
c) wykorzystywany, gdy proces technologiczny wymaga dużego frontu załadowania i rozładowania wagonów,
d) zalety:
– nie wymaga dużej szerokości działki,
– skraca drogę przebiegu pustych wagonów,
– pozwala na manewrowanie wagonami wewnątrz zakładu,
– umożliwia stosowanie procesu technologicznego biegnącego wzdłuż osi zakładu,
e) wady:
– krzyżowanie się torów kolejowych z drogami kołowymi i pieszymi,
– zwiększenie długości torów kolejowych,
2) przelotowy z dwiema stacjami zakładowymi:
– stosowany w bardzo dużych zakładach przemysłowych,
– pozwala na jednokierunkowy przepływ ładunków,
– jedna ze stacji pełni funkcję przyjmowania surowców, druga wysyła gotowe wyroby,
– zyskuje się skrócenie drogi przebiegu pustych wagonów,
W układzie mieszanym można spotkać wszystkie cechy układów, które zostały wymienione poprzednio (program na uprawnienia budowlane w wersji android). Mowa tu o układach czołowych, obwodowych oraz przelotowych. Układ mieszany wykorzystuje się najczęściej z tych wszystkich schematów układów torów kolejowych. Z czego wynika jego popularność? Z tego, że pozwala on na jak najlepsze wykorzystanie ukształtowania terenu. Dodatkowo pozwala on na usprawnienie procesu technologicznego.
Układ torów bardzo mocno wpływa na kształt działki. Działa to też w drugą stronę – kształt działki ma wpływ na wybór układu. Należy pamiętać o tym, że działka nie powinna być za bardzo wydłużona. Spowodowane to jest tym, że wydłużona działka zwiększa długość dróg oraz przewodów instalacyjnych. Nie zaleca się również działek w kształcie kwadratu. W związku z tym najlepszym kształtem jest:
– prostokąt, którego boki są w stosunku 1:2,
– trapez, który ma zbliżone proporcje do prostokąta.
Układy torów kolejowych
Warto pamiętać także o tym, że niejednokrotnie najlepszym wyjściem jest wprowadzenie linii kolejowej z naroża działki. Zaleca się również, żeby przygotować schemat, który zobrazuje przepływ ładunków kolejowych, który mówi o stopniu obciążenia za pomocą pasm o odpowiedniej szerokości. Pozwoli to na zorientowanie się w stopniu obciążenia poszczególnych odcinków linii kolejowych. Wykres taki wykonuje się zgodnie z tablicą obrotu ładunków. To, ile będzie przewożonych ładunków (ilość ton, m2 czy sztuk) podaje się w nawiązaniu do określonego czasu (dzień, miesiąc czy rok). Jednoczenie należy koniecznie uwzględnić współczynnik nierównomierności (program jednolite akty prawne na egzamin uprawnienia).
Projekt sieci kolejowej
Należy ustalić wszystkie dane, które są niezbędne do tego, żeby wykonać projekt sieci kolejowej. Należy tam uwzględnić takie informacje jak:
– dane o natężeniu przewozów,
– informacje o kierunku przewozów (schemat przepływu ładunków),
– rodzaj trakcji kolejowej – lokomotywy PKP czy własne,
Wyciąg z przepisów kolejowych, które dotyczą projektowania i budowy kolei przemysłowych
W przepisach kolejowych, które dotyczą projektowania i budowy kolei przemysłowych można znaleźć przepisy, które dotyczą m.in. łuków czy skrajni taboru i budowli. W przypadku łuków regulacje dotyczą tego, żeby:
– stosować jak największe promienie łuków ze względu na to, że pozwalają one na większe bezpieczeństwo jazdy i zmniejszenie zużycia szyn,
– dostać zezwolenie ministra kolei w sytuacji, kiedy mają być stosowane mniejsze promienie łuków niż podaje tablica 11,
– minimalna długość łuku wynosiła 10 m,
– unikać krótkich wstawek między łukami, które są skierowane w jedną stronę,
– wstawiać wstawki proste o długości min. 10 m w przypadku łuków odwrotnego kierunku.
W sytuacji, kiedy nie ma możliwości na to, żeby zastosować łuki z powodu braku miejsca, należy wykorzystać obrotnice i przesuwnice. Można je zastosować tylko w przypadkach małych obrotach ładunków. Ich wadą jest to, że pozwalają na przetaczanie tylko pojedynczych wagonów i zmniejszają przez to sprawność transportu (materiały do egzaminu na uprawnienia budowlane). Aby zabezpieczyć tory od zasp ze śniegu, należy unikać płytkich wykopów do 1 m, a także niskich nasypów (do 0,5 m).
W przepisach D-24 zawarte są informacje o skrajni taboru oraz budowli na kolejach, które charakteryzują się takimi szerokościami:
– 600 mm,
– 750 mm,
– 1000 mm,
– 1435 mm.
W przypadku tych działek, których długość jest powyżej 1 km, niezbędne jest dodanie dodatkowego wejścia – co 1 km. Należy też oddzielić od siebie grupy produkcyjne. Dodatkowe wejścia są niezbędne także wtedy, kiedy osiedla mieszkaniowe, które obsługują zakład są bardzo od siebie oddalone, a drogi, które prowadzą do zakładu, musiałyby obiegać dookoła terenu firmy. Ważne jest też to, żeby jedno z wejść na teren zakładu produkcyjnego pełniło funkcję wejścia głównego.
